Dit tabblad beantwoordt de volgende voedingsvraag: Hoe kan voeding positief bijdragen aan mijn gezondheid?

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patiënt-controle studies geeft antwoord op de volgende vraag: ”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

Voorbeeld:
Vind wetenschappelijke studies over het eten van groente en fruit: type groente en fruit in het zoekveld. Het zoekresultaat wordt dan getoond.

Voeding en gezondheid

Stoofschotel met worst en bonen voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 560 kcal, 25 gram eiwit, 19 gram vet en 72 gram koolhydraten oftewel 18 En% eiwit, 31 En% vet en 51 En% koolhydraten. Dit recept bevat 10 En% verzadigd vet en 2.2 gram vezels per 100 kcal.
18 En% eiwit wil zeggen, dat 25 gram eiwit 18% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 560 kcal. 1 gram eiwit (maar ook koolhydraten) levert 4 kcal. 1 gram vet levert 9 kcal.
2.2 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 560 kcal dus 12.3 gram vezels zit.

Deze maaltijd bevat 31 En% vet, 10 En% verzadigd vet en 2.2 gram vezels per 100 kcal en is daarom een gezonde maaltijd want een gezonde maaltijd mag maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal bevatten.

Het hoge vezelgehalte (>1.3 gram vezels per 100 kcal) van deze maaltijd wordt veroorzaakt de aardappelen, de rode kidneybonen en de tomaten.

Deze maaltijd levert per persoon 1.1 gram kalium.
Eet aardappels, groenten, fruit en noten voor kalium.

Deze maaltijd levert 72 gram koolhydraten en is daarom geschikt voor sporters die 60 kg wegen want sporters worden na het sporten (tot 6 uur na het sporten) aangeraden te kiezen voor maaltijden die 1.2 gram koolhydraten per kg lichaamsgewicht leveren om zo het glycogeenvoorraad na het sporten weer aan te vullen. 1.2 x 60 = 72 gram koolhydraten.

In combinatie met:
Dit recept in combinatie met 5 sneetjes tarwebrood en 100 gram gedroogde vijgen levert 29 gram vezels en 2 gram kalium.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
25 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bijzonderheden:
Deze maaltijd bevat olijfolie en 12.3 gram vezels.

Bereiding & Ingrediënten van stoofschotel met worst en bonen voor 4 personen

Bereiding:

Verwarm de grill voor. Leg de worsten onder de grill en bak ze 20 minuten met regelmatig omdraaien bruin [U kunt de worsten ook in een pan zonder bakolie (dus in hun eigen vet) bakken].
Schil en kook ondertussen de aardappelen en de pastinaak in ruim kokend water 15 minuten gaar. Giet af en plet ze met de melk en olijfolie tot een puree. Breng de puree met peper en zout op smaak.
Doe de tomaten samen met hun sap, de kidneybonen, de chutney en het paprikapoeder in een pan en breng dit tomaten-bonenmengsel langzaam aan de kook.
Haal de worsten van onder de grill maar zet de grill niet uit. Snijd de worsten diagonaal in 4 dikke plakken.
Voeg de worsten aan het tomaten-bonenmengsel en giet het mengsel vervolgens in een vuurvaste schotel.
Schep de puree op de worsten en de bonen. Laat de schotel 5 minuten onder de grill staan tot de puree goudbruin en krokant wordt.
Verdeel het gerecht over 4 borden.

Ingrediënten:

Aardappelen (750 gram, geschild)
1 grote pastinaak (175 gram, geschild)
2 eetlepels halfvolle melk
1 eetlepel olijfolie
4 varkensworsten (275 gram)
1 blik fijngehakte tomaten (400 gram)
2 blikken rode kidneybonen (400 gram, uitgelekt)
2 eetlepels tomatenchutney
2 theelepels paprikapoeder
Peper en zout

Vegetarische bonenstoof voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 440 kcal, 28 gram eiwit, 12 gram vet en 55 gram koolhydraten oftewel 25 En% eiwit, 25 En% vet en 50 En% koolhydraten. Dit recept bevat 4 En% verzadigd vet en 3.7 gram vezels per 100 kcal.
50 En% koolhydraten wil zeggen, dat 55 gram koolhydraten 50% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 440 kcal.
Het hoge vezelgehalte (>1.3 gram vezels per 100 kcal) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door de bruine bonen, vegetarische balletjes en aardappelpartjes.

Deze maaltijd past goed in een vegetarisch dieet. Een vegetarisch dieet is een dieet met voornamelijk maaltijden/producten die 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal bevatten. Welke producten uit de supermarkt in een vegetarisch dieet passen, kunt u hier vinden.

Deze maaltijd is geschikt voor mensen met een hoog cholesterolgehalte. Mensen met een hoog cholesterol worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.

Deze maaltijd is geschikt voor mensen met overgewicht. Mensen met overgewicht worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.

Deze maaltijd levert per persoon 1.5 gram kalium. Kalium verlaagt de bloeddruk.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 10 stukjes gedroogde abrikozen levert 30 gram vezels en 3 gram kalium. Hartpatiënten en suikerpatiënten worden aangeraden dagelijks 30-40 gram vezels te eten.
Eet gedroogde abrikozen voor vezels en kalium.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
40 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 2 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 2 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bijzonderheden:
Deze maaltijd levert per persoon 132 gram peulvruchten in de vorm van bruine bonen.

Bereiding & Ingrediënten van vegetarische bonenstoof voor 4 personen

Bereiding:

Verwarm de oven voor op 200 graden Celcius.
Pel de ui en snipper het fijn en snijd de peterselie grof.
Voeg de bruine bonen, tomatenblokjes en gesnipperde ui aan de pan toe en breng ze aan de kook.
Breng de pan met peper en zout op smaak en schep de inhoud over in de ovenschaal.
Schep de aardappelpartjes erdoor en leg de balletjes ertussen.
Stoof de bonenschotel in de oven gedurende 30 minuten gaar.
Verdeel de bonenschotel over 4 borden en garneer de borden met grofgesneden peterselie.

Ingrediënten:

1 gesnipperde ui (100 gram)
1 blik bruine bonen (530 gram)
2 blikjes tomatenblokjes (800 gram)
12 vegetarische balletjes (240 gram)
1 zak gekruide aardappelpartjes (500 gram)
2 theelepels gemalen komijn
2 eetlepels grofgesneden peterselie
Ovenschaal (25 cm, doorsnede)

Voedingsvezels

Vezelrijke maaltijden (bevat minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal):

Wetenschappelijke studies (overzichtsartikelen) over de relatie tussen voedingsvezels en het voorkomen van ziektes:
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van cohort of patënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

Voedingsvezels, ook wel “ballaststoffen” genoemd, is een verzameling van stoffen die niet in de dunne darm worden verteerd. Ze komen dus onveranderd in de dikke darm terecht waar ze positieve effecten op het lichaam uitoefenen.
Voedingsvezels oftewel vezels zijn chemisch gezien koolhydraten die stevigheid aan planten geven.
Voedingsvezels komen niet in dierlijke producten voor. Ze komen alleen in plantaardige producten, zoals groenten, fruit en noten voor.
Voedingsvezels leveren geen voedingsstoffen aan het lichaam maar ze zijn wel belangrijk voor een goede darmwerking.
Er zijn 2 soorten voedingsvezels:
1. Niet-fermenteerbare voedingsvezels, ook wel onoplosbare oftewel niet-viskeuze vezels genoemd. Onoplosbare vezels werken als een soort spons in de dikke darm: ze nemen vocht op. Hierdoor wordt harde, droge ontlasting zacht en soepel. Dunne ontlasting wordt door de sponswerking juist ingedikt. Niet-fermenteerbare voedingsvezels geven een langer verzadigingsgevoel.
  Onoplosbare vezels zitten met name in volkoren- en graanproducten, zoals volkorenbrood, bruinbrood, muesli, cruesli, havermout en zemelen.
  Voorbeelden van niet-fermenteerbare vezels zijn: resistent zetmeel, hemi-cellulose, cellulose en lignine.
2. Fermenteerbare voedingsvezels, ook wel oplosbare oftewel viskeuze vezels genoemd. Fermenteerbare voedingsvezels nemen ook water op, zij het minder dan de niet-fermenteerbare vezels. Ze zijn veelal goed in water oplosbaar en binden ook galzuren, glucose, cholesterol en vetzuren aan zich. Ze worden in de dikke darm door darmbacteriën afgebroken. De stoffen die daarbij vrijkomen, zoals kortketenige vetzuren, bevorderen de darmfunctie.
  Fermenteerbare vezels komen vooral voor in groenten, fruit en peulvruchten.Niet-fermenteerbare voedingsvezels geven een langer verzadigingsgevoel, terwijl fermenteerbare voedingsvezels de darmwerking bevorderen.
In levensmiddelen komen deze 2 soorten vezels naast elkaar voor. In het ene product zitten meer oplosbare vezels dan onoplosbare en andersom.
Voedingsvezels die als voedsel dienen voor de goede darmbacteriën in de dikke darm, worden prebiotica genoemd. Prebiotica zijn fermenteerbare vezels.
De EFSA heeft anno 2013 geen enkele gezondheidsclaims van prebiotica goedgekeurd.
Anno 2013 is het bij de wet strafbaar niet goedgekeurde gezondheidsclaims van prebiotica op de verpakking van levensmiddelen en voedingssupplementen te zetten.
De meest bekende prebiotica zijn:
- Inuline (wordt o.a. aan vezelrijk witbrood toegevoegd).
- Fructo-oligosachariden (worden als GOS en FOS aan babyvoeding toegevoegd).
- Pectines (worden als verdikkingsmiddelen aan frisdrank toegevoegd).
- Glucanen uit graanproducten.
Voedingsvezels leveren per gram 2 kcal.
Voedingsvezels worden in de levensmiddelenindustrie vaak als verdikkingsmiddelen, zoals pectine en gommen gebruikt. Verdikkingsmiddelen zijn voor de levensmiddelenwetgeving E-nummers.
Verdikkingsmiddelen verbeteren het mondgevoel van light-frisdranken en suikervrije frisdranken.
Een vezelrijk dieet is een dieet met minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal. Welke producten uit de supermarkt 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.
Aanbevelingen van voedingsvezels:
- 25-30 gram voedingsvezels per dag.
  25 gram voedingsvezels per dag komt overeen met een dagelijkse voeding met minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal en 30 gram vezels komt overeen met minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.
- De minimumgrens voor de vezelinname voor kinderen vanaf 2 jaar is "de leeftijd + 5" g en de maximale inname is "de leeftijd + 10" g.
- Nog geen specifieke aanbeveling voor oplosbare en onoplosbare voedingsvezels.

