Voeding en gezondheid

1 portie vis per week of 100 mg DHA per dag verbetert het geheugen van ouderen

Onderzoeksvraag:
Verbetert het eten van vis of PUFA het geheugen van ouderen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 21 cohort studies met 181580 deelnemers, waarvan 4438 mensen met geheugenproblemen. De studieduur varieerde tussen 2.1 en 21 jaar.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie vis per week de kans op het krijgen van dementie significant met 5% [RR = 0.95, 95% BI = 0.90-0.99, p = 0.042, I2 = 63.4%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie vis per week de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 7% [RR = 0.93, 95% BI = 0.90-0.95, p = 0.003, I2 = 74.8%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 8 gram PUFA’s per week de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson significant met 10% [RR = 0.90, 95% BI = 0.80-0.99, p = 0.221, I2 = 33.7%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 8 gram PUFA’s per week de kans op het krijgen van milde cognitieve stoornissen significant met 29% [RR = 0.71, 95% BI = 0.59, 0.82, p = 0.733, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 mg DHA per dag de kans op het krijgen van dementie significant met 14% [RR = 0.86, 95% BI = 0.76-0.96, p 0.001, I2 = 92.7%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 mg DHA per dag de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 37% [RR = 0.63, 95% BI = 0.51-0.76, p 0.001, I2 = 94.5%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van 1 portie vis per week, 8 gram PUFA’s per week of 100 mg DHA per dag, het geheugen van ouderen verbeterde.

Oorspronkelijke titel:
Intakes of fish and PUFAs and mild-to-severe cognitive impairment risks: a dose-response meta-analysis of 21 cohort studies by Zhang Y, Chen J, […], Jiao J.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26718417

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over visconsumptie en het verbeteren van het geheugen.
Deze vissen leveren minimaal 100 mg DHA.
1 portie vis is 100-150 gram.
Deze maaltijden leveren 100 mg DHA.
 

Consumptie van hele lijnzaad gedurende minimaal 12 weken verlaagt de bloeddruk

Onderzoeksvraag:
Verlaagt lijnzaad de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat lijzaadsupplementen de systolische bloeddruk significant met 1.77 mmHg [95% BI = -3.45 tot -0.09 mmHg, p = 0.04] verlaagden.

De onderzoekers vonden dat lijzaadsupplementen de diastolische bloeddruk significant met 1.58 mmHg [95% BI = -2.64 tot -0.52 mmHg, p = 0.003] verlaagden.

De onderzoekers vonden dat het eten van hele lijnzaad de diastolische bloeddruk significant met 1.93 mmHg [95% BI = -3.65 tot -0.21 mmHg, p 0.05] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de consumptie van lijnzaad gedurende 12 weken of langer de diastolische bloeddruk significant met 2.17 mmHg [95% BI = -3.44 tot -0.89 mmHg, p 0.05] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van hele lijnzaad gedurende 12 weken of langer de diastolische bloeddruk verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Flaxseed consumption may reduce blood pressure: a systematic review and meta-analysis of controlled trials by Khalesi S, Irwin C and Schubert M.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25740909

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van de bloeddruk.

Knoflook verlaagt bloeddruk

Onderzoeksvraag:
Verlaagt knoflook de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 RCT’s.

Er werd geen ernstige bijwerkingen gevonden in een van de RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken of eten van knoflook de systolische bloeddruk significant met 6.71 mmHg [WMD = -6.71 mmHg, 95% BI = -12.44 tot -0.99, p = 0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het slikken of eten van knoflook de diastolische bloeddruk significant met 4.79 mmHg [WMD = -4.79 mmHg, 95% BI = -6.60 tot -2.99, p 0.00001] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken of eten van knoflook de bloeddruk verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Garlic for hypertension: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials by Xiong XJ, Wang PQ, […], Wang J.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25837272

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van de bloeddruk.
 

1200 mg NAC per dag verkomt een longaanval bij CODP-patiënten

Onderzoeksvraag:
Hebben COPD-patiënten baat bij het slikken van NAC?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 13 studies (waarvan 10 RCT’s) met 1933 COPD-patiënten in de NAC-groep en 2222 COPD-patiënten in de controle-groep.

De duur van de studies varieerde tussen 4 en 36 maanden.
Er werden geen siginificante bijwerkingen in de NAC-groep gevonden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat patiënten behandeld met zowel een hoge (>600 mg per dag) als lage dosis NAC (600 mg per dag) lieten significant en consistent minder exacerbaties van chronische bronchitis of COPD zien [RR = 0.75, 95% BI = 0.66-0.84, p 0.01].
Echter, dit beschermende effect was duidelijker bij patiënten zonder luchtwegobstructie.

