Voeding en gezondheid

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 7 patiënt-controle studies en 3 cohort studies, dat het eten van alfa-caroteen, beta-caroteen en luteïne/zeaxanthine de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker, met name diffuus grootcellig B cel lymfoom verlaagde.

Lees hier meer over:
Alfa-caroteen, beta-caroteen en luteïne/zeaxanthine via voeding verlaagt non-Hodgkin-lymfklierkanker

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van carotenoïden de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 patiënt-controle studies en 3 cohort studies.  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel alfa-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker significant met 13% [RR = 0.87, 95% BI = 0.78-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker significant met 20% [RR = 0.80, 95% BI = 0.68-0.94] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel luteïne/zeaxanthine vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker significant met 18% [RR = 0.82, 95% BI = 0.69-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel alfa-caroteen of beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van diffuus grootcellig B cel lymfoom (een soort non-Hodgkin-lymfklierkanker) significant verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1000 microgram alfa-caroteen per dag de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker significant met 13% verlaagde.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van lycopeen of beta-crytoxanthine en de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van alfa-caroteen, beta-caroteen en luteïne/zeaxanthine de kans op het krijgen van non-Hodgkin-lymfklierkanker, met name diffuus grootcellig B cel lymfoom verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Carotenoid intake and risk of non-Hodgkin lymphoma: a systematic review and dose-response meta-analysis of observational studies by Chen F, Hu J, [...], Liu P.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28011986

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker and carotenoïden.

Alfa-caroteen, beta-caroteen, luteïne/zeaxanthine, lycopeen en beta-crytoxanthine zijn carotenoïden.

100 gram rauwe wortelen levert gemiddeld 2684 microgram alfa-caroteen.
100 gram passievrucht levert 410 microgram alfa-caroteen.
 

Voedingswaarden:
Dit recept levert per persoon 782 kcal, 30 gram vet, 36 gram eiwit en 92 gram koolhydraten oftewel 35 En% vet, 18 En% eiwit en 47 En% koolhydraten. Dit recept bevat 13 En% verzadigd vet en 1.9 gram vezels per 100 kcal.
35 En% vet wil zeggen, dat 30 gram vet 35% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 782 kcal.
18 En% (=spreekt uit als energieprocent) eiwit wil zeggen, dat 36 gram eiwit 18% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 782 kcal. 1 gram eiwit en 1 gram koolhydraten leveren 4 kcal. 1 gram vet levert 9 kcal.
1.9 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 782 kcal 14.9 gram vezels zit.

Deze maaltijd levert 35 En% vet, waarvan 13 En% verzadigd vet en is daarom minder geschikt voor mensen met een hoog LDL-cholesterolgehalte. Mensen met een hoog LDL-cholesterolgehalte worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met maximaal 30 En% vet waarvan maximaal 7 En% verzadigd vet.
Maximaal 7 En% verzadigd vet wil zeggen, dat het aantal gram verzadigd vet maximaal 7% mag bijdragen aan het totale caloriegehalte van de desbetreffende maaltijd.
Een hoog LDL-cholesterolgehalte verhoogt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten.

Lees hier meer over:
Aardappelpuree met gehaktballetjes in granaatappelsaus voor 4 personen

Voedingswaarden:
Dit recept levert per persoon 782 kcal, 30 gram vet, 36 gram eiwit en 92 gram koolhydraten oftewel 35 En% vet, 18 En% eiwit en 47 En% koolhydraten. Dit recept bevat 13 En% verzadigd vet en 1.9 gram vezels per 100 kcal.
35 En% vet wil zeggen, dat 30 gram vet 35% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 782 kcal.
18 En% (=spreekt uit als energieprocent) eiwit wil zeggen, dat 36 gram eiwit 18% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 782 kcal. 1 gram eiwit en 1 gram koolhydraten leveren 4 kcal. 1 gram vet levert 9 kcal.
1.9 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 782 kcal 14.9 gram vezels zit.

Deze maaltijd bevat veel verzadigd vet (13 En% verzadigd vet), hetgeen betekent dat wanneer u deze maaltijd eet, u voor het hoge verzadigd vetgehalte moet corrigeren. U moet deze maaltijd combineren met een product met maximaal 7 En% verzadigd vet want:
13 + 7 = 20. 20/2 (2 producten) = 10 En% verzadigd vet (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
Maximaal 7 En% verzadigd vet wil zeggen, dat het aantal gram verzadigd vet maximaal 7% mag bijdragen aan het totale caloriegehalte van de desbetreffende maaltijd.
Welke producten uit de supermarkt maximaal 7 En% verzadigd vet bevatten, kunt u hier opzoeken.