Oplosbare vezels	Niet oplosbare vezels
Aardbeien	Bruine rijst
Appels	Bulgur
Bonen	Couscous
Bosbessen	Courgette
Gedroogde erwten	Gerst
Groenten	Komkommers
Havermeel	Muesli
Haverzemelen	Selderij
Linzen	Tarwezemelen
Noten en zaden	Tomaten
Peren	Volkorenbrood
	Wortels
	Zaden

Minstens 25 gram vezels per dag verlaagt suikerziekte type 2

Onderzoeksvraag:
Observationele studies suggereren een verband tussen vezelinname en het risico op het krijgen van diabetes type 2, maar de resultaten zijn niet eenduidig. Daarom, werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van vezels de kans op het krijgen van suikerziekte type 2?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 prospectieve cohort studies met 488293 deelnemers, waarvan 19033 mensen met suikerziekte type 2.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van totaal vezels, graanvezels, fruitvezels en onoplosbare vezels, de kans op het krijgen van suikerziekte type 2 significant met respectievelijk 19% [95% BI = 0.73-0.90], 23% [95% BI = 0.69-0.85], 6% [95% BI = 0.88-0.99] en 25% [95% BI = 0.63-0.89] verlaagde.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van (totaal) vezels en het krijgen van suikerziekte type 2, met een niet-significant verlaagd risico van 2% bij 15 gram per dag, een niet-significant verlaagd risico van 3% bij 20 gram per dag, een significant verlaagd risico van 11% bij 25 gram per dag, een significant verlaagd risico van 24% bij 30 gram per dag en een significant verlaagd risico van 34% bij 35 gram per dag.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 2 gram graanvezels per dag, de kans op het krijgen van suikerziekte type 2 significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.93-0.96] verlaagde.
Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van vezels (minstens 25 gram per dag) de kans op het krijgen van suikerziekte type 2 verlaagde. Het verlaagde risico was non-lineair.

Oorspronkelijke titel:
Dietary fiber intake and risk of type 2 diabetes: a dose–response analysis of prospective studies by Yao B, Fang H, […], Zhao Y.

Link:
http://link.springer.com/article/10.1007/s10654-013-9876-x

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer over suikerziekte, vezelconsumptie en significantie.

Pompoen-bonensoep voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 568 kcal, 43 gram eiwit, 24 gram vet en 45 gram koolhydraten oftewel 30 En% eiwit, 38 En% vet en 32 En% koolhydraten. Dit recept bevat 9 En% verzadigd vet en 3 gram vezels per 100 kcal. Dit recept heeft een GI-getal van 46.
32 En% koolhydraten wil zeggen, dat 45 gram koolhydraten 32% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 568 kcal.
Het hoge vezelgehalte (>1.3 gram vezels per 100 kcal) van dit recept komt door de bruine bonen.
Bruine bonen-recepten zijn over het algemeen rijk aan vezels (>1.3 gram vezels per 100 kcal).

Het hoge vetgehalte (>35 En% vet) van deze maaltijd komt door de kippenvleugels. Om te corrigeren voor het hoge vetgehalte van deze maaltijd mag het volgende product niet meer dan 32 En% vet bevatten. Welke producten uit de supermarkt niet meer dan 32 En% vet bevatten, kunt u hier opzoeken.

Dit recept levert dankzij de tomaten 4 mg lycopeen. Lycopeen is een carotenoïden. Carotenoïden zijn antioxidanten.
Haal antioxidanten liever uit groenten, fruit en noten dan uit voedingssupplementen!

Dit recept levert 1.7 gram kalium. Kalium verlaagt de bloeddruk terwijl natrium de bloeddruk verhoogt.
Kaliumrijke producten zijn vlees, groenten, fruit, noten, graanproducten, vis, knollen (aardappel, cassave en yam), rijst, pasta en zuivel.
Een goede manier om dagelijks voldoende kalium binnen te krijgen, is via 5-7 sneetjes brood, 450 ml zuivel, 200 gram aardappel of 100 gram pasta of rijst, 100 gram vlees of vis, 200-300 gram groenten en 2-5 stuks fruit.

Dit recept levert 7 mg vitamine B3 en dekt hiermee de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van 0.5 dag. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) is de hoeveelheid die het lichaam nodig heeft om het dagelijkse verlies te compenseren. De ADH van een vitamine of mineraal wordt vaak als de ondergrens gezien. De ADH op de verpakking van levensmiddelen en voedingssuplementen komt van de EFSA en op de website van het Voedingscentrum van de Gezondheidsraad. Elke voedingsstof heeft een onder- en bovengrens.

In combinatie met:
Dit recept in combinatie met 20 stuks cracottes vital levert 26 gram vezels en deze combinatie dekt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B3 van 1 dag.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
30 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Vervangen door:
Door 8 kippenvleugels te vervangen door 200 gram paling dekt de maaltijd per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 5 dagen. Paling is een vette vis en bevat daarom veel EPA en DHA.
450 mg EPA en DHA per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. 450 mg EPA en DHA per dag komt in de praktijk overeen met 2 keer per week vis, waarvan tenminste 1 keer vette vis. Vette vissen bevatten veel EPA en DHA dan niet vette vissen.
Haal EPA en DHA liever uit vis dan uit visoliesupplementen!

Door 8 kippenvleugels te vervangen door 200 gram zalm dekt de maaltijd per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 2 dagen en de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 van 1 dag.
Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten.

Bereiding & Ingrediënten van pompoen-bonensoep voor 4 personen

Bereiding:

Schil en snijd de pompoen in grove plakken.
Voeg de bruine bonen in chilisaus, gepelde tomaten in tomatensap, kippenvleugels en pompoen aan een grote pan.
Voeg 600 ml gekookt water aan de pan toe en laat de pan op laag vuur 40 minuten koken.
Was en snijd de champignons en de lenteui.
Voeg de champignons en lenteui aan de pan en breng met zout of bouillon het gerecht op smaak.
Haal de pan na 5 minuten van het vuur en verdeel de soep over 4 grote kommen.
Garneer de kommen met versgemalen peper.

Ingrediënten:

2 blikken bruine bonen in chilisaus (800 gram, niet uitgelekt)
8 kippenvleugels (560 gram vlees)
2 blikken gepelde tomaten in tomatensap (800 gram, niet uitgelekt)
Pompoen (600 gram gesneden)
Champignons (400 gram)
8 stengels lenteui (100 gram)

Pompoen-bonensoep voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 568 kcal, 43 gram eiwit, 24 gram vet en 45 gram koolhydraten oftewel 30 En% eiwit, 38 En% vet en 32 En% koolhydraten. Dit recept bevat 9 En% verzadigd vet en 3 gram vezels per 100 kcal. Dit recept heeft een GI-getal van 46.
32 En% koolhydraten wil zeggen, dat 45 gram koolhydraten 32% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 568 kcal.
Het hoge vezelgehalte (>1.3 gram vezels per 100 kcal) van dit recept komt door de bruine bonen.
Bruine bonen-recepten zijn over het algemeen rijk aan vezels (>1.3 gram vezels per 100 kcal).

Het hoge vetgehalte (>35 En% vet) van deze maaltijd komt door de kippenvleugels. Om te corrigeren voor het hoge vetgehalte van deze maaltijd mag het volgende product niet meer dan 32 En% vet bevatten. Welke producten uit de supermarkt niet meer dan 32 En% vet bevatten, kunt u hier opzoeken.