De onderzoekers vonden dat 600 mg NAC per dag of hoger was ook effectief bij COPD-patiënten, die gediagnosticeerd waren met de spirometrische criteria [RR = 0.75, 95% BI = 0.68-0.82, p = 0.04].

De onderzoekers concludeerden dat NAC toegediend moest worden in een dosis van ≥1200 mg per dag om exacerbaties te voorkomen, terwijl voor patiënten die lijden aan chronische bronchitis, maar zonder luchtwegobstructie, een onderhoudsbehandeling van 600 mg per dag voldoende was.

Oorspronkelijke titel:
Influence of N-acetylcysteine on chronic bronchitis or COPD exacerbations: a meta-analysis by Cazzola M, Calzetta L, […], Matera MG.

Link:
http://err.ersjournals.com/content/24/137/451.long

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over chronische ziekten. N-Acetyl Cysteïne oftewel NAC is een afgeleide van het zwavelhoudende aminozuur cysteïne. Cysteïne is een bouwsteen van glutathion. N-acetyl cysteïne kan een cel effectiever binnendringen dan cysteïne. Glutathion is één van de krachtigste lichaamseigen antioxidanten.

COPD komt vrijwel uitsluitend voor bij (ex-)rokers van 40 jaar en ouder.

Een longaanval wordt door artsen exacerbatie genoemd. Een longaanval is vaak te herkennen aan:

  • Duidelijk meer hoesten dan normaal.
  • Duidelijk meer en taaier slijm dan normaal.
  • Duidelijk meer benauwdheid dan normaal.

Voor de diagnostiek van COPD en monitoring van de behandeling wordt spirometrie aanbevolen. De spirometrische criteria, zoals FEV1, FVC en FEV1/FVC-ratio, worden geïnterpreteerd met behulp van referentiewaarden.

De verschillen tussen astma en COPD zijn:

 

Astma

COPD

Belangrijkste risicofactor

Atopie

Roken

Luchtwegobstructie

Wisselend, in de regel reversibel

Per definitie deels irreversibel

Pathofysiologie

Chronische ontsteking in alle luchtwegen, meestal gevoelig voor corticosteroïden

Chronische ontsteking met name in de kleine luchtwegen, relatief ongevoelig voor corticosteroïden

Leeftijd

Alle leeftijden

Meestal > 40 jaar

Beloop

Overwegend gunstig met variabele symptomen

Overwegend chronisch met geleidelijk progressieve symptomen

Allergologisch onderzoek

Geïndiceerd

Niet geïndiceerd

Longfunctie

Overwegend normaal (of met reversibele obstructie)

Blijvend verminderd (irreversibele obstructie)

Levensverwachting

(Vrijwel) normaal bij optimale behandeling

Verminderd, ook bij optimale behandeling

Inhalatiecorticosteroïden (ICS)

Meestal geïndiceerd, behalve bij weinig frequente klachten

Niet geïndiceerd, behalve bij frequente exacerbaties

 

Een zinktekort leidt mogelijk tot ADHD

Onderzoeksvraag:
Hebben kinderen met ADHD een laag serum zinkgehalte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 patiënt-controle studies met in totaal 2177 kinderen met ADHD en 2900 kinderen zonder ADHD.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het serum zinkgehalte van kinderen met ADHD significant lager was dan van kinderen zonder ADHD [SMD = -1.33, 95% BI = -2.22 tot -0.44, p = 0.003]. Dit verlaagde serum zinkgehalte werd ook teruggevonden in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers concludeerden dat kinderen met ADHD mogelijk een laag serum zinkgehalte hadden dan kinderen zonder ADHD. Mogelijk omdat het overzichtsartikel alleen maar patiënt-controle studies kende.

Oorspronkelijke titel:
Relationship between serum zinc levels and attention deficit hyperactivity disorder in children by Sun GX1, Wang BH and Zhang YF.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26412183

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zink.

Deze maaltijd dekt zink van minimaal 1 dag.
 

1 portie noten per week verlaagt hart- en vaatziekten met 10%

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 studies (cohort en patiënt-controle studies) met 6302 mensen met hart- en vaatziekten.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 31.9% [gepoolde RR = 0.681, 95% BI = 0.592-0.783, I2 = 62.7%] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband tussen het eten van veel noten en het verlaagde risico op het krijgen van hart- en vaatziekten bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten onder Amerikanen significant met 22.9% [gepoolde RR = 0.671, 95% BI = 0.591-0.761] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten onder cohort studies significant met 34% [gepoolde RR = 0.660, 95% BI = 0.581-0.748] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 portie noten per week, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 10% [gepoolde RR = 0.90, 95% BI = 0.87-0.94] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel noten, minimaal 1 portie per week, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Higher nut consumption may reduce the risk of coronary heart disease: a systematic review and meta-analysis by Weng YQ1, Yao J, […], Li P.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26704188

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over hart- en vaatziekten.
1 portie noten komt overeen met 30 gram.