Het hoge verzadigd vetgehalte (hoger dan de norm van 10 En% verzadigd vet) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door half-om-half gehakt en roomboter.
Half-om-half gehakt en roomboter zijn ongezonde producten. Een ongezond product is een product met meer dan 35 En% vet, waarvan meer dan 10 En% verzadigd vet, meer dan 0.3 gram zout per 100 kcal en minder dan 1.3 gram vezels per 100 kcal. Welke producten uit de supermarkt ongezond zijn, kunt u hier opzoeken.

Het hoge vezelgehalte (hoger dan de norm van 1.3 gram vezels per 100 kcal) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door de sperziebonen en de granaatappels.
Eet peulvruchten, zoals sperziebonen en fruit, zoals granaatappels voor de vezels.
Welke producten uit de supermarkt minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Deze maaltijd levert 35 En% vet, waarvan 13 En% verzadigd vet en is daarom minder geschikt voor mensen met een hoog LDL-cholesterolgehalte. Mensen met een hoog LDL-cholesterolgehalte worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met maximaal 30 En% vet waarvan maximaal 7 En% verzadigd vet.
Maximaal 7 En% verzadigd vet wil zeggen, dat het aantal gram verzadigd vet maximaal 7% mag bijdragen aan het totale caloriegehalte van de desbetreffende maaltijd.
Een hoog LDL-cholesterolgehalte verhoogt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten.
Welke producten uit de supermarkt geschikt zijn voor mensen met een hoog LDL-cholesterolgehalte, kunt u hier opzoeken.

Deze maaltijd levert dankzij de aardappelen, sperziebonen en granaatappels 2 gram kalium. Lees hier waarom u dagelijks veel kalium moet eten.
Eet aardappelen, groenten en fruit voor kalium. Kalium verlaagt de bloeddruk terwijl natrium (een onderdeel van tafelzout oftewel keukenzout) de bloeddruk verhoogt.

Deze maaltijd dekt dankzij half-om-half gehakt per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink van 0.5 dag.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is de (minimale) hoeveelheid die nodig is om het dagelijkse verlies van een bepaalde voedingsstof (bijvoorbeeld zink) in het menselijk lichaam te compenseren.
Eet rundergehakt voor zink.

Deze maaltijd levert 92 gram koolhydraten en is daarom geschikt voor sporters die 76 kg wegen want sporters worden na het sporten (tot 6 uur na het sporten) aangeraden te kiezen voor maaltijden die 1.2 gram koolhydraten per kg lichaamsgewicht leveren om zo het glycogeenvoorraad na het sporten weer aan te vullen. 1.2 x 76 = 92 gram koolhydraten.

In combinatie met:
Dit recept in combinatie met 7 sneetjes volkorenbrood met pompoenpitten en 300 ml granaatappelsap levert 30 gram vezels. Deze combinatie dekt ook de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink van 1 dag en levert 3 gram kalium.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
30 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.
Eet volkorenbrood voor vezels en kalium en eet noten en zaden voor zink.

Bijzonderheden:
Deze maaltijd levert per persoon 100 gram roodvlees in de vorm van half-om-half gehakt, 200 gram peulvruchten in de vorm van sperziebonen en 145 gram fruit in de vorm van granaatappels. Deze maaltijd levert per persoon 345 gram groenten en fruit.
Deze maaltijd bevat ook rijstolie en is vezelrijk (≥1.5 gram vezels per 100 kcal). De Gezondheidsraad (het hoogste voedingsadviesorgaan in Nederland) adviseert minder roodvlees te eten. Lees hier waarom.

Bereiding & Ingrediënten van aardappelpuree met gehaktballetjes in granaatappelsaus voor 4 personen      

1. Schil de aardappelen, was en snijd ze in vieren. Kook ze afgedekt in 20 minuten zonder zout gaar. Giet af en doe ze terug in de pan.
2. Verhit de melk met roomboter, voeg het melkmengsel aan de aardappelen en pureer ze. Breng op smaak met nootmuskaat en kaliumzout [Kaliumzout verlaagt de bloeddruk terwijl tafelzout oftewel natriumzout de bloeddruk verhoogt].
3. Maak de sperziebonen schoon en snijd ze in stukken van 3 cm. Blancheer ze en giet af [Blancheren is groente opwarmen gedurende een korte tijd (maximaal enkele minuten) in ruim kokend water. Hierna worden de groente afgekoeld door ze met koud water te spoelen. Door het blancheren blijft de kleur van de groente behouden].
4. Pel en snipper de ui.
5. Halveer 1 granaatappel en pers hem uit [1 granaatappel geeft 100-150 ml sap].
6. Halveer de andere granaatappel en druk de pitjes uit [1 granaatappel van 500 gram geeft 290 gram vruchtvlees].
7. Kneed het gehakt en de ui door elkaar en maak 16 kleine gehakballetjes van.
8. Verhit de olie in een grote pan. Bak de gehaktballetjes rondom op hoog vuur in. Neem ze uit de pan.
9. Blus het bakvet met granaatappelsap en 400 ml water af. Roer het bouillonblokje erdoorheen en breng aan de kook.
10. Roer de maïzena met 3 eetlepels water glad. Voeg het maïzenamengsel aan de pan toe en breng aan de kook. Voeg vervolgens de gehaktballetjes toe en gaar 5 minuten op laag vuur. Breng op smaak met peper en kaliumzout.
11. Verdeel de aardappelpuree over 4 borden. Schep de gehaktballetjes en de sperziebonen erbij. Garneer de borden met granaatappelpitjes en fijngehakte peterselie.

