Carotenoïden

Lycopeenrijke maaltijden (minimaal 3 mg lycopeen):

1. Quinoa- en oertomatensalade met koftaballetjes voor 4 personen
2. Mexicaanse ovenschotel met kip voor 4 personen
3. Vietnamese noedelsoep (bánh canh) met makreel, ui en tomaten voor 1 persoon
4. Bloemkoolpasta met tomaten, snijbonen en tonijn voor 4 personen
5. Vegetarische pompoenchili met zwarte bonen voor 4 personen
6. Macaroni met corned beef voor 4 personen
7. Pompoen-bonensoep voor 4 personen
8. Salade van cherrytomaten met pijnboompitten en forelfilet voor 1 persoon

Wetenschappelijkes studies (overzichtsartikelen) over de relatie tussen carotenoïden en ziektes:

Voedingsvraag: wanneer moet ik mijn voedingspatroon veranderen?
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

1. Veel carotenoïden via voeding verlagen suikerziekte type 2
2. 10 gram wortelen per dag verlaagt waarschijnlijk prostaatkanker
3. Antioxidanten via voeding verlaagt alvleesklierkanker
4. 1 mg beta-cryptoxanthine via voeding verlaagt blaaskanker
5. Beta-cryptoxanthine via voeding verlaagt longkanker
6. Veel antioxidanten via voeding verlagen doodgaan aan alle oorzaken
7. Veel vitamine C via voeding verlaagt doodgaan aan hart- en vaatziekten
8. Veel beta-caroteen via voeding verlaagt de mortaliteit
9. Veel beta-caroteen via voeding verlaagt leverziekten
10. Veel vitamine A en beta-caroteen via voeding verlagen longkanker
11. Geen verband tussen vitamines en lymfklierkanker
12. Veel lycopeen via voeding verlaagt hart- en vaatziekten
13. Lycopeen verlaagt een beroerte onder mannen
14. Lycopeen via voeding verlaagt colonkanker
15. Dagelijks veel gekookte tomaten verlaagt prostaatkanker
16. Minimaal 2 mg lycopeen per dag via voeding verlaagt prostaatkanker
17. Het eten van tomatenproducten verlaagt mogelijk maagkanker
18. 200 gram rauwe tomaten per dag verlaagt prostaatkanker
19. Carotenoïden via voeding verlagen mogelijk het metabole syndroom
20. Hoog bloedgehalte aan carotenoïden en vitamine E verlaagt leeftijdsgebonden maculaire degeneratie
21. Dagelijks 500 mg vitamine C via voeding verlaagt oogziekte leeftijdsgebonden cataract
22. Alfa-caroteen, beta-caroteen en luteïne/zeaxanthine via voeding verlaagt non-Hodgkin-lymfklierkanker
23. Het eten van alfa-caroteen en lycopeen verlaagt prostaatkanker
24. Alfa-caroteen verlaagt de kans op het krijgen van borstkanker
25. Het eten van veel vitamine C en beta-carteen verlaagt dikke darm adenoom
26. Vitamine E-supplementen verbeteren kwaliteit van leven van mensen met reumatoïde artritis
27. Beta-caroteen via voeding verlaagt heupfracturen onder Aziatische mannen
28. Vitamine A, beta-caroteen en lycopeen via voeding verlagen waarschijnlijk alvleesklierkanker
29. Groenten, fruit en beta-caroteen verlagen nierkanker
30. Het eten van carotenoïden verlaagt ALS
31. Carotenoïden via voeding verlagen mogelijk hoofd- en nekkanker
32. Hoog carotenoïden bloedgehalte verlaagt borstkanker onder vrouwen
33. Hoge bloedconcentraties van carotenoïden verlagen borstkanker
34. Eieren verlagen leeftijdsgebonden maculaire degeneratie
35. Luteïne en zeaxanthine via voeding verlagen gevorderde AMD
36. Tomaten verlagen hart- en vaatziekten onder volwassenen
37. Veel luteïne via voeding verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten
38. Veel β-cryptoxanthine via voeding verlaagt botontkalking en heupfracturen
39. Beta-cryptoxanthine via voeding verlaagt blaaskanker
40. Een dieet met veel vitamine A of carotenoïden verlaagt waarschijnlijk blaaskanker
41. Een hoog carotenoïdenbloedgehalte verlaagt longkanker