Veel volkorenproducen verlaagt een beroerte onder vrouwen

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van volkorenproducten de kans op het krijgen van een beroerte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 cohort studies met in totaal 247487 deelnemers, waarvan 1635 mensen met een beroerte.
Er was geen publlicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel volkorenproducten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van een beroerte significant met 14% [gepoolde RR = 0.86, 95% BI = 0.73-0.99, I2 = 0.0%] verlaagde.
Dit verlaagde risico werd alleen gevonden onder Amerikanen [gepoolde RR = 0.81, 95% BI = 0.67-0.98, I2 = 0.0%], onder vrouwen [gepoolde RR = 0.78, 95% BI = 0.63-0.97, I2 = 0.0%] en onder studies langer dan 10 jaar [RR = 0.84, 95% BI = 0.69-0.99, I2 = 7.7%].

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel volkorenproducten de kans op het krijgen van een beroerte onder Amerikanen en vrouwen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Association between whole grain intake and stroke risk: evidence from a meta-analysis by Fang L, Li W, [...], Fu S.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4659141/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het voorkomen van een beroerte.

 

Dagelijks 28.4 gram aardnoten verlaagt cholesterolgehalte

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van aardnoten (walnoten, pistachenoten, macadamianoten, pecannoten, cashewnoten, amandelen, hazelnoten en paranoten) het bloedvet- en lipoproteïnegehalte van volwassenen zonder hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 61 RCT’s met in totaal 2582 deelnemers. De interventieduur varieerde van 3 tot 26 weken.

Er was gering sprake van publicatie bias.
Er was geen signficante heterogeniteit tussen de studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het totale cholesterolgehalte significant met 4.7 mg/dL [95% BI = -5.3 tot -4.0 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het LDL-cholesterolgehalte (het slechte cholesterol) significant met 4.8 mg/dL [95% BI = -5.5 tot -4.2 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het ApoB-gehalte significant met 3.7 mg/dL [95% BI = -5.2 tot -2.3 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het triglyceridengehalte significant met 2.2 mg/dL [95% BI = -3.8 tot -0.5 mg/dL] verlaagde.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van aardnoten en het totale en LDL-cholesterolgerhalte met het sterkste effect boven 60 gram noten per dag.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het ApoB-gehalte van patiënten met suikerziekte type 2 significant met 11.5 mg/dL [95% BI = -16.2 tot -6.8 mg/dL, p-heterogeniteit = 0.015] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het dagelijks eten van 28.4 gram aardnoten het ApoB-gehalte van mensen zonder suikerziekte type 2 significant met 2.5 mg/dL [95% BI = -4.7 tot -0.3 mg/dL, p-heterogeniteit = 0.015] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van aardnoten (minimaal 28.4 gram maar bij voorkeur boven 60 gram per dag) het cholesterol-, het ApoB- en het triglyceridengehalte, met name bij mensen met suikerziekte type 2 verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects of tree nuts on blood lipids, apolipoproteins, and blood pressure: systematic review, meta-analysis, and dose-response of 61 controlled intervention trials by Del Gobbo LC, Falk MC, […], Mozaffarian D.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26561616

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van het cholesterolgehalte en suikerziekte type 2.

Dit recept bevat 28.75 gram aardnoten.

Dagelijks 1-50 mg olijfolie verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van olijfolie de kans op het krijgen van ontstekingen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 30 RCT’s met in totaal 3106 deelnemers. De studieduur varieerde tussen 4 en 208 weken.
De dagelijkse hoeveelheid olijfolie varieerde tussen 1 en 50 mg.
Publicatie bias kon niet uitgesloten worden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 15 RCT’s dat het eten van olijfolie het CRP-gehalte significant met 0.64 mg/L [95% BI = -0.96 tot -0.31, p 0.0001, I2 = 66%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 7 RCT’s dat het eten van olijfolie het IL6-gehalte significant met 0.29 [95% BI = -0.7 tot -0.02, p 0.04, I2 = 62%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 8 RCT’s dat het eten van olijfolie de flow-gemedieerde dilatatie (uitgedrukt als absoluut percentage) significant met 0.76% [95% BI = 0.27 tot 1.24, p 0.002] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks eten van 1 tot 50 mg olijfolie de kans op het krijgen van ontstekingen mogelijk verlaagde en de endotheelfunctie mogelijk verbeterde. Mogelijk omdat publicatie bias niet uitgesloten kon worden.