    Ingrediënten:

• Kruimig kokende aardappelen (1 kg, geschild)
• Sperziebonen (800 gram, gesneden)
• Half-om-half gehakt (400 gram)
• 1 eetlepel roomboter (13 gram)
• Halfvolle melk (500 ml)
• 1 ui (100 gram, gepeld)
• 2 granaatappels (1 granaatappel weegt 500 gram. 1000 gram levert 580 gram vruchtvlees)
• 2 eetlepels rijstolie (20 ml)
• 2 eetlepels maïzena (20 gram)
• 6 takjes peterselie
• 1 groentebouillonblokje
• Nootmuskaat
• Peper en kaliumzout
   

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 22 clinische studies met in totaal 4071 deelnemers, dat het slikken van calciumsupplementen het slechte cholesterolgehalte (LDL-cholesterol) verlaagde en het goede cholesterolgehalte (HDL-cholesterol) verhoogde.

Lees hier meer over:
Calciumsupplementen verlaagt het slechte cholesterol

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het slikken van calciumsupplementen het cholesterolgehalte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 22 clinische studies met in totaal 4071 deelnemers.

De studieduur varieerde tussen 2 weken en 5 jaar.  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van calciumsupplementen het LDL-cholesterolgehalte (slecht cholesterol) significant met 0.12 mmol/L [95% BI = -0.22 tot -0.02, I2 = 78.6%] verlaagde. Echter, het effect nam af wanneer naast calcium ook vitamine D werd geslikt.

De onderzoekers vonden dat het slikken van calciumsupplementen het HDL-cholesterolgehalte (goed cholesterol) significant met 0.05 mmol/L [95% BI = 0.00 tot 0.10, I2 = 97.1%] verhoogde.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het slikken van calciumsupplementen en het triglyceridengehalte.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van calciumsupplementen het slechte cholesterolgehalte (LDL-cholesterol) verlaagde en het goede cholesterolgehalte (HDL-cholesterol) verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
The Effects of Dietary Calcium Supplements Alone or With Vitamin D on Cholesterol Metabolism: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials by Chen C, Ge S, […], Li C.

Link:
http://journals.lww.com/jcnjournal/Abstract/publishahead/The_Effects_of_Dietary_Calcium_Supplements_Alone.99526.aspx

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over hart- en vaatziekten, cholesterol en calcium.  

 

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 5 prospectieve cohort studies en 2 patiënt-controle studies met in totaal 140265 deelnemers, waarvan 4324 mensen met fracturen, dat het eten van veel beta-caroteen de kans op het krijgen van heupfractuur onder Aziatische mannen ouder dan 60 jaar met een normaal gewicht verlaagde.

Lees hier meer over:
Beta-caroteen via voeding verlaagt heupfracturen onder Aziatische mannen

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van carotenoïden de kans op het krijgen van heupfractuur?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 5 prospectieve cohort studies en 2 patiënt-controle studies met in totaal 140265 deelnemers, waarvan 4324 mensen met fracturen. De leeftijd was 50 jaar en ouder (50-80 jaar). 80% van de studies was post-menopauzale vrouwen.

De follow-up duur van de cohort studies varieerde tussen 3.7 en 18 jaar.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel carotenoïden vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfractuur niet significant met 28% [OR = 0.72, 95% BI = 0.51-1.01, I2 = 59.4%, p = 0.06] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfractuur significant met 28% [OR = 0.72, 95% BI = 0.54-0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het bloed carotenoïdengehalte en de kans op het krijgen van heupfractuur [OR = 0.83, 95% BI = 0.59-1.17].

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfractuur onder mannen significant met 47% [OR = 0.57, 95% BI = 0.40-0.81] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfractuur onder mensen ouder dan 60 jaar significant met 43% [OR = 0.57, 95% BI = 0.40-0.81] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfractuur onder mensen met een normaal gewicht (BMI ≤ 25) significant met 38% [OR = 0.62, 95% BI = 0.40-0.96, p = 0.03] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat het eten van veel beta-caroteen vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfractuur onder Aziaten significant met 38% [OR = 0.62, 95% BI = 0.40-0.96, p = 0.03] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel beta-caroteen de kans op het krijgen van heupfractuur onder Aziatische mannen ouder dan 60 jaar met een normaal gewicht verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Carotenoids and risk of fracture: a meta-analysis of observational studies by Xu J, Song C, [...], X L.