Voedingsvraag: Wanneer is het zinvol om carotenoïdensupplementen te slikken?
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

1. 25 gram carotenoïdensupplementen verlaagt bloeddruk
2. 1.2 tot 60 mg/d carotenoïdensupplementen verlagen overgewicht
3. Laag bloed carotenoïdengehalte verhoogt dementie
4. Dagelijks 0.5-50 mg carotenoïdensupplementen verbetert geheugen bij mensen zonder dementie
5. Carotenoïdensupplementen verlagen ontstekingen
6. Astaxanthine verhoogt causaal goed cholesterolgehalte
7. Lycopeensupplementen verlagen niet prostaatkanker
8. Veel lycopeen via voeding verlaagt hart- en vaatziekten
9. 25 mg lycopeen per dag verlaagt het LDL-cholesterolgehalte met 10%
10. Beta-caroteensupplementen verhogen de kans op blaaskanker
11. Dagelijks 2.5 gram plantensterolen en/of -stanolen gedurende minimaal 4 weken verlaagt de bloedwaarden van beta-caroteen en luteïne
12. Mensen met leeftijdsgebonden maculaire degeneratie hebben baat bij 10 mg luteïne of zeaxanthine per dag

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

• Carotenoïden zijn plantaardige en vetoplosbare stoffen, die groenten en fruit kleur geven. Zo is betacaroteen verantwoordelijk voor de gele kleur in wortels en abrikozen en lycopeen veroorzaakt de rode kleur in tomaten.
• Er zijn 600 soorten carotenoïden. 10 % van de 600 soorten carotenoïden heeft provitamine A activiteit.  Dat wil zeggen ons lichaam kan uit deze carotenoïden (beta-caroteen, alfa-caroteen en beta-cryptoxanthine) vitamine A maken.
• Van de 600 soorten carotenoïden komen 30-50 soorten in de voeding en 12-14 soorten in ons lichaam voor.
• De belangrijkste lichaamseigen carotenoïden zijn beta- en alfa-caroteen, lycopeen, astaxanthine, luteïne, zeaxanthine en beta-cryptoxanthine.
• Carotenoïden zijn antioxidanten in het lichaam. Ze maken in het lichaam de vrije radicalen onschadelijk. Maar een ziekteproces is méér dan alleen maar antioxidanten-tekort.
  De EFSA heeft tot op heden geen enkele claims van antioxidanten goedgekeurd. Slik pas voedingssupplementen wanneer de claims goedgekeurd zijn door de EFSA.
• Er is geen dagelijks aanbevolen hoeveelheid carotenoïden vastgesteld.
• Dagelijks 300 gram groente en 2-5 stuks fruit zijn nodig om genoeg carotenoïden binnen te krijgen.
• Carotenoïden werken samen met ander antioxidanten. Daarom zitten vaak antioxidanten, zoals vitamine C en E in carotenoïdensupplement.
• Natuurlijke carotenoïden worden slechter opgenomen dan synthetische carotenoïden.
• Kies altijd voor  de natuurlijke vorm van beta-caroteen (uit de alg Dunaliella salina) in voedingssupplementen want synthetische beta-caroteen heeft in het lichaam bij een hoge dosering ook negatieve effecten.
• Het slikken van carotenoïdensupplementen is zonde van het geld want de EFSA heeft tot op heden geen enkele claims goedgekeurd.
• Volgens de EFSA levert 15 mg beta-caroteen als voedingsadditief en/of als voedingssupplement per dag geen ongewenste effecten op, zelfs niet voor zware rokers.