Oorspronkelijke titel:
Effects of Olive Oil on Markers of Inflammation and Endothelial Function—A Systematic Review and Meta-Analysis by Schwingshackl L, Christoph M and Hoffmann G.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4586551/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over chronische ziekten.

Ontstekingen in het lichaam kan gemeten worden aan de hand van de biomerker CRP en IL6.
Teveel ontstekingen kunnen leiden tot chronische ziekten. Chronische ziekten zijn:

  • Auto-immuunziekten
  • Epilepsie
  • Gewrichtsaandoeningen (reuma, atrose en jicht). 
  • Hart- en vaatziekten
  • Kanker
  • Longaandoeningen (astma, COPD en CARA). 
  • Psychische stoornissen
  • Suikerziekte
     

Soja-isoflavonen verbeteren het geheugen van postmenopauzale vrouwen

Onderzoeksvraag:
Verschillende studies tonen aan dat het slikken van soja-isoflavonen de aspecten van de cognitieve functies kan verbeteren. Echter, deze bevindingen zijn controversieel en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verbetert het slikken van soja-isoflavonen het geheugen van postmenopauzale vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 10 RCT’s met in totaal 1024 deelnemers. De behandelingsduur varieerde tussen 6 weken tot 30 maanden.  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van soja-isoflavonen de testscoren van het cognitief functioneren significant met 0.08 punt [95% BI = 0.02-0.15, p = 0.014] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het slikken van soja-isoflavonen de testscoren van het visuele geheugen significant met 0.10 punt [95% BI = 0.02-0.18, p = 0.016] verhoogde.
Deze significante verhoging werd in niet Amerikaanse landen [SMD = 0.12, 95% BI = 0-0.25, p = 0.044], in de leeftijdsgroep jonger dan 60 jaar [SMD = 0.16, 95% BI = 0.05-0.28, p = 0.004] en bij een behandelingsduur van maximaal 12 maanden [SMD = 0.15, 95% BI = 0.03-0.27, p = 0.011] gevonden.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van soja-isoflavonen gedurende maximaal 12 maanden het geheugen van postmenopauzale vrouwen tot 60 jaar verbeterde.

Oorspronkelijke titel:
Do soy isoflavones improve cognitive function in postmenopausal women? A meta-analysis by Cheng PF, Chen JJ [...], Xie P.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25003621

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over iso-flavonen.

Deze maaltijden zijn soja-isoflavonenrijk.

 

Veel vezels via voeding verlaagt colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vezels de kans op het krijgen van inflammatoire darmziekten, zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 2 cohort studies, 1 geneste patiënt-controle studie en 5 patiënt-controle studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vezels vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van colitis ulcerosa significant met 20% [95% BI = 0.64-1.00] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel vezels vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Crohn significant met 56% [95% BI = 0.29-0.69] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 10 gram vezels per dag de kans op het krijgen van de ziekte van Crohn significant met 13% [p 0.05] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vezels de kans op het krijgen van inflammatoire darmziekten, zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary fiber intake reduces risk of inflammatory bowel disease: result from a meta-analysis by Liu X, Wu Y, [...], Zhang D.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26126709

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van vezels.

Een vezelrijke maaltijd bevat minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal. Deze maaltijd is vezelrijk.
Welke producten uit de supermarkt 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.
 

Dagelijks 400 ml koffie verlaagt depressie

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het drinken van koffie de kans op het krijgen van depressie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 observationele studies met in totaal 346913 deelnemers, waarvan 8146 mensen met depressie.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van veel koffie vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van depressie significant met 24% [gepoolde RR = 0.76, 95% BI = 0.64-0.91] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden een non-lineair J-vormige relatie tussen het drinken van koffie en het risico op het krijgen van depressie met de grootste bescherming voor 400 ml koffie per dag.

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van veel koffie, bij voorkeur 400 ml per dag, de kans op het krijgen van depressie verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Coffee, tea, caffeine and risk of depression: a systematic review and dose-response meta-analysis of observational studies by Grosso G, Micek A, […], Galvano F.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26518745

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het drinken van koffie.

Vette vissen verhogen het vitamine D-bloedgehalte met 6.8 nmol/L

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het eten van vis het vitamine D-bloedwaarde?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 studies met in totaal 640 deelnemers. 

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 9 studies dat het eten van vis het vitamine D-bloedgehalte significant met 4.4 nmol/L [95% BI = 1.7-7.1 nmol/L, p 0.0001, I2 = 25%] verhoogde.

De onderzoekers vonden in 7 studies dat het eten van vette vis het vitamine D-bloedgehalte significant met 6.8 nmol/L [95% BI = 3.7-9.9 nmol/L, p 0.0001, I2 = 0%] verhoogde.