Link:
http://www.impactjournals.com/oncotarget/index.php?journal=oncotarget&page=article&op=view&path%5B%5D=13678&path%5B%5D=43468

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over ouderdom en carotenoïden.

Beta-caroteen geeft de karakteristieke kleur aan oranje en gele groenten en fruit.
Deze maaltijd bevat veel beta-caroteen.

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 27 prospectieve cohort studies, dat zowel lichte als matige alcoholconsumptie de kans op het krijgen van een ischemische beroerte maar niet een hemorragische beroerte verlaagde. Echter, een overmatige alcoholconsumptie (>4 glazen per dag) verhoogde de kans op het krijgen van een beroerte.

Lees hier meer over:
1-2 glazen alcohol per dag verlaagt een beroerte

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het drinken van alcohol en de kans op het krijgen van een beroerte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 27 prospectieve cohort studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat zowel lichte als matige alcoholconsumptie de kans op het krijgen van een ischemische beroerte significant verlaagde. Echter, dit significante verband werd niet teruggevonden voor hemorragische beroerte.

De onderzoekers vonden dat het drinken van minder dan 1 glas alcohol per dag, de kans op het krijgen van een ischemische beroerte significant met 10% [RR = 0.90, 95% BI = 0.85-0.95] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van 1-2 glazen alcohol per dag, de kans op het krijgen van een ischemische beroerte significant met 8% [RR = 0.92, 95% BI = 0.87-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken meer dan 2-4 glazen alcohol per dag, de kans op het krijgen van een ischemische beroerte significant met 8% [RR = 1.08, 95% BI = 1.01-1.15] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken meer dan 4 glazen alcohol per dag, de kans op het krijgen van een ischemische beroerte significant met 14% [RR = 1.14, 95% BI = 1.02-1.28] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken meer dan 4 glazen alcohol per dag, de kans op het krijgen van een intracerebrale bloeding significant met 67% [RR = 1.67, 95% BI = 1.25-2.23] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken meer dan 4 glazen alcohol per dag, de kans op het krijgen van een subarachnoïdale bloeding significant met 82% [RR = 1.82, 95% BI = 1.18-2.82] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat zowel lichte als matige alcoholconsumptie de kans op het krijgen van een ischemische beroerte maar niet een hemorragische beroerte verlaagde. Echter, een overmatige alcoholconsumptie (>4 glazen per dag) verhoogde de kans op het krijgen van een beroerte.

Oorspronkelijke titel:
Differing association of alcohol consumption with different stroke types: a systematic review and meta-analysis by Larsson SC, Wallin A3, […], Markus HS.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27881167

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van een beroerte en alcholconsumptie.

 

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 9 RCT’s, dat de suppletie van 1-3 gram gember per dag gedurende 8 tot 12 weken, het serum CRP-gehalte, het nuchter bloedsuikergehalte en het bloedvetgehalte verlaagde terwijl het HDL-cholesterolgehalte verhoogde.

Lees hier meer over:
1-3 gram gember per dag verlaagt hart- en vaatziekten

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt gember de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 RCT’s. De gemiddelde leeftijd was 23.7 jaar. De hoeveelheid gember varieerde tussen 1 en 3 gram per dag en de duur van de gembersuppletie varieerde tussen 8 weken en 3 maanden.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat de suppletie van gember het serum CRP-gehalte significant met 0.84 mg/L [95% BI = -1.38 tot -0.31, I2 = 56.3%] verlaagde. Deze significante verlaging was onafhankelijk van de hoeveelheid gember.

De onderzoekers vonden dat de suppletie van gember het nuchter bloedsuikergehalte significant met 1.35 mg/dL [95% BI = -2.04 tot -0.58, I2 = 12.1%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de suppletie van gember het HbA1c-gehalte significant met 1.01 [95% BI = -1.28 tot -0.72, I2 = 9.4%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de suppletie van gember het HDL-cholesterolgehalte (goed cholesterol) significant met 1.16 mg/dL [95% BI = 0.52 tot 1.08, I2 = 12.3%] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat de suppletie van gember het bloedvetgehalte significant met 1.63 mg/dL [95% BI = -3.10 tot -0.17, I2 = 8.1%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de sensitiviteitsanalyses dat deze bevindingen robust waren.

De onderzoekers concludeerden dat de suppletie van 1-3 gram gember per dag gedurende 8 tot 12 weken, het serum CRP-gehalte, het nuchter bloedsuikergehalte en het bloedvetgehalte verlaagde terwijl het HDL-cholesterolgehalte verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
The effect of ginger supplementation on serum C-reactive protein, lipid profile and glycaemia: a systematic review and meta-analysis by Mazidi M, Gao HK, [...], Ferns GA.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5093315/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over hart- en vaatziekten.