Bereiding & Ingrediënten van pompoen-bonensoep voor 4 personen

Bereiding:

Schil en snijd de pompoen in grove plakken.
Voeg de bruine bonen in chilisaus, gepelde tomaten in tomatensap, kippenvleugels en pompoen aan een grote pan.
Voeg 600 ml gekookt water aan de pan toe en laat de pan op laag vuur 40 minuten koken.
Was en snijd de champignons en de lenteui.
Voeg de champignons en lenteui aan de pan en breng met zout of bouillon het gerecht op smaak.
Haal de pan na 5 minuten van het vuur en verdeel de soep over 4 grote kommen.
Garneer de kommen met versgemalen peper.

Ingrediënten:

2 blikken bruine bonen in chilisaus (800 gram, niet uitgelekt)
8 kippenvleugels (560 gram vlees)
2 blikken gepelde tomaten in tomatensap (800 gram, niet uitgelekt)
Pompoen (600 gram gesneden)
Champignons (400 gram)
8 stengels lenteui (100 gram)

Bruine bonen met paprika en champignon voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept bevat per persoon 345 kcal, 16 gram eiwit, 16 gram vet en 34 gram koolhydraten oftewel 19 En% eiwit, 42 En% vet en 39 En% koolhydraten. Dit recept bevat 3 En% verzadigd vet.

Deze maaltijd levert dankzij de paprika’s per persoon 105 mg vitamine C.
Eet paprika voor vitamine C. Vitamine C wordt door zuurstof en door het verhitten afgebroken.

Deze maaltijd levert dankzij de tomaten 6380 microgram lycopeen. Lycopeen (een carotenoïde) is verantwoordelijk voor de rode kleur van de tomaten. Lycopeenrijke maaltijden verlagen de kans op het krijgen van prostaatkanker.

Deze maaltijd levert per persoon 3.5 gram vezels per 100 kcal. Het hoge vezelgehalte wordt veroorzaakt door de bruine bonen. Vezelrijke maaltijden (minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal) geven een langer verzadigingsgevoel.

Deze maaltijd heeft een GI-getal van 40 en is daarom geschikt voor suikerpatiënten want ze worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met een GI-getal van maximaal 55.

Om op het gemiddelde van 35 En% vet (een kenmerk van een gezonde voeding) te komen, moet deze maaltijd gecombineerd worden met producten/maaltijden die maximaal 28 En% vet bevatten want het gemiddelde van 42 en 28 is 35 En% vet.
Door in het volgende product te corrigeren voor het ongezonde gedeelte van het vorige product kunt u toch nog tot een gezonde voeding komen. Een gezonde voeding bestaat namelijk uit meerdere maaltijden/producten.

In combinatie met:
Dit recept in combinatie met 5 sneetjes roggebrood levert per persoon 671 kcal, 28 gram eiwit, 20 gram vet en 94 gram koolhydraten oftewel 17 En% eiwit, 27 En% vet en 56 En% koolhydraten. Deze combinatie bevat 3 En% verzadigd vet.
Deze combinatie levert een GI-getal van 63 op. Dit wordt veroorzaakt door brood. Brood heeft namelijk een hoog GI-getal.
Deze combinatie is geschikt voor sporters want ze worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met 20-30 En% vet en minimaal 55 En% koolhydraten.

Dit recept in combinatie met 5 sneetjes roggebrood en 2 kiwi's levert 27 gram vezels op.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
Vezelrijke producten (bruine bonen, volkorenbrood, groenten en fruit) geven een langer verzadigingsgevoel en dus minder eetmomenten gedurende de dag.

Dit recept in combinatie met 2 kiwi's levert 220 milligram vitamine C op. Paprika en kiwi zijn namelijk rijk aan vitamine C. Vitamine C is een antioxidant. Antioxidanten kunnen de weerstand van het lichaam verhogen.

Dit recept in combinatie met 5 sneetjes roggebrood, 2 kiwi’s en 50 gram blauwe bessen levert 31 gram vezels op. Suikerpatiënten worden aangeraden dagelijks 30-40 gram vezels te eten. Deze combinatie levert 225 milligram vitamine C.

Vervangen door:
Door de blik tomaten te vervangen door 480 gram kreeft dekt de maaltijd per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 1 dag. Deze vervanging in combinatie met 5 sneetjes roggebrood levert per persoon 220 microgram jodium.
Eet vis voor EPA en DHA en jodium.

Bereiding & Ingrediënten van bruine bonen met paprika en champignon voor 4 personen

Bereiding:

Snijd de uien in snippers, laat de bonen in een vergiet uilekken.
Kneus en hak de knoflook fijn.
Verhit de olie in een wok en fruit hierin de uien en de knoflook [Door het fruiten komen de geuren vrij].
Voeg de bruine bonen en de gepelde tomaten met sap aan de pan. Kook de bonen goed gaar [Eet bonen altijd gekookt want tijdens het koken verdwijnt het eiwit phasine dat verschrikkelijke buikpijn kan veroorzaken].
Was de paprika’s en snijd ze in reepjes [Door de paprika’s vlak voor het toevoegen te snijden wordt het verlies aan vitamine C beperkt gehouden].
Snijd de champignon in plakjes.
Voeg aan de bonen de paprikareepjes en de champignon toe en het geheel 3 minuten koken [Door kort te koken wordt het verlies aan vitamine C in paprika beperkt gehouden].
Breng de bruine bonen op smaak met paprikapoeder, peper en zout.
Verdeel het gerecht over 4 borden en garneer de borden met gehakte peterselie.

Ingrediënten:

Paprika (400 gram)
Kastanjechampignons (200 gram)
1 blik bruine bonen (530 gram)
1 blik gepelde tomaten op sap (400 gram)
1 eetlepel olijfolie (10 gram)
2 gesnipperde uien (140 gram)
2 teentjes knoflook
1 theelepel paprikapoeder
2 eetlepels gehakte peterselie

Spaghetti met spinazie en gerookte spekreepjes voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 755 kcal, 31 gram eiwit, 33 gram vet en 83 gram koolhydraten oftewel 16 En% eiwit, 40 En% vet en 44 En% koolhydraten. Dit recept bevat 17 En% verzadigd vet en 1.1 gram vezels per 100 kcal.
40 En% vet wil zeggen, dat 33 gram vet 40% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 755 kcal.
1.1 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 755 kcal dus 8.3 gram vezels zit.

Het hoge vetgehalte (>35 En%) en het hoge verzadigd vetgehalte (>10 En%) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door gerookte spekreepjes en kookroom.

Deze maaltijd is ongezond want een gezonde maaltijd mag maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal bevatten.
Maximaal 35 En% vet wil zeggen, dat het aantal gram vet maximaal 35% mag bijdragen aan het totale caloriegehalte van de desbetreffende maaltijd.
Ongezonde maaltijden kunnen altijd deel uitmaken van een dagelijks gezonde voeding mits in de volgende producten/maaltijden maar gecorrigeerd wordt voor het ongezonde deel van de vorige maaltijd.

Om te corrigeren voor het ongezonde deel van deze maaltijd mag het volgende product maximaal 30 En% vet, maximaal 3 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal bevatten.
40 + 30 = 70. 70/2 = 35 En% vet (norm van gezonde maaltijden/producten).
17 + 3 = 20. 20/2 = 10 En% verzadigd vet (norm van gezonde maaltijden/producten).
1.1 + 1.5 = 2.6. 2.6/2 = 1.3 gram vezels per 100 kcal (norm van gezonde maaltijden/producten).
Welke producten uit de supermarkt maximaal 30 En vet, maximaal 3 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal bevatten, kunt u hier opzoeken.

Deze maaltijd levert dankzij de spinazie per persoon 175 microgram (mcg) foliumzuur.
Eet spinazie voor foliumzuur.

Deze maaltijd levert per persoon 83 gram koolhydraten en is daarom geschikt voor sporters die 69 kg wegen want sporters worden na het sporten (tot 6 uur na het sporten) aangeraden te kiezen voor maaltijden die 1.2 gram koolhydraten per kg lichaamsgewicht leveren om zo het glycogeenvoorraad na het sporten weer aan te vullen. 1.2 x 69 = 83 gram koolhydraten.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 6 sneetjes roggebrood en 2 appels met schil (150 gram) levert 25 gram vezels en 220 mcg foliumzuur.
Eet fruit en volkorenbrood voor vezels.
Minimaal 200 mcg (microgram) foliumzuur is per dag nodig om een hoog homocysteïnegehalte te voorkomen. Een hoog homocysteïnegehalte is een risicofactor voor hart- en vaatziekten.