De onderzoekers vonden in 7 studies dat het eten van niet vette vis het vitamine D-bloedgehalte significant met 1.9 nmol/L [95% BI = -2.3-6.0 nmol/L, p 0.38, I2 = 37%] verhoogde.

De onderzoekers vonden in 10 studies dat het eten van vis gedurende 4 tot 8 weken het vitamine D-bloedgehalte significant met 3.8 nmol/L [95% BI = 0.6-6.9 nmol/L, p 0.02, I2 = 38%] verhoogde.

De onderzoekers vonden in 4 studies dat het eten van vis gedurende 10 maanden het vitamine D-bloedgehalte significant met 8.3 nmol/L [95% BI = 2.1-14.5 nmol/L, p 0.009, I2 = 0%] verhoogde.

Op grond van de gevonden resultaten concludeerden de onderzoekers dat het eten van vis, met name vette vis gedurende 10 maanden, het vitamine D-bloedgehalte verhoogde. Echter, het optimale vitamine D-bloedgehalte kan niet worden bereikt door het eten van vis alleen.

Oorspronkelijke titel:
Efficacy of fish intake on vitamin D status: a meta-analysis of randomized controlled trials by Lehmann U, Gjessing HR, [...], Dierkes J.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26354531

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D.

Vette vissen bevatten meer vitamine D dan niet vette vissen.

De snelste en goedkoopste manier om een optimale vitamine D-bloedgehalte te bereiken is via het slikken van vitamine D-supplementen.

Dagelijks 400-1800 mg EPA en DHA vertraagt het cognitieve achteruitgang bij ouderen

Onderzoeksvraag:
Er is bewijs dat een relatie bestaat tussen de inname van omega-3 vetzuren en de leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang. Echter, gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCTs) laten inconsistente conclusies zien en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Vertraagt het slikken van EPA en DHA de kans op het krijgen van leeftijdsgerelateerde cognitieve achteruitgang?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 RCT’s waarbij de duur varieerde van 3 tot 40 maanden. De dosering van EPA en DHA varieerde van 400 tot 1800 mg.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van EPA en DHA het cognitieve achteruitgang bij ouderen significant vertraagde [WMD = 0.15, 95% BI = 0.05-0.25, p = 0.003].  

De onderzoekers concludeerden dat het dagelijks slikken van 400-1800 mg EPA en DHA het cognitieve achteruitgang bij ouderen vertraagde.

Oorspronkelijke titel:
Omega-3 fatty acids and risk of cognitive decline in the elderly: a meta-analysis of randomized controlled trials by Zhang XW, Hou WS, [...], Tang ZY.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26025463

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over EPA en DHA. EPA en DHA worden ook wel visvetzuren genoemd omdat ze in vissen voorkomen. Vette vissen bevatten meer EPA en DHA dan niet vette vissen.

Deze maaltijden leveren minimaal 400 mg EPA en DHA.

Dagelijks veel flavonoïden via voeding verlaagt coronaire hartziekten

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische studies naar de relatie tussen de inname van flavonoïden en het risico op het krijgen van coronaire hartziekten (CHD) lieten tegenstrijdige resultaten zien en daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van flavonoïden de kans op het krijgen van coronaire hartziekten? 

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 15 prospectieve studies met 452564 deelnemers, waarvan 7233 patiënten met coronaire hartziekten.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel flavonoïden vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van coronaire hartziekten significant met 15% [RR = 0.850, 95% BI = 0.794-0.910, I2 = 26.0%] verlaagde.
Dit verlaagde risico werd zowel in Europa als de VS gevonden.

De onderzoekers vonden een lineair dosisafhankelijk verband tussen het eten van flavonoïden en de kans op het krijgen van coronaire hartziekten.
Echter, de onderzoekers vonden een non-significant 5% verlaagde risico [IRR = 0.95, 95% BI = 0.88-1.02] voor elke 20 mg flavonoïden per dag.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel flavonoïden de kans op het krijgen van coronaire hartziekten verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary flavonoids intake and the risk of coronary heart disease: a dose-response meta-analysis of 15 prospective studies by Jiang W, Wei H and He B.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25555317

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over flavonoïden en hart- en vaatziekten.

 

14 glazen alcohol per week verlaagt hartfalen

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het drinken van alcohol de kans op het krijgen van hartfalen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 prospectieve studies met in totaal 202378 deelnemers, waarvan 6211 patiënten met hartfalen.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van 14 glazen alcohol per week de kans op het krijgen van hartfalen significant met 15% [gepoolde adjusted RR = 0.85, 95% BI = 0.78-0.93] verlaagde.
Echter, het verlaagde risico was niet meer significant boven 14 glazen alcohol per week [gepoolde adjusted RR = 0.90, 95% BI = 0.72-1.13].