Hartpatiënten en mensen met suikerziekte type 2 hebben vaak een verhoogd serum CRP-gehalte, een verhoogd nuchter bloedsuikergehalte, een verhoogd bloedvetgehalte en een verlaagd HDL-cholesterolgehalte.

CRP en IL-6 zijn 2 ontstekingsbiomerkers in het lichaam. Door het meten van ontstekingsbiomerkers kunnen ontstekingen in het lichaam worden opgespoord.

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 3 cohort studies, 2 geneste patiënt-controle studies, 11 patiënt-controle studies en 1 RCT met in totaal 111199 deelnemers, waarvan 11689 mensen met prostaatkanker, dat er geen verband bestond tussen zink-inname via voeding en/of voedingssupplementen en de kans op het krijgen van prostaatkanker.

Lees hier meer over:
Er is geen verband tussen zinkinname en prostaatkanker

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”.

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt een hoge zink-inname de kans op het krijgen van prostaatkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 3 cohort studies, 2 geneste patiënt-controle studies, 11 patiënt-controle studies en 1 RCT met in totaal 111199 deelnemers, waarvan 11689 mensen met prostaatkanker.

Alle studies werden gecorrigeerd voor de leeftijd.
Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge zinkconsumptie vergeleken met een lage, de kans op het krijgen van prostaatkanker niet significant met 7% [gepoolde OR = 1.07, 95% BI = 0.98-1.16] verhoogde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat een hoge zinkconsumptie via voeding vergeleken met een lage, de kans op het krijgen van prostaatkanker niet significant met 5% [RR = 1.05, 95% BI = 0.93-1.20] verhoogde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses geen relatie tussen een hoge zinkconsumptie via voedingssupplementen en de kans op het krijgen van prostaatkanker [RR = 1.00, 95% BI = 0.79-1.27].

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 mg zink de kans op het krijgen van prostaatkanker niet significant met 7% [OR = 1.07, 95% BI = 0.90-1.28] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat er geen verband bestond tussen zink-inname via voeding en/of voedingssupplementen en de kans op het krijgen van prostaatkanker.

Oorspronkelijke titel:
Zinc Intake and Risk of Prostate Cancer: Case-Control Study and Meta-Analysis by Mahmoud AM, Al-Alem U, […], Kittles RA.

Link:
http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0165956

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over prostaatkanker en zink.

Onderzoeksvraag:
Verhoogt suikerziekte de kans op het krijgen van borstkanker onder vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 22 studies (cohort studies en patënt-controle studies).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in cohort studies dat suikerziekte de kans op het krijgen van borstkanker onder vrouwen significant met 32% [RR=1.32, 95% BI = 1.06-1.65] verhoogde. Echter, dit significant verhoogde risico werd niet teruggevonden in patiënt-controle studies [RR = 1.46, 95% BI = 0.99 tot 2.26].

De onderzoekers vonden dat suikerziekte de kans op doodgaan aan borstkanker onder vrouwen significant met 53% [RR = 1.53, 95% BI = 1.23 tot 1.90] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat suikerziekte de kans op het krijgen van borstkanker onder vrouwen verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Breast cancer and diabetes mellitus: Complex interactions by Bernard L, Reix N, [...], Mathelin C.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27836525

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over borstkanker en suikerziekte.

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 22 studies (cohort studies en patënt-controle studies), dat suikerziekte de kans op het krijgen van borstkanker onder vrouwen verhoogde.

Lees hier meer over:
Suikerziekte verhoogt borstkanker onder vrouwen

Voedingswaarden:
Dit recept levert per persoon 543 kcal, 23 gram vet, 51 gram eiwit en 33 gram koolhydraten oftewel 38 En% vet, 38 En% eiwit en 24 En% koolhydraten. Dit recept bevat 20 En% verzadigd vet en 0.4 gram vezels per 100 kcal.
38 En% vet wil zeggen, dat 23 gram vet 38% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 543 kcal.
24 En% (=spreekt uit als energieprocent) koolhydraten wil zeggen, dat 33 gram koolhydraten 24% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 543 kcal. 1 gram eiwit en 1 gram koolhydraten leveren 4 kcal. 1 gram vet levert 9 kcal.
0.4 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 543 kcal 2.2 gram vezels zit.