25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
25 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bereiding & Ingrediënten van spaghetti met spinazie en gerookte spekreepjes voor 4 personen

Bereiding:

Kook spaghetti in ruim water gaar [Door de spaghetti direct na het koken met warm water na te wassen wordt voorkomen dat de sliertjes aan elkaar blijven plakken. Het aan elkaar blijven plakken van de sliertjes wordt veroorzaakt door het uitgetreden zetmeel].
Bak de spekreepjes in eigen vet in 6 minuten knapperig [Door spekreepjes in eigen vet te bakken, hoeft er geen bakolie gebruikt te worden].
Pel en snipper ondertussen de ui fijn.
Schep de spekreepjes vervolgens uit de pan en fruit in diezelfde pan de ui kort [Hierdoor hoeft geen olie voor het fruiten van de ui gebruikt te worden].
Voeg de bevroren spinazie toe en bak tot de spinazie ontdooid is.
Voeg de spekreepjes en de kookroom toe.
Meng de spaghetti door de spinazie en breng het gerecht op smaak met peper en zout.
Verdeel het gerecht over 4 borden.

Ingrediënten:

Spaghetti (400 gram, ongekookt)
1 duopak gerookte spekreepjes (300 gram)
1 ui (100 gram, gesnipperd)
1 pak diepvries spinazie (750 gram)
1 bekertje kookroom, max. 15% vet (250 ml)
Peper en zout

Macaroni met gerookte zalm, wortel en paranoten voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 670 kcal, 30 gram eiwit, 33 gram vet en 63 gram koolhydraten oftewel 18 En% eiwit, 44 En% vet en 38 En% koolhydraten. Dit recept bevat 10 En% verzadigd vet en 0.9 gram vezels per 100 kcal. Dit recept heeft een GI-getal van 50.
18 En% eiwit wil zeggen, dat 30 gram eiwit 18% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 670 kcal.

Het hoge vetgehalte (>35 En%) komt door de paranoten. In het volgende product moet gecorrigeerd worden voor dit hoge vetgehalte. Het volgende product mag maximaal 26 (70-44) En% vet bevatten. Welke producten uit de supermarkt maximaal 26 En% vet bevatten, kunt u hier opzoeken.

Dit recept levert dankzij de paranoten 170 mg magnesium en 80 microgram selenium. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid selenium is 50-150 microgram (mcg) per dag.
Eet paranoten voor magnesium en selenium.

Deze maaltijd dekt dankzij de gerookte zalm per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B3 van een halve dag.

Deze maaltijd levert dankzij wortels 6.9 mg beta-caroteen. Beta-caroteen is goed voor de ogen en is een antioxidant.

Deze maaltijd dekt dankzij de gerookte zalm per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 2 dagen. Deze maaltijd levert ook 590 mg DHA.
450 mg EPA en DHA per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. Makreel is een vette vis en in vette vissen zitten meer EPA en DHA dan in niet vette vissen.
Haal EPA en DHA liever uit vis dan uit visoliesupplementen!
Zwangere vrouwen worden aangeraden dagelijks minimaal 250 mg DHA binnen te krijgen. DHA is nodig voor de hersenontwikkeling van het ongeboren kind.

In combinatie met:
Dit recept in combinatie met 6 sneetjes volkorenbrood met pompoenpitten, 2 eieren en 50 gram gedroogde tuttifrutti levert 25 gram vezels. De combinatie levert ook 410 mg magnesium en 100 microgram selenium.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
30 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.5 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bereiding & Ingrediënten van macaroni met gerookte zalm, wortel en paranoten voor 4 personen

Bereiding:

Kook in ruim water de macaroni volgens de verpakking gaar.
Schil met de dunschiller de wortels in lange dunne repen en snijd ze vervolgens in korte stukjes.
Blancheer de wortelreepjes in ruim water [Door het blancheren blijft de kleur behouden].
Snijd de komkommer in plakjes en de plakjes vervolgens in dunne reepjes.
Snijd de paranoten in kleine stukjes en rooster ze.
Halveer de olijven.
Meng in een grote kom de olijven, de macaroni, de wortels, de komkommer en de paranoten en breng het gerecht met de macaroni mix op smaak.
Verdeel het gerecht over 4 borden.
Scheur de gerookte zalm in grote stukken en garneer de borden hiermee.

Ingrediënten:

Macaroni (300 gram)
Komkommer (400 gram)
Wortels (400 gram)
Gerookte zalmplakjes (300 gram)
Paranoten (120 gram)
Een zakje macaroni mix
20 olijven

Verse pasta met mozzarella en tomaten voor 4 personen

Mezzelune met tomaten en mozzarella voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept bevat per persoon 720 kcal, 39 gram eiwit, 43 gram vet en 44 gram koolhydraten oftewel 22 En% eiwit, 54 En% vet en 24 En% koolhydraten. Dit recept bevat 29 En% verzadigd vet en 0.6 gram vezels per 100 kcal.
Deze maaltijd is ongezond want het bevat teveel vet (>35 En%) en verzadigd vet (>10 En%) en te weinig vezels (<1.3 gram per 100 kcal). Een gezonde maaltijd bevat maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezel per 100 kcal.
54 En% vet wil zeggen dat 43 gram vet draagt 54% bij aan de 720 kcal van de maaltijd.
Het hoge vet- en verzadigd vetgehalte komen door mezzelune en mozzarella.

Deze maaltijd levert 24 En% koolhydraten en is daarom minder geschikt voor sporters want ze worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met minimaal 55 En% koolhydraten om zo het glycogeenvoorraad niet uit te putten.

Deze maaltijd kan deel uitmaken van een dagelijkse gezonde voeding mits in de volgende producten gecorrigeerd wordt voor het hoge vet- en verzadigd vetgehalte van deze maaltijd.
Om op het gemiddelde van 35 En% vet (richtlijn van een gezonde voeding) terug te komen mag het volgende product niet meer dan 16 En% vet bevatten want 16 + 54 = 70. 70/2 = 35 En% vet.
Om op het gemiddelde van 10 En% verzadigd vet (richtlijn van een gezonde voeding) terug te komen mogen de volgende 2 producten samen niet meer dan 1 En% verzadigd vet bevatten want 1 + 29 = 30. 30/3 = 10 En% verzadigd vet.

Om op het gemiddelde van 1.3 gram vezels per 100 kcal (richtlijn van een gezonde voeding) te komen moet het volgende product minimaal 2 gram vezels per 100 kcal bevatten want 2 + 0.6 = 2.6. 2.6/2 = 1.3 gram vezels per 100 kcal.

Welke producten uit de supermarkt die niet meer dan 16 En% vet en minimaal 2 gram vezels per 100 kcal bevatten, kunt u hier opzoeken.

In combinatie met:
De maaltijd in combinatie met 6 sneetjes lijnzaadbrood en 50 gram gedroogde tuttifrutti levert 27 gram vezels.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
25 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Vervangen door:
Door 500 gram mozzarella te vervangen door 400 gram gerookte zalmplakjes levert de maaltijd per persoon 585 kcal, 38 gram eiwit, 29 gram vet en 42 gram koolhydraten oftewel 26 En% eiwit, 45 En% vet en 29 En% koolhydraten. Dit recept bevat 16 En% verzadigd vet en 0.7 gram vezels per 100 kcal.
Deze vervanging dekt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 2.5 dagen.
450 mg EPA en DHA per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten.
Welke vissen minimaal 450 mg EPA en DHA leveren, kunt u hier opzoeken. Haal EPA en DHA liever uit vis dan uit visoliesupplementen!

Bereiding & Ingrediënten van verse pasta met mozzarella en tomaten voor 4 personen

Bereiding:

Kook de mezzelune in ruime water zonder een scheutje olie gaar [Mezzelune is Italiaans voor halve manen. Mezzelune is gevulde pasta].
Laat de mozzarella uitlekken en snijd het in dunne plakjes [Mozzarella is afgeleid van het Italiaanse werkwoord "mozzare", dat afsnijden betekent].
Was de tomaten en snijd ze in dunne plakjes.
Breng de mezzelune met peper en zout op smaak en verdeel ze vervolgens over 4 borden.
Verspreid over de mezzelune de mozzarella en de tomaten.
Garneer de borden met verse basilicumblaadjes [Verse basilicumblaadjes geven een frisse smaak aan het gerecht].

Ingrediënten:

Mezzelune pikant met chili, tomaten en ricotta van Mama Mancini bij Aldi (500 gram ongaar)
4 zakjes mozzarella (500 gram uitgelekt)
8 tomaten (400 gram)
2 stengels verse basilicum
Peper en zout

Pasta in tomatensoep voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 545 kcal, 31 gram eiwit, 20 gram vet en 60 gram koolhydraten oftewel 23 En% eiwit, 33 En% vet en 44 En% koolhydraten. Deze maaltijd levert 9 En% verzadigd vet en 2.8 gram vezels per 100 kcal.
Dit is een verantwoord avondeten want een verantwoord avondeten bevat maximaal 750 kcal.
Deze maaltijd is een gezonde maaltijd want een gezonde maaltijd bevat maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal.

Deze maaltijd heeft een GI-getal van 51 en is daarom geschikt voor suikerpatiënten en mensen met overgewicht. Suikerpatiënten en mensen met overgewicht worden aangeraden om maaltijden met een laag GI-getal te eten omdat ze het bloedsuikergehalte minder sterk doen schommelen.
Maaltijden met een laag GI-getal zijn maaltijden met een GI-getal van 55 of lager.