De onderzoekers vonden in de dosisafhankelijke analyses een significant verlaagde risico van 10% [95% BI = 0.84-0.96] voor 3 glazen per week, 17% [95% BI = 0.73-0.95] voor 7 glazen per week en 16% [95% BI = 0.72-0.98] voor 10 glazen per week.

De onderzoekers concludeerden maximaal 14 glazen alcohol per week verlaagde de kans op het krijgen van hartfalen.

Oorspronkelijke titel:
Alcohol consumption and risk of heart failure: a dose-response meta-analysis of prospective studies by Larsson SC, Orsini N and Wolk A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25598021

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over alcoholconsumptie en hart- en vaatziekten.

 

Een laag magnesiumgehalte verhoogt mogelijk depressie

Onderzoeksvraag:
Verhoogt een laag magnesiumgehalte in het bloed de kans op het krijgen van depressie­?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 3 cohort studies, 2 cross-sectionele studies en 1 patiënt-controle studie met in totaal 19137 patiënten.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat patiënten met een laag magnesiumgehalte in het bloed een 34% verhoogde kans [RR = 1.34, 95% BI = 1.01-1.79, I2 = 33%]  hadden op het krijgen van depressie. Echter, dit verhoogde risico was niet meer significant wanneer het beperkt werd tot patiënt-controle en cohort studies [RR = 1.38, 95% BI = 0.92-2.07, I2 = 24%].
Niet significant (wil zeggen geen verband bij 95% betrouwbaarheid) want RR van 1 zat in de 95% BI van 0.92 tot 2.07. RR van 1 betekent geen risico.  

Op grond van de gevonden resultaten concludeerden de onderzoekers dat een laag magnesiumgehalte in het bloed de kans op het krijgen van een depressie mogelijk verhoogde. Mogelijk omdat het verhoogde risico niet significant was wanneer het beperkt werd tot patiënt-controle en cohort studies.

Oorspronkelijke titel:
Hypomagnesaemia linked to depression: a systematic review and meta-analysis by Cheungpasitporn W, Thongprayoon C, […], Erickson SB.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25827510

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over magnesium.
Deze maaltijden bevatten minimaal 200 mg magnesium.

 

Noten verlagen sterfte door hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de kans op sterfte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 20 prospectieve cohort studies met 467389 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 10 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.77-0.85, I2 = 43%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 5 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door hart- en vaatziekten significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.68-0.78, I2 = 16%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 7 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op CHD-mortaliteit significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.64-0.76, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel noten de kans op sterfte door alle oorzaken verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
A systematic review and meta-analysis of nut consumption and incident risk of CVD and all-cause mortality by Mayhew AJ, de Souza RJ, [...], Mente A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26548503

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van noten en hart- en vaatziekten.

Noten verlagen sterfte door hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de kans op sterfte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 20 prospectieve cohort studies met 467389 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 10 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.77-0.85, I2 = 43%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 5 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op sterfte door hart- en vaatziekten significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.68-0.78, I2 = 16%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 7 studies dat het eten van veel noten vergeleken met weinig, de kans op CHD-mortaliteit significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.64-0.76, I2 = 0%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel noten de kans op sterfte door alle oorzaken verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
A systematic review and meta-analysis of nut consumption and incident risk of CVD and all-cause mortality by Mayhew AJ, de Souza RJ, [...], Mente A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26548503

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van noten.

0.9 g DHA en 1.4 g EPA gedurende 8 weken verlagen depressie onder vrouwen

Onderzoeksvraag:
Verlagen de visvetzuren EPA en DHA de kans op het krijgen van depressie onder vrouwen­?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 RCT’s met 182 patënten in de placebo-groep en 185 patiënten die DHA en EPA kregen. De gemiddelde studieduur was 8 weken. De gemiddelde dosering was 1.4 g EPA en 0.9 g DHA.

Er was geen heterogeniteit tussen de studies en geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat de inname van DHA en EPA als monotherapie de kans op het krijgen van een depressie onder vrouwen significant met 35% [95% BI = 0.41-0.90, I2 = 13%] verlaagde

De onderzoekers concludeerden dat de inname van 0.9 g DHA en 1.4 g EPA gedurende 8 weken als monotherapie de kans op het krijgen van een depressie onder vrouwen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Combined application of eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid on depression in women: a meta-analysis of double-blind randomized controlled trials by Yang JR, Han D, […], Qiu XH.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4536843/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over de positieve kant van EPA en DHA. Deze vissen bevatten 1.4 g EPA en 0.9 g DHA.