Deze maaltijd levert 38 En% vet, waarvan 20 En% verzadigd vet en 0.4 gram vezels per 100 kcal en is daarom ongezond want een gezonde maaltijd mag maximaal 35 En% vet, waarvan maximaal 10 En% verzadigd vet en moet minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal bevatten.
Maximaal 35 En% vet wil zeggen, dat het aantal gram vet maximaal 35% mag bijdragen aan het totale caloriegehalte van de desbetreffende maaltijd.
Om te corrigeren voor het ongezonde deel van deze maaltijd mag het volgende product maximaal 32 En% vet, maximaal 0 En% verzadigd vet en moet minimaal 2.2 gram vezels per 100 kcal bevatten want:
38 + 32 = 70. 70/2 (2 producten) = 35 En% vet (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
20 + 0 = 20. 20/2 (2 producten) = 10 En% verzadigd vet (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
0.4 + 2.2 = 2.6. 2.6/2 (2 producten) = 1.3 gram vezels per 100 kcal (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
Onthoud:
Ongezonde maaltijden kunnen altijd deel uitmaken van een dagelijks gezonde voeding mits u maar in de volgende producten correcties uitvoert voor het ongezonde deel van de vorige maaltijd.
Een dagelijks gezonde voeding is niet een voeding met alleen maar gezonde producten/maaltijden maar is een voeding met voornamelijk gezonde producten of anders gezegd, het gemiddelde van alle dagelijks gegeten producten/maaltijden moet gezond (maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal) zijn.

Lees hier meer over:
Reerug met vanille-koolraap voor 4 personen

Voedingswaarden:
Dit recept levert per persoon 543 kcal, 23 gram vet, 51 gram eiwit en 33 gram koolhydraten oftewel 38 En% vet, 38 En% eiwit en 24 En% koolhydraten. Dit recept bevat 20 En% verzadigd vet en 0.4 gram vezels per 100 kcal.
38 En% vet wil zeggen, dat 23 gram vet 38% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 543 kcal.
24 En% (=spreekt uit als energieprocent) koolhydraten wil zeggen, dat 33 gram koolhydraten 24% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 543 kcal. 1 gram eiwit en 1 gram koolhydraten leveren 4 kcal. 1 gram vet levert 9 kcal.
0.4 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 543 kcal 2.2 gram vezels zit.

Het hoge vetgehalte (hoger dan de norm van 35 En% vet) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door roomboter en reerugfilet. 

Het hoge verzadigd vetgehalte (hoger dan de norm van 10 En% verzadigd vet) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door roomboter en reerugfilet.

Deze maaltijd levert 38 En% vet, waarvan 20 En% verzadigd vet en 0.4 gram vezels per 100 kcal en is daarom ongezond want een gezonde maaltijd mag maximaal 35 En% vet, waarvan maximaal 10 En% verzadigd vet en moet minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal bevatten.
Maximaal 35 En% vet wil zeggen, dat het aantal gram vet maximaal 35% mag bijdragen aan het totale caloriegehalte van de desbetreffende maaltijd.
Om te corrigeren voor het ongezonde deel van deze maaltijd mag het volgende product maximaal 32 En% vet, maximaal 0 En% verzadigd vet en moet minimaal 2.2 gram vezels per 100 kcal bevatten want:
38 + 32 = 70. 70/2 (2 producten) = 35 En% vet (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
20 + 0 = 20. 20/2 (2 producten) = 10 En% verzadigd vet (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
0.4 + 2.2 = 2.6. 2.6/2 (2 producten) = 1.3 gram vezels per 100 kcal (richtlijn van een gezond(e) product/maaltijd).
Onthoud:
Ongezonde maaltijden kunnen altijd deel uitmaken van een dagelijks gezonde voeding mits u maar in de volgende producten correcties uitvoert voor het ongezonde deel van de vorige maaltijd.
Een dagelijks gezonde voeding is niet een voeding met alleen maar gezonde producten/maaltijden maar is een voeding met voornamelijk gezonde producten of anders gezegd, het gemiddelde van alle dagelijks gegeten producten/maaltijden moet gezond (maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal) zijn.
Welke producten uit de supermarkt maximaal 32 En% vet, maximaal 0 En% verzadigd vet en minimaal 2.2 gram vezels per 100 kcal bevatten, kunt u hier opzoeken.

Deze maaltijd dekt dankzij het reerugfilet per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 van 1 dag.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is de (minimale) hoeveelheid die nodig is om het dagelijkse verlies van een bepaalde voedingsstof (bijvoorbeeld vitamine B12) in het menselijk lichaam te compenseren.
Eet reerugfilet voor vitamine B12. Vitamine B12 komt alleen in dierlijke producten (vlees, vis, kip, gevogelte, zuivel en eieren) voor.

In combinatie met:
Dit recept in combinatie met 6 sneetjes roggebrood en 100 gram tutti frutti levert 29 gram vezels. Deze combinatie dekt ook de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer voor mannen van 1 dag en de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B6 van 1 dag.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
30 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.
Eet volkorenbrood en gedroogde fruit voor vezels.
Eet reerugfilet voor vitamine B6.

Bijzonderheden:
Deze maaltijd levert per persoon 200 gram roodvlees en 5 mg heemijzer in de vorm van reerugfilet, 335 gram groenten, waarvan 135 gram allium groente in de vorm van de uien. Deze maaltijd is rijk aan groenten (minimaal 200 gram groenten).