Deze maaltijd levert dankzij de tomatensap per persoon 3 mg lycopeen. Lycopeen (een carotenoïde) is verantwoordelijk voor de rode kleur van tomaten. Lycopeen is een antioxidant.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 2 sneetjes volkorenbrood met pompoenpitten bij het ontbijt, 1 mango als tussendoortje en 1 portie (40 gram) krokante muesli bij het avondeten levert 25 gram vezels.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.

Vervangen door:
Door 220 gram soepballetjes te vervangen door 220 gram runderlever dekt de maaltijd per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A van 6 dagen. Het eten van lever is een goeie manier om vitamine A binnen te krijgen, maar eet niet meer dan 1 keer per 14 dagen lever of leverproducten.
Een vitamine A-tekort geeft nachtblindheid en een verlaagd weerstand.

Door 220 gram soepballetjes te vervangen door 220 gram zalm dekt de maaltijd per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 2 dagen.
450 mg EPA en DHA per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten.

Bereiding & Ingrediënten van pompoen-bonensoep voor 4 personen

Bereiding:

Schil en snijd de pompoen in grove plakken.
Voeg de bruine bonen in chilisaus, gepelde tomaten in tomatensap, kippenvleugels en pompoen aan een grote pan.
Voeg 600 ml gekookt water aan de pan toe en laat de pan op laag vuur 40 minuten koken.
Was en snijd de champignons en de lenteui.
Voeg de champignons en lenteui aan de pan en breng met zout of bouillon het gerecht op smaak.
Haal de pan na 5 minuten van het vuur en verdeel de soep over 4 grote kommen.
Garneer de kommen met versgemalen peper.

Ingrediënten:

2 blikken bruine bonen in chilisaus (800 gram, niet uitgelekt)
8 kippenvleugels (560 gram vlees)
2 blikken gepelde tomaten in tomatensap (800 gram, niet uitgelekt)
Pompoen (600 gram gesneden)
Champignons (400 gram)
8 stengels lenteui (100 gram)

Spaghetti met gerookte zalm en groenten voor 4 personen

Voedingswaarde:
Dit recept bevat per persoon 645 kcal, 37 gram eiwit, 16 gram vet en 88 gram koolhydraten oftewel 22 En% eiwit, 23 En% vet en 55 En% koolhydraten. Dit recept bevat 4 En% verzadigd vet en 1.5 gram vezels per 100 kcal.
Deze maaltijd is een gezonde maaltijd want een gezonde maaltijd mag maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet, minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal en een GI-getal van maximaal 70 hebben.

Deze maaltijd is geschikt voor sporters want ze worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met 20-30 En% vet en minimaal 55 En% koolhydraten. Deze maaltijd laat zien waarom professionele sporters vaak pasta eten.

Deze maaltijd is ook geschikt voor hartpatiënten want ze worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met maximaal 30-35 En% vet, maximaal 7-10 En% verzadigd vet, minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal en minimaal 1000 mg EPA en DHA.

Deze maaltijd is ook geschikt voor mensen met overgewicht want ze worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met maximaal 30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet, minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal en een GI-getal van 55 of lager.

De maaltijd dekt dankzij de gerookte zalm per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 2.5 dagen. 450 mg EPA en DHA per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. Haal EPA en DHA liever uit vis, met name vette vis dan uit voedingssupplementen.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 6 sneetjes meergranenbrood en 50 gram gedroogde vijgen levert 26 gram vezels op. 25-30 gram vezels per dag verlagen de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
Volkorenbrood, groenten en gedroogde fruit zijn rijk aan vezels.

Vervangen door:
Door de groentemix te vervangen door 120 gram wortels per persoon dekt de maaltijd de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A van 1 dag. Vitamine A is nodig voor gezonde ogen.

Door de groentemix te vervangen door 100 gram spinazie per persoon dekt de maaltijd de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid foliumzuur van een halve dag.
Spinazie is rijk aan foliumzuur.

Door zalm te vervangen door 100 gram rundergehakt rul gebakken per persoon dekt de maaltijd de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 van 1 dag. Vitamine B12 komt alleen in vlees, zuivel en vis voor. Een vitamine B12-tekort komt vaak bij ouderen voor.
Deze vervanging in combinatie met 6 sneetjes meergranenbrood en 50 gram gedroogde vijgen dekt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid zink van 1 dag. Zink is een antioxidant. Rundergehakt is rijk aan zink en vitamine B12.

Door zalm te vervangen door 100 gram kippenlever per persoon dekt de maaltijd de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A van 9 dagen en de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 van 12 dagen. Deze vervanging levert per persoon ook 350 microgram foliumzuur op.

Bereiding & Ingrediënten van spaghetti met gerookte zalm en groenten voor 4 personen

Bereiding:

Kook de spaghetti in ruim water met een scheutje olie gaar [De onuitgesproken h in spaghetti is nodig om de g als g te laten klinken. Zonder de h zal spaghetti als spasjetti uitgesproken worden].
Doe de gepelde tomaten in de pan en zet de pan op het vuur [Door geen gebruik te maken van bakolie wordt het verzadigd vetgehalte van het gerecht laag gehouden].
Scheur met de hand de gerookte zalm in stukjes en voeg het samen met de groentemix aan de pan.
Laat de pan 5 minuten op het vuur staan en breng de saus met zout en peper op smaak.
Verdeel de spaghetti over 4 borden en giet overheen de spaghettisaus.

Ingrediënten:

Spaghetti (400 gram, ongekookt)
Gerookt zalmplakjes (400 gram)
Macaroni-spaghetti groentemix (900 gram)
2 blikjes gepelde tomaten (800 gram)
Zout en peper

1.5 gram alfa-linoleenzuur per dag verlaagt licht prostaatkanker

Onderzoeksvraag:
Individu-gebaseerde studies die de relatie tussen de consumptie van alfa-linoleenzuur (ALA) en het risico op prostaatkanker onderzocht hebben, lieten inconsistente resultaten zien. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van alfa-linoleenzuur de kans op het krijgen van prostaatkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 5 prospectieve studies.
Er was heterogeniteit.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel alfa-linoleenzuur vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van prostaatkanker niet significant met 3% [gepoolde RR = 0.97, 95% BI = 0.80-1.10] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van meer dan 1.5 gram alfa-linoleenzuur per dag vergeleken met minder dan 1.5 gram, de kans op het krijgen van prostaatkanker significant met 5% [gepoolde RR = 0.95, 95% BI = 0.91-0.99] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van alfa-linoleenzuur (>1.5 gram per dag) de kans op het krijgen van prostaatkanker licht verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Prospective studies of dietary alpha-linolenic acid intake and prostate cancer risk: a meta-analysis by Carayol M, Grosclaude P and Delpierre C.

Link:
http://link.springer.com/article/10.1007/s10552-009-9465-1

Extra informatie van El Mondo:

Producten	Aantal gram alfa-linoleenzuur
1 theelepel lijnzaadolie (10 ml)	5.3
1 handje walnoten (30 gram)	2.2
1 theelepel sojaolie (100 ml)	0.5
Broccoli (200 gram)	0.28
Champignon (200 gram)	0.2

Lees hier meer over vetten.

Veel alfa-linoleenzuur via voeding verlaagt mogelijk hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van alfa-linoleenzuur de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 27 studies (geen RCTs) met 251049 deelnemers, waarvan 15327 patiënten met hart- en vaatziekten.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat de inname van alfa-linoleenzuur de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 14% [95% BI = 0.77-0.97, I2 = 71.3%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de inname van alfa-linoleenzuur via voeding, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 10% [95% BI = 0.81-0.99, I2 = 49.0%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat de inname van alfa-linoleenzuur gemeten via biomerkers, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten niet-significant met 20% [95% BI = 0.63-1.03, I2 = 79.8%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel alfa-linoleenzuur (gemeten via voeding) de kans op hart- en vaatziekten mogelijk verlaagde. Mogelijk wegens de hoge onverklaarbare heterogeniteit.

Oorspronkelijke titel:
α-Linolenic acid and risk of cardiovascular disease: a systematic review and meta-analysis by Pan A, Chen M, […], Hu FB.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23076616

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer over alfa-linoleenzuur.
Lees hier meer over overzichtsartikel, I2 en 95% BI.

Een vetarm dieet verhoogt de overlevingskansen van borstkankerpatiënten

Onderzoeksvraag:
Hoewel veel studies het mogelijke effect van een vetarm dieet op de overlevingskansen van borstkanker hebben onderzocht, blijft het verband onduidelijk. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verhoogt een vetarm dieet de overlevingskansen onder borstkankerpatiënten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 2 RCT’s en 1 grote multi-center prospectieve cohort studies met in totaal 9966 borskankerpatiënten.

Er was geen heterogeniteit tussen de studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een vetarm dieet na de diagnose, de terugval van borstkanker significant met 23% [HR = 0.77, 95% BI = 0.63-0.94, p = 0.009] verlaagde. Significant want HR van 1 zat niet in de 95% BI van 0.63 tot 0.94. HR van 1 betekent geen risico.