 

Onverzadigde vetzuren, antioxidanten en vitamine B verlagen dementie

Afbeelding

Onderzoeksvraag:
Wat zijn de risicofactoren van dementie? 

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 43 interventiestudies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge consumptie van onverzadigde vetzuren de kans op het krijgen van dementie significant met 16% [RR = 0.84, 95% BI = 0.74-0.95, p = 0.006] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge consumptie van antioxidanten de kans op het krijgen van dementie significant met 13% [RR = 0.87, 95% BI = 0.77-0.98, p = 0.026] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge consumptie van B-vitamines de kans op het krijgen van dementie significant met 28% [RR = 0.72, 95% BI = 0.54-0.96, p = 0.026] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een Mediterraans dieet de kans op het krijgen van dementie significant met 31% [RR = 0.69, 95% BI = 0.57-0.84, p  0.001] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van aluminium de kans op het krijgen van dementie significant met 124% [RR = 2.24, 95% BI = 1.49-3.37, p  0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het roken de kans op het krijgen van dementie significant met 43% [RR = 1.43, 95% BI = 1.15-1.77, p = 0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een lager vitamine D-bloedwaarde de kans op het krijgen van dementie significant met 52% [RR = 1.52, 95% BI = 1.17-1.98, p = 0.002] verhoogde.

De onderzoekers vonden geen verband tussen visinname [RR = 0.79, 95% BI = 0.59-1.06, p = 0.113], groente en fruitinname [RR = 0.46, 95% BI = 0.16-1.32, p = 0.149] en alcoholsumptie [RR = 0.74, 95% BI = 0.55-1.01, p = 0.056] en de kans op het krijgen van dementie.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge consumptie van onverzadigde vetzuren, antioxidanten en vitamine B de kans op het krijgen van dementie verlaagden. Echter, een hoge inname van aluminium, roken en een lager vitamine D-bloedwaarde verhoogden de kans op het krijgen van dementie.

Oorspronkelijke titel:
Dietary Patterns and Risk of Dementia: a Systematic Review and Meta-Analysis of Cohort Studies by Cao L, Tan L, […], Yu JT.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26553347

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over onverzadigde vetzuren, vitamines, antioxidanten en dementie.

Een voeding met veel onverzadigd vet, antioxidanten en B-vitamines komt in de praktijk overeen met een voeding met maximaal 30 En% vet, maximaal 7% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal. De makkelijkste manier om een voeding met maximaal 30 En% vet, maximaal 7% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal te volgen, is door te kiezen voor producten met maximaal 30 En% vet, maximaal 7% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal. Welke producten uit de supermarkt maximaal 30 En% vet, maximaal 7% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Een vitamine D-tekort verhoogt mogelijk dementie

Onderzoeksvraag:
Hebben mensen met Alzheimer of dementie een vitamine D-tekort?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 2 prospectieve cohort studies en 3 cross-sectionele studies. Het publicatiejaar varieerde tussen 2010 en 2015.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een vitamine D-tekort (serum 25(OH)D bloedwaarde ≤ 50 nmol/L) de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 21% [gepoolde OR = 1.21, 95% BI = 1.02-1.41, I2 = 0%] verhoogde.

De onderzoekers vonden in cohort studies dat een vitamine D-tekort (serum 25(OH)D bloedwaarde ≤ 50 nmol/L) de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 21% [OR = 1.21, 95% BI = 1.01-1.40, I2 = 0%] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een vitamine D-tekort (serum 25(OH)D bloedwaarde ≤ 50 nmol/L) de kans op het krijgen van dementie significant met 49% [gepoolde OR = 1.49, 95% BI = 1.09-1.88, I2 = 0%] verhoogde.

De onderzoekers vonden in cohort studies dat een vitamine D-tekort (serum 25(OH)D bloedwaarde ≤ 50 nmol/L) de kans op het krijgen van dementie significant met 63% [OR = 1.63, 95% BI = 1.09-2.16, I2 = 0%] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat een vitamine D-tekort (serum 25(OH)D bloedwaarde ≤ 50 nmol/L) de kans op het krijgen van dementie of de ziekte van Alzheimer mogelijk verhoogde. Mogelijk omdat het overzichtsartikel slechts 2 cohort studies bevatte.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin D deficiency is associated with increased risk of Alzheimer’s disease and dementia: evidence from meta-analysis by Shen L and Hong-Fang H.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4522102/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D.