Bereiding & Ingrediënten van reerug met vanille-koolraap voor 4 personen

1. Schil de koolraap, was en snijd in vieren en vervolgens in plakken van 0.5 cm dik [Koolraap koken duurt 15 tot 20 minuten. In de magnetron kunt u de groente in circa 6 minuten bereiden. Stomen duurt 20-25 minuten en smoren circa 25 minuten].
2. Splijt het vanillestokje en schraap het merg eruit.
3. Was de tijm, schud droog en ris met de vork de blaadjes van de takjes.
4. Pel en snipper de uien.
5. Halveer de rode peper in de lengte, verwijder de zaadlijsten en snijd in ringen [Zie de werkwijze hier beneden voor het verwijderen van de zaadlijsten van de peper].
6. Karamelliseer de suiker in een pan goudgeel. Voeg de ui en de rode peper toe. Blus af met de balsamico. Kook vervolgens in 20 minuten op middelhoog vuur tot het mengsel licht indikt. Breng op smaak met kaliumzout en peper [Gebruik kaliumzout want kalium verlaagt de bloeddruk terwijl keukenzout de bloeddruk verhoogt].
7. Dep het reerugfilet droog met keukenpapier, snijd in stukken van 6 cm lang. Kruid het reerugfilet met peper en tijm en laat 30 minuten rusten zodat de kruiden goed in het vlees kunnen trekken. Bestrooi het vlees daarna in met wat zout.
8. Verhit de roomboter in een pan en bak het reerugfilet in 8 minuten rondom op hoog vuur in. Haal het vlees uit de pan en dek af met aluminiumfolie zodat het vlees warm blijft [Reerug is de entrecote van het ree. Uit het vlees zijn de rugwervels en ribbetjes verwijderd. Het vlees is botermals en snel klaar. Reerug mag van binnen best rosé blijven anders wordt het al snel te droog. Reken ongeveer 4 minuten per kant].
9. Fruit in de pan waar zojuist de reerug uitgehaald is, de koolraapreepjes. Voeg het vanillemerg en -stokje en 200 ml water toe. Kook afgedekt in 12 minuten gaar, roer de crème fraîche door het kookvocht en breng op smaak met kaliumzout en peper [Door dezelfde pan te gebruiken om in te bakken, hoeft dus minder roomboter gebruikt te worden. Roomboter is vetrijk (>35 En% vet) en is daarom een ongezond product. Roomboter moet van de wet minimaal 82% vet bevatten].
10. Verdeel het reerugfilet, het uienmengsel en de koolraapreepjes over 4 borden.

    Ingrediënten:

• Reerugfilet (800 gram)
• Koolraap (800 gram, gesneden)
• 3 eetlepels roomboter (39 gram)
• Halfvolle crème fraîche (100 ml)
• 6 uien (540 gram, gesneden)
• 4 eetlepels suiker (52 gram)
• 125 ml balsamico (125 ml)
• 1 vanillestokje
• 1 kleine rode peper
• 4 takjes tijm
• Water (200 ml)
• Kaliumzout en peper

Het verwijderen van de pitjes en zaadlijsten van de rode peper:

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 121 observationele studies met in totaal 1924506 deelnemers, waarvan 96436 mensen met kanker en 9 RCT’s met in totaal 34911 deelnemers, waarvan 2539 mensen met kanker, dat het eten van veel vitamine B6 de kans op het krijgen van kanker, met name aan het maag-darmkanaal verlaagde. Echter, het slikken van vitamine B6-supplementen verlaagde niet kanker.

Lees hier meer over:
Veel vitamine B6 via voeding verlaagt kanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt een hoge inname van vitamine B6 de kans op het krijgen van kanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 121 observationele studies met in totaal 1924506 deelnemers, waarvan 96436 mensen met kanker en 9 RCT’s met in totaal 34911 deelnemers, waarvan 2539 mensen met kanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge inname van vitamine B6 via voeding de kans op het krijgen van kanker significant met 22% [RR = 0.78, 95% BI = 0.73 to 0.84] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van vitamine B6 via voeding de kans op het krijgen van maag-darmkanker significant met 32% [RR = 0.68, 95% BI = 0.61 to 0.75] verlaagde. 

De onderzoekers vonden dat een hoge vitamine B6 bloedwaarde (gemeten als PLP) de kans op het krijgen van kanker significant met 34% [RR = 0.66, 95% BI = 0.58 to 0.76] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge vitamine B6 bloedwaarde (gemeten als PLP) de kans op het krijgen van tumoren aan het maag-darmkanaal significant met 46% [RR = 0.56, 95% BI = 0.48 to 0.65] verlaagde.