De onderzoekers vonden dat een vetarm dieet na de diagnose, de all-cause mortaliteit onder borstkankerpatiënten niet-significant met 17% [HR = 0.83, 95% BI = 0.69-1.00, p = 0.05] verlaagde. Niet-significant want HR van 1 zat in de 95% BI van 0.69 tot 1.00. HR van 1 betekent geen risico.

De onderzoekers concludeerden dat een vetarm dieet na de diagnose, de terugval van borstkanker verlaagde en daarmee dus de overlevingskansen verhoogde..

Oorspronkelijke titel:
Effect of low-fat diet on breast cancer survival: a meta-analysis by Xing MY, Xu SZ and Shen P.

Link:
http://www.apocpcontrol.org/paper_file/issue_abs/Volume15_No3/1141-1144%2012.4%20Mei-Yuan%20Xing.pdf

Extra informatie van El Mondo:
Een vetarm dieet is een dieet met 20-30 En% vet en 0-7 En% verzadigd vet. De makkelijkste manier om een vetarm dieet te volgen, is te kiezen voor uitsluitend producten die ook 20-30 En% vet en 0-7 En% verzadigd vet bevatten. Welke producten uit de supermarkt en maaltijden die ook 20-30 En% vet en 0-7 En% verzadigd vet bevatten, kunt u hier opzoeken.

Het eten van 100 mg EPA en DHA per dag verlaagt borstkanker

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van n3-vetzuren de kans op het krijgen van borstkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 26 artikelen die 21 prospectieve cohort studies (883585 deelnemers, waarvan 20905 mensen met borstkanker) leveren.

11 artikelen over visinname (met 13323 borstkankerpatiënten en 687770 deelnemers), 17 artikelen over maritieme n3-vetzureninname (met 16178 borstkankerpatiënten en 527372 deelnemers) en 12 artikelen over alfa-linoleenzuurinname (met 14284 borstkankerpatiënten en 405592 deelnemers).

Er was geen sprake van publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel n3-vetzuren van maritieme oorsprong vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 14% [95% BI = 0.78 to 0.94, I2 = 54%] verlaagde.
Het verlaagde risico bleef gelijk, ongeacht of de n3-vetzuren van maritieme oorsprong gemeten werd via de vragenlijsten [RR = 0.85, 95% BI = 0.76-0.96, I2 = 67%] of via weefsel biomarkers (RR = 0.86, 95% = 0.71-1.03, I2 = 8%].

De onderzoekers vonden in subgroepanalyses dat het verlaagde risico tussen de n3-vetzuren van maritieme oorsprong en het krijgen van borstkanker duidelijker was in studies waarbij niet gecorrigeerd werd voor het BMI [RR = 0.74, 95% BI = 0.64-0.86, I2 = 0%] dan in studies waarbij gecorrigeerd werd voor het BMI [RR = 0.90, 95% BI = 0.80-1.01, I2 = 63.2%].

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 0.1 gram n3-vetzuren van maritieme oorsprong per dag, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 5% [95% BI = 0.90-1.00, I2 = 52%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 0.1 gram alfa-linoleenzuur per dag, de kans op het krijgen van borstkanker niet significant met 1% [95% BI = 0.98-1.01] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat zowel het eten van alleen EPA [RR = 0.93, 95% BI = 0.85-1.02] als DHA [RR = 0.88, 95% BI = 0.75-1.03] de kans op het krijgen van borstkanker niet significant verlaagde. Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 15 gram vis per dag, de kans op het krijgen van borstkanker niet verlaagde of verhoogde [RR = 1.00, 95% BI = 0.97-1.03].

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel n3-vetzuren (minstens 0.1 gram per dag) van maritieme oorsprong (dus niet van plantaardige oorsprong) de kans op het krijgen van borstkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Intake of fish and marine n-3 polyunsaturated fatty acids and risk of breast cancer: meta-analysis of data from 21 independent prospective cohort studies by Zheng JS, Hu XJ, [...], Li D.

Link:
http://www.bmj.com/content/346/bmj.f3706?view=long&pmid=23814120

Extra informatie van El Mondo:
N-3 vetzuren kennen zowel plantaardige als maritieme oorsprong. Het n-3 vetzuur van plantaardige oorsprong staat ook bekend als alfa-linoleenzuur. Welke producten alfa-linoleenzuur bevatten, kunt u hier opzoeken.

De n3-vetzuren van maritieme oorsprong zijn EPA en DHA. EPA en DHA zitten in vissen en algen. Welke vissen 100 mg EPA en DHA per dag leveren, kunt u hier opzoeken.

Het eten van meervoudig onverzadigde vetzuren verlaagt de ziekte van Parkinson

Onderzoeksvraag:
Bestaat er een relatie tussen het eten van macronutriënten en het krijgen van Parkinson?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 32 artikelen met 677550 deelnemers, waarvan 9994 mensen met de ziekte van Parkinson.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden (in 7 artikelen met 1570 mensen met de ziekte van Parkinson onder 357827 deelnemers) dat het eten van veel eiwitten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson niet-significant met 13% [RR = 1.13, 95% BI = 0.88-1.44] verhoogde. Niet-significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden (in 8 artikelen met 1482 mensen met de ziekte van Parkinson onder 232869 deelnemers) dat het eten van veel koolhydraten vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson significant met 24% [RR = 1.24, 95% BI = 1.05-1.48] verhoogde.

De onderzoekers vonden (in 12 artikelen met 2936 mensen met de ziekte van Parkinson onder 374124 deelnemers) dat het eten van veel vet vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson niet-significant met 12% [RR = 0.88, 95% BI = 0.74-1.06] verlaagde.

De onderzoekers vonden (in 6 artikelen met 1713 mensen met de ziekte van Parkinson onder 170058 deelnemers) dat het eten van veel cholesterol vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson niet-significant met 3% [RR = 0.97, 95% BI = 0.75-1.26] verlaagde.

De onderzoekers vonden (in 8 artikelen met 1553 mensen met de ziekte van Parkinson onder 170317 deelnemers) dat het eten van veel calorieën vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson significant met 39% [RR = 1.39, 95% BI = 1.01-1.92] verhoogde.

De onderzoekers vonden in prospectieve studies waarbij gecorrigeerd werd voor het roken en koffie/cafeïne consumptie, geen significant verband tussen het krijgen van de ziekte van Parkinson en het eten van veel:
eiwitten [RR = 1.02, 95% BI = 0.80-1.30].
koolhydraten [RR = 1.11, 95% BI = 0.86-1.43]
vet [RR = 0.90, 95% BI = 0.70-1.16].
cholesterol [RR = 0.89, 95% BI = 0.74-1.09].
calorieën [RR = 0.97, 95% BI = 0.93-1.02].

De onderzoekers vonden in prospectieve studies waarbij gecorrigeerd werd voor het roken en koffie/cafeïne consumptie, dat het eten van veel meervoudig onverzadigde vetzuren de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson significant met 22% [RR = 0.78, 95% BI = 0.64-0.96] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

Op grond van de gevonden resultaten concludeerden de onderzoekers dat er geen verband bestaat tussen het eten van veel eiwitten, koolhydraten, cholesterol of calorieën en de kans op het krijgen van de ziekte van Parkinson. Maar het eten van veel meervoudig onverzadigde vetzuren verlaagt wel het krijgen van de ziekte van Parkinson.

Oorspronkelijke titel:
Macronutrients intake and risk of Parkinson's disease: A meta-analysis by Wang A, Lin Y, […], Zhang D.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25163395

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s).

PUFA verlaagt hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Een verminderde inname van verzadigd vet wordt aanbevolen om coronaire hartziekte te verminderen, maar een sterk bewijs uit gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCT's) ontbreekt. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt een vervanging van verzadigd vet door meervoudig onverzadigd vet (PUFA) de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtartikel bevatte 8 gerandomiseerde, placebogecontroleerde, dubbelblinde interventiestudies (RCT’s) met 13614 deelnemers, waarvan 1042 met hart- en vaatziekten. De gemiddelde PUFA-inname in de controlegroep was 5 En% (4-6.4 En%) en in de interventiegroep was 14.9 En% (8-20.7 En%). De gemiddelde follow-up duur was 4.25 jaar.

Er was geen sprake van heterogeniteit tussen de studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge inname van PUFA vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 19% [95% BI = 0.70-0.95, p = 0.008] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van PUFA met 5 En% de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten significant met 10% [95% BI = 0.83-0.97] verlaagde.

De meta-regressie liet zien dat de studieduur een onafhankelijke determinant van de risicoreductie (p = 0.017) was, met een grotere voordelen in studies met een langere follow-up duur.
De gepoolde RR onder studies korter dan 4.25 jaar was 0.91 [95% BI = 0.76-1.10] en onder studies langer dan 4.25 jaar was 0.73 [95% BI = 0.61-0.87].

De onderzoekers concludeerden dat het vervangen van verzadigd vet door PUFA de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects on Coronary Heart Disease of Increasing Polyunsaturated Fat in Place of Saturated Fat: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials by Mozaffarian D, Micha R and Wallace S.