Maagzuurremmers leiden op lange termijn mogelijk tot een vitamine B12-tekort

Onderzoeksvraag:
Leidt het slikken van maagzuurremmmers tot een tekort aan vitamine B12?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 4 patiënt-controle studies met 4254 mensen met een vitamine B12-tekort en 19228 controles (mensen zonder een vitamine B12-tekort) en 1 cohort studie.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van maagzuurremmers op lange termijn het riscio op het krijgen van een vitamine B12-tekort significant met 83% [HR = 1.83, 95% BI = 1.36-2.46, p = 0.00] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het chronisch slikken van maagzuurremmers mogelijk tot een tekort aan vitamine B12 leidde. Mogelijk omdat het overzichtsartikel slechts 1 cohort studies bevatte.

Oorspronkelijke titel:
Association between vitamin B12 deficiency and long-term use of acid-lowering agents: a systematic review and meta-analysis by Jung SB, Nagaraja V, [...], Eslick GD.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25583062

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine B12.

 

Vegetarisch dieet verlaagt het cholesterolgehalte

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het volgen van een vegetarisch dieet het cholesterol- en triglyceridengehalte (bloedvetgehalte)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 11 RCT’s met een gemiddelde duur van 24 weken.

Resultaten en conclusies:                              
De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het totale cholesterolgehalte significant met 0.36 mmol/L [95% BI = -0.55 tot -0.17, p0.001, I2=53.5%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het LDL-cholesterolgehalte significant met 0.34 mmol/L [95% BI = -0.57 tot -0.11, p0.001, I2=72.4%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet ook het HDL-cholesterolgehalte significant met 0.10 mmol/L [95% BI = -0.14 tot -0.06, p0.001, I2=0%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het non-HDL-cholesterolgehalte significant met 0.30 mmol/L [95% BI = -0.50 tot -0.10, p=0.04, I2=54.8%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het bloedvetgehalte niet significant met 0.04 mmol/L [95% BI = -0.05 tot 0.13, p=0.40, I2=19.9%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het totale cholesterolgehalte bij een BMI tussen 18.5 tot 25 significant met 0.96 mmol/L [95% BI = -1.33 tot -0.55] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het totale cholesterolgehalte bij een BMI tussen 25 tot 30 significant met 0.58 mmol/L [95% BI = -0.89 tot -0.27] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het volgen van een vegetarisch diet het totale cholesterolgehalte bij een BMI groter dan 30 significant met 0.16 mmol/L [95% BI = -0.30 tot -0.01] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het volgen van een vegetarisch dieet gedurende 24 weken het totale cholesterol-, LDL-, non-HDL- en HDL-cholesterolgehalte, maar niet het bloedvetgehalte verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects of Vegetarian Diets on Blood Lipids: A Systematic Review and Meta‐Analysis of Randomized Controlled Trials by Wang F, Zheng J, […], Li D.

Link:
http://jaha.ahajournals.org/content/4/10/e002408.long

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer over het verlagen van het cholesterolgehalte door het vegetarische dieet.
Lees hier meer over RCT, 95% BI en overzichtsartikel.
Het non-HDL-cholesterolgehalte blijkt uit een recente meta-analyse de beste voorspeller te zijn van hart- en vaatziekte, gevolgd door apo-B en tenslotte het LDL-cholesterolgehalte.

Deze vegetarische maaltijd is geschikt voor mensen met een hoog cholesterolgehalte.

Een hoog HDL-cholesterolgehalte verlaagt mogelijk vroegtijdig hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Hebben mensen tot 55 jaar die hart- en vaatziekten krijgen, een laag HDL-cholesterolgehalte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 13 patiënt-controle studies met 1775 patiënten met hart- en vaatziekten en 1989 controles (mensen zonder hart- en vaatziekten).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het HDL-cholesterolgehalte van voortijdige hartpatiënten significant 0.48 mmol/L [95% BI = -0.71 tot -0.26, p  0.001, p-heterogeniteit  0.001] lager was dan bij mensen zonder hart- en vaatziekten.
Het significante verband bleef bestaan, zelfs na het verwijderen van de heterogeniteit tussen de studies.

De onderzoekers concludeerden dat mensen tot 55 jaar die vroegtijdig hart- en vaatziekten kregen mogelijk een laag HDL-cholesterolgehalte hadden dan mensen zonder hart- en vaatziekten. Mogelijk omdat het overzichtsartikel alleen maar patiënt-controle studies (dus geen cohort studies) bevatte.

Oorspronkelijke titel:
Is high high-density lipoprotein cholesterol beneficial for premature coronary heart disease? A meta-analysis by Shahid M, Sun RL, […], Zhang YL.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26464294

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verhogen van het HDL-cholesterolgehalte. Een hoog HDL-cholesterolgehalte verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten terwijl een hoog LDL-cholesterolgehalte de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten verhoogt.