De onderzoekers vonden in RCT’s geen verband tussen vitamine B6-supplementen en de verlaagde kans op het krijgen van kanker.

De onderzoekers vonden geen verband tussen de totale inname van vitamine B6 (via voeding en supplementen) en de verlaagde kans op het krijgen van kanker.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vitamine B6 de kans op het krijgen van kanker, met name aan het maag-darmkanaal verlaagde. Echter, het slikken van vitamine B6-supplementen verlaagde niet kanker.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin B6 and Cancer Risk: A Field Synopsis and Meta-Analysis by Mocellin S, Briarava M and Pilati P.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27795227

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over kanker en vitamine B6.

Deze maaltijden bevatten veel vitamine B6.

Een dagelijkse voeding met veel vitamine B6 is een voeding die de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid vitamine B6 dekt.

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 8 RCT’s, dat het drinken van 240 ml granaatappelsap gedurende 12 weken zowel de systolische bloeddruk (de bovendruk) als de diastolische bloeddruk (de onderdruk) verlaagde.

Lees hier meer over:
Dagelijks 240 ml granaatappelsap verlaagt de bloeddruk

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het drinken van granaatappelsap de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van granaatappelsap de systolische bloeddruk significant met 4.96 mmHg [WMD = -4.96 mmHg, 95% BI = -7.67 tot -2.25, p < 0.001] verlaagde. Deze significante verlaging bleef stabiel in de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden dat het drinken van granaatappelsap de diastolische bloeddruk significant met 2.01 mmHg [WMD = -2.01 mmHg, 95% BI = -3.71 tot -0.31, p = 0.021] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de significante verlaging van de systolische bloeddruk onafhankelijk was van de duur van de studies [bij >12 weken: WMD = -4.36 mmHg, 95% BI = -7.89 tot -0.82, p = 0.016 en bij <12 weken: WMD = -5.83 mmHg, 95% BI = -10.05 tot -1.61, p = 0.007] en de geconsumeerde hoeveelheden [bij >240 ml: WMD = -3.62 mmHg, 95% BI = -6.62 tot -0.63, p = 0.018 en bij <240 ml: WMD = -11.01 mmHg, 95% BI = -17.38 tot -4.65, p = 0.001].

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van 240 ml granaatappelsap gedurende 12 weken zowel de systolische bloeddruk (de bovendruk) als de diastolische bloeddruk (de onderdruk) verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects of pomegranate juice on blood pressure: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials by Sahebkar A, Ferri C, […], Grassi D.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27888156

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het verlagen van de bloeddruk.  

 

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 8 prospectieve cohort studies met in totaal 4202 mensen met de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie onder 128988 deelnemers, dat het eten vis, met name 1 keer per week vis met donder gekleurde vlees of tonijn de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie verlaagde.

Lees hier meer over:
1 keer per week vette vis of tonijn verlaagt leeftijdsgebonden maculaire degeneratie

Een enkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vis de kans op het krijgen van de oogziekte de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 prospectieve cohort studies met in totaal 4202 mensen met de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie onder 128988 deelnemers.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van vis de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 24% [RR = 0.76, 95% BI = 0.65-0.90, I2 = 49.6%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 5 studies langer dan 10 jaar dat het eten van vis de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.67-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 3 studies korter dan 10 jaar dat het eten van vis de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.51-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van tonijn de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 42% [RR = 0.58, 95% BI = 0.47-0.71] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van vis met donker gekleurde vlees de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 32% [RR = 0.68, 95% BI = 0.46-0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van 1 keer vis per week de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 11% [RR = 0.89, 95% BI = 0.83-0.96] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten vis, met name 1 keer per week vis met donder gekleurde vlees of tonijn de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Fish Consumption and Age-Related Macular Degeneration Incidence: A Meta-Analysis and Systematic Review of Prospective Cohort Studies by Zhu W, Wu Y, [...], Lu J.

Link:
http://www.mdpi.com/2072-6643/8/11/743/htm

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over ouderdom en visconsumptie.

1 keer vis of 1 portie vis komt in de praktijk overeen met 100-150 gram.

Vissen met donder gekleurde vlees zijn ansjovis, blauwvintonijn, haring, zalm en makreel. Vissen met donder gekleurde vlees zijn vette vissen.

De onderzoekers vonden in een overzichtsartikel van 7 observationele studies (906 patiënten met atopisch eczeem en 657 patiënten zonder atopisch eczeem) en 4 RCT’s (104 patiënten met atopisch eczeem en 90 patiënten zonder atopisch eczeem), dat het vitamine D-gehalte van patiënten met atopisch eczeem in alle leeftijdsgroepen lager was dan van mensen zonder atopisch eczeem. Verder hadden mensen met atopisch eczeem baat bij het slikken van vitamine D.

Lees hier meer over:
Mensen met atopisch eczeem hebben baat bij vitamine D-supplementen