Link:
http://www.plosmedicine.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pmed.1000252

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer over verzadigd vet en PUFA.

14.9 En% PUFA van 2000 kcal wil zeggen, dat het aantal gram PUFA 14.9% bijdraagt aan 2000 kcal. 14.9% van 2000 kcal komt overeen met 298 kcal. 298 kcal komt overeen met 33 gram PUFA. Dus een dagelijkse voeding van 2000 kcal met 33 gram PUFA is goed voor hart- en bloedvaten.

Welke levensmiddelen 33 gram PUFA bevatten, kunt u hier opzoeken. PUFA staat voor meervoudig onverzadigde vetzuren. Zo bevat 100 gram soja-olie 57.9 gram PUFA.

PUFA’s in zuigelingenvoeding verbeteren mogelijk de gezichtsscherpte van baby’s tot 12 maanden

Onderzoeksvraag:
Langketenige meervoudig onverzadigde vetzuren (LCPUFA’s oftewel PUFA’s) worden verondersteld de ontwikkeling van de gezichtsscherpte van zuigelingen te beïnvloeden. Deze meta-analyse werd uitgevoerd om na te gaan of het toevoegen van LCPUFA’s aan volledige zuigelingenvoeding de gezichtsscherpte van zuigelingen verbetert.

Verbeteren LCPUFA’s in zuigelingenvoeding de gezichtsscherpte van zuigelingen (baby’s van 0 tot 1 jaar)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 19 RCT’s met 1949 baby’s.

Resultaten en conclusies:
De meta-analyse toonde aan dat het toevoegen van meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s) aan zuigelingenvoeding significante verbetering van de gezichtsscherpte van baby’s bij 2, 4 en 12 maanden liet zien. Echter, er was significante heterogeniteit tussen de studies, maar geen bewijs van publicatie bias.

De secundaire analyse liet geen enkele matige effecten tussen het toevoegen van meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s) aan zuigelingenvoeding en de gezichtsscherpte zien.

Op grond van de gevonden resultaten concludeerden de onderzoekers dat het toevoegen van meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s) aan zuigelingenvoeding de gezichtsscherpte van baby tot 12 maanden oud mogelijk verbeterde.

Oorspronkelijke titel:
Meta-analysis of LCPUFA Supplementation of Infant Formula and Visual Acuity by Qawasmi, A, Landeros-Weisenberger A and Bloch, MH.

Link:
http://pediatrics.aappublications.org/content/131/1/e262.abstract

Extra informatie van El Mondo:
De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft de claims van PUFA’s in zuigelingenvoeding nog niet goedgekeurd. Niet goedgekeurde claims van EFSA wil zeggen, het is wetenschappelijk bewezen dat de meerderheid van de gebruikers geen profijt heeft.

Het is vanaf 14 december 2012 bij de wet verboden niet goedgekeurde claims van de EFSA op de verpakking van zuigelingenvoeding (maar ook op gewone voeding en voedingssupplementen) te zetten.

PUFA’s staan voor polyunsaturated fatty acids oftewel meervoudig onverzadigde vetzuren. Meervoudig onverzadigde vetzuren zijn alfa-linoleenzuur, linolzuur, EPA, DHA, arachidonzuur, gamma-linoleenzuur en rumenzuur.

Om een betrouwbaar beeld te krijgen moet een overzichtsartikel vrij van heterogeniteit tussen de studies en vrij van publicatie bias zijn. Wanneer er sprake is van heterogeniteit tussen de studies, moet de secundaire analyse een significant effect geven. Zonder significant effect in de secundaire analyse moet het gevonden resultaat met voorzichtigheid geinterpreteerd worden. Vandaar de conclusie van de onderzoekers: het toevoegen van meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s) aan zuigelingenvoeding verbeterde mogelijk de gezichtsscherpte van baby tot 12 maanden oud.

PUFA-supplementen bieden geen bescherming tegen hart- en vaatziekten

Onderzoeksvraag:
Er bestaat een aanzienlijke controverse over de relatie van omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA's) en de belangrijkste cardiovasculaire eindpunten.Deze meta-analyse van klinische studies was om de rol van PUFA-suppletie op belangrijke cardiovasculaire uitkomsten te beoordelen.

Verlagen PUFA-supplementen de kans op het krijgen van hart- en vaatziekte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 20 klinische studies met 68680 patiënten, waarvan 7044 doden, 3993 hartdood, 1150 plotselinge dood, 1837 hartinfarcten en 1490 beroertes.

Resultaten en conclusies:
De meta-analyse liet zien dat tussen het slikken van PUFA-supplementen en totale mortaliteit geen statistisch significante associatie bestond. Het relatieve risico was 0.96 [95% BI = 0.91-1.02]. Geen significantie want het relatieve risico van 1 zat in de 95% BI van 0.91-1.02. Geen significantie wil zeggen geen verband.

De meta-analyse liet zien dat tussen het slikken van PUFA-supplementen en hartdood geen statistisch significante associatie bestond.

De meta-analyse liet zien dat tussen het slikken van PUFA-supplementen en plotselinge dood geen statistisch significante associatie bestond. Het relatieve risico was 0.87 [95% BI = 0.75-1.01].

De meta-analyse liet zien dat tussen het slikken van PUFA-supplementen en hartinfarcten geen statistisch significante associatie bestond. Het relatieve risico was 0.89 [95% BI = 0.76-1.04].

De meta-analyse liet zien dat tussen het slikken van PUFA-supplementen en beroertes geen statistisch significante associatie bestond. Het relatieve risico was 1.05 [95% BI = 0.93-1.18].

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van PUFA-supplementen niet geassocieerd was met een lager risico op de totale mortaliteit, hartdood, plotselinge dood, hartinfarcten of beroerte.

Oorspronkelijke titel:
Association Between Omega-3 Fatty Acid Supplementation and Risk of Major Cardiovascular Disease Events: A Systematic Review and Meta-analysis by Rizos EC, Ntzani EE, […], Elisaf MS.

Link:
http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=1357266

Extra informatie van El Mondo:
In reclame wordt op grond van wetenschappelijke studies in mensen, beweerd dat levensmiddelen verrijkt met PUFA’s goed voor het hart zijn en er komen steeds meer producten verrijkt met PUFA’s op de markt. Maar overzichtsartikelen van studies in mensen kunnen deze bewering niet onderbouwen. Waar zit dan het verschil? Het verschil zit in 2 punten.
Ten eerste wordt in reclame slechts 1 of 2 studies (soms van slechte kwaliteit) in mensen geciteerd terwijl een overzichtsartikel meerdere studies (van goede kwaliteit) bevat.
Ten tweede wordt vaak in reclame studies met zachte eindpunten gebruikt terwijl een overzichtsartikel harde eindpunten kent. Zachte eindpunten zijn een hoog cholesterol- of bloedvetgehalte. Harde eindpunten zijn dood aan een hartinfarct of beroerte.
Om echt te weten of PUFA’s uiteindelijk de kans op hart- en vaatziekte verkleint, moet dus naar de conclusies van studies (het liefst een overzichtsartikel) met harde eindpunten gekeken worden.
Zachte en harde eindpunten van een wetenschappelijke studie zijn te vergelijken met het volgende voorbeeld:
Een hardloper die 35 km wint, wil nog niet zeggen dat die ook 42 km wint. Dus iemand met een hoog cholesterolgehalte wil nog niet zeggen dat die ook doodgaat aan een hartaanval.

PUFA’s in zuigelingenvoeding verbeteren niet het cognitief vermogen van baby’s

Onderzoeksvraag:
Zuigelingenvoeding wordt verrijkt met langketenige meervoudig onverzadigde vetzuren (LCPUFA’s of PUFA’s) omdat verondersteld wordt dat ze het cognitief vermogen verbeteren. Deze meta-analyse onderzocht de effectiviteit van zuigelingenvoeding verrijkt met LCPUFA op de vroege cognitieve ontwikkeling.

Verbeteren PUFA’s in zuigelingenvoeding het cognitief vermogen van baby’s?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 RCT’s met 1802 baby’s. Er was geen significante heterogeniteit van publicatiebias tussen de studies.

Resultaten en conclusies:
De meta-analyse toonde aan dat het toevoegen van meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA’s) aan zuigelingenvoeding geen significante verbetering op het cognitief vermogen van baby’s liet zien.

Verder onderzoek is nodig om te bepalen of het toevoegen van PUFA aan zuigelingenvoeding voordelen heeft voor de latere cognitieve ontwikkeling of neurologische ontwikkeling.

Oorspronkelijke titel:
Meta-analysis of Long-Chain Polyunsaturated Fatty Acid Supplementation of Formula and Infant Cognition by Qawasmi A, Landeros-Weisenberger A, […], and Bloch MH.

Link:
http://www.pediatricsdigest.mobi/content/129/6/1141.short

Extra informatie van El Mondo:
De Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft de claims van PUFA’s in zuigelingenvoeding nog niet goedgekeurd. Niet goedgekeurde claims van EFSA wil zeggen de meerderheid van de gebruikers heef geen profijt van. Anders gezegd, kies pas voor het product wanneer de claim goedgekeurd is door de EFSA. Het is bij de wet verboden niet goedgekeurde claims van de EFSA op de verpakking van zuigelingenvoeding te zetten.

PUFA’s staan voor polyunsaturated fatty acids oftewel meervoudig onverzadigde vetzuren. Meervoudig onverzadigde vetzuren zijn alfa-linoleenzuur, linolzuur, EPA, DHA, arachidonzuur, gamma-linoleenzuur en rumenzuur.

PUFA-supplementen geven geen verbeteringen van de visuele en de neurologische ontwikkeling bij foetus

Onderzoeksvraag:
Het gebruik van meervoudig onverzadigde vetzuren (PUFA) tijdens de zwangerschap is gunstig zowel voor de visuele als neurologische ontwikkeling van de foetus. Echter, er is nog geen systematisch overzichtsartikel uitgevoerd.

Laten PUFA-supplementen tijdens de zwangerschap verbeteringen van de visuele en de neurologische ontwikkeling van de foetus zien?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 3 RCT’s met visuele ontwikkeling als uitkomst en 6 RCT’s met neurologische ontwikkeling als uitkomst. Als gevolg van uiteenlopende weergave van de resultaten in de zuigeling, konden de studies niet worden gecombineerd tot een formele meta-analyse.

Resultaten en conclusies:
De meeste studies konden niet aantonen dat PUFA-supplementen bij zuigelingen duurzame voordelen gaven op het gebied van cognitieve of visuele ontwikkeling.

De onderzoekers concludeerden dat op dit moment wetenschappelijk bewijs ontbrak om PUFA-supplementen aan te bevelen ter verbetering van de visuele en neurologische ontwikkeling bij foetus. Echter, het is belangrijk om een gezonde voeding met voldoende PUFA te eten.

Oorspronkelijke titel:
The Effects of Maternal Supplementation of Polyunsaturated Fatty Acids on Visual, Neurobehavioural, and Developmental Outcomes of the Child: A Systematic Review of the Randomized Trials by Lo A, Sienna J, […], Koren G.

Link:
http://www.hindawi.com/journals/ogi/2012/591531

Extra informatie van El Mondo:
Tegenwoordig zitten in alle flesvoeding PUFA.
Lees meer over meervoudig onverzadigde vetzuren in de presentatie vetten.

Vis en LC-PUFA verlagen niet alvleesklierkanker

Onderzoeksvraag:
Langketenige meervoudige onverzadigde vetzuren (LC-PUFA) zouden heilzaam kunnen zijn in het voorkomen van alvleesklierkanker, maar het verband tussen de consumptie van vis of LC-PUFA en alvleesklierkanker gevonden in epidemiologische studies is controversieel en niet overtuigend. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van vis of LC-PUFA de kans op het krijgen van alvleesklierkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 cohort studies met 1209265 deelnemers, waarvan 3082 mensen met alvleesklierkanker en een gemiddelde follow-up duur van 9 jaar. Verder bevatte dit overzichtsartikel ook 10 patiënt-controle studies met 2514 patiënten met alvleesklierkanker en 18779 controles (mensen zonder alvleesklierkanker).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 8 cohort studies dat vergeleken met de laagste visconsumptie, de hoogste visconsumptie de kans op het krijgen van alvleesklierkanker niet-significant met 2% [RR = 0.98, 95% BI = 0.86-1.12] verlaagde. Niet-significant wil zeggen, er is geen verband.

De onderzoekers vonden in 9 cohort studies dat vergeleken met de laagste visconsumptie, de hoogste visconsumptie de kans op het krijgen van alvleesklierkanker niet-significant met 4% [RR = 0.96, 95% BI = 0.76-1.21] verlaagde. Niet-significant wil zeggen, er is geen verband.

Vergelijkbare resultaten werden ook gevonden voor LC-PUFA in 4 cohort studies en 2 patiënt-controle studies.

De onderzoekers concludeerden dat er geen verband bestond tussen het eten van vis of LC-PUFA en de kans op het krijgen van alvleesklierkanker.

Oorspronkelijke titel:
Fish or Long-Chain (n-3) PUFA Intake Is Not Associated with Pancreatic Cancer Risk in a Meta-Analysis and Systematic Review by Qin B, Xun P and He K.

Link:
http://jn.nutrition.org/content/142/6/1067.short

Extra informatie van El Mondo:
Lees meer over LC-PUFA in de presentatie vetten.

Waarom het resultaat gevonden in cohort studies altijd lager is dan in patiënt-controle studies valt te lezen in de presentatie studieopzet.

Een voedingspatroon laag in verzadigd vet en omega-6 vetzuren biedt bescherming tegen hart- en vaatziekte en kanker

Onderzoeksvraag:
Hart- en vaatziekten (HVZ) en kanker zijn belangrijke doodsoorzaken in de meeste landen. Maar klinische en epidemiologische studies falen een duidelijke biologische verklaring te geven voor het effect van verschillende vetten in voeding op het risico van hart- en vaatziekten en kanker. Het doel van dit overzichtsartikel was daarom uit te vinden wat het effect is van omega-3 en omega-6 vetzureninname op het krijgen van hart- en vaatziekten en kanker.

Wat is de dagelijkse optimale omega-3 en omega-6 vetzureninname ter voorkoming van hart- en vaatziekten en kanker?

Studieopzet:
Dit is een beschrijvende overzichtsartikel.

Resultaten en conclusies:
Op grond van experimentele en epidemiologische studies concludeerden de onderzoekers dat een voedingspatroon laag in verzadigd vet en laag in omega-6 vetzuren de kans op het krijgen van zowel hart- en vaatziekte en kanker verlaagde. 4 En% of lager omega-6 vetzuren zou de optimale niveau zijn. 1 tot 2 En% is al voldoende om een tekort aan omega-6 vetzuren in het lichaam te voorkomen.

De hoge gemiddelde inname van omega-6 vetzuren in de Westerse landen kan een verklaring zijn voor de aanhoudende hoge mate van hart- en vaatziekten en de verhoogde incidentie van bepaalde vormen van kanker, waaronder borstkanker.

De inname van omega-3 vetzuren moet minimal 3 gram per dag voor volwassenen zijn waarvan minimal 2 gram alfa-linoleenzuur.

Het Mediterrane dieet (arm aan verzadigd en omega-6 vetzuren, maar rijk aan plantaardige enkelvoudig onverzadigde vetzuren) lijkt de beste aanpak om het risico op het krijgen van zowel hart- en vaatziekten en kanker te verlagen, in het bijzonder borstkanker.

Oorspronkelijke titel:
New insights into the health effects of dietary saturated and omega-6 and omega-3 polyunsaturated fatty acids by de Lorgeril M and Salen P.

Link:
http://w14.biomedcentral.com/content/pdf/1741-7015-10-50.pdf

Extra informatie van El Mondo:
Omega-3 vetzuren zijn EPA, DHA en alfa-linoleenzuur en omega-6 vetzuren zijn linolzuur en arachidonzuur.
Lees meer over omega-3 vetzuren in de presentatie vetten.

Een laag vet dieet verlaagt het cholesterolgehalte in premenopauzale vrouwen

Onderzoeksvraag:
Verlaagt een laag vet dieet het cholesterolgehalte bij vrouwen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 RCTs met 1536 vrouwen, waarvan 900 in de interventiegroep en 636 in de controlegroep.

Er was geen heterogeniteit.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een laag vet dieet het totale cholesterolgehalte significant met 0.49 mmol/L [95% BI = -0.69 tot -0.29, I2 = 42%, p < 0.00001] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat een laag vet dieet het HDL-cholesterolgehalte significant met 0.12 mmol/L [95% BI = -0.20 tot -0.05, I2 = 49%, p = 0.00006] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat een laag vet dieet het LDL-cholesterolgehalte significant met 0.24 mmol/L [95% BI = -0.38 tot -0.09, I2 = 42%, p = 0.001] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

In de subgroepenanalyse vonden de onderzoekers dat een laag vet dieet het totale, HDL en LDL-cholesterolgehalte significant in premenopauzale maar niet in postmenopauzale vrouwen verlaagde.

De onderzoekers vonden geen significante verschillen voor het triglyceridengehalte en de LDL:HDL-ratio.

De onderzoekers concludeerden dat een laag vet dieet het totale, HDL en LDL cholesterolgehalte in premenopauzale vrouwen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effects of low-fat diet on serum lipids in premenopausal and postmenopausal women: a meta-analysis of randomized controlled trials by Wu L, Ma D, […], He Z.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23736858

Extra informatie van El Mondo:
Een laag vet dieet is een dagelijkse voeding met maximaal 30 En% vet, waarvan maximaal 7 En% verzadigd vet.
Een makkelijke manier om een laag vet dieet te volgen, is te kiezen voor producten die ook maximaal 30 En% vet en maximaal 7 En% verzadigd vet leveren.
Welke producten in de supermarkt maximaal 30 En% vet en maximaal 7 En% verzadigd vet leveren, kunt u hier opzoeken.