Voeding en gezondheid

Onderzoeksvraag:
Bestaat er een relatie tussen buikomtrek en mortaliteit?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 11 prospectieve cohort studies met 650386 blanke volwassenen tussen 20 en 83 jaar. Tijdens een gemiddelde follow-up duur van 9 jaar gingen 78268 deelnemers dood.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden na gecorrigeerd te hebben voor leeftijd, studietype, BMI, rookgedrag, alcoholconsumptie en lichamelijke activiteit, dat er een positief, lineair verband tussen buikomtrek en all-cause mortaliteit zowel onder mannen [HR = 1.52, 95% BI = 1.45-1.59] voor buikomtrek van ≥110 vs <90 cm en HR = 1.07, 95% BI = 1.06-1.08 per 5 cm toename in buikomtrek] als vrouwen [HR = 1.80, 95% BI = 1.70-1.89 voor buikomtrek van ≥95 vs <70 cm en HR = 1.09, 95% BI = 1.08-1.09 per 5 cm toename in buikomtrek] bestond.  

De onderzoekers vonden voor de hoogste buikomtrek vergeleken met de laagste, een afname in de leeftijdsverwachting van 3 jaar voor mannen en 5 jaar voor vrouwen.

De onderzoekers vonden dat de HR per 5 cm toename in buikomtrek was gelijk voor zowel geslacht als BMI tussen 20 en 50.

De onderzoekers vonden dat de HR per 5 cm toename in buikomtrek was hoger zowel onder jonger leeftijd als bij een langer follow-up duur maar was lager onder huidige mannelijke rokers.

De onderzoekers vonden dat het verband sterker was voor hart- en luchtwegengerelateerde mortaliteit dan voor kankergerelateerde mortaliteit.

De onderzoekers concludeerden dat een grote buikomtrek de kans op mortaliteit bij een BMI van 20 tot 50 verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
A Pooled Analysis of Waist Circumference and Mortality in 650,000 Adults by Cerhan JR, Moore SC, [...], de Gonzalez AB.

Link:
http://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196%2813%2901040-9/abstract

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer over overgewicht.

Product:
Oikos van Danone.

Bijzonderheden:
Het product is rijk aan proteïne, bevat 0% vet, geen kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen en zonder conserveringsmiddelen.

Geen kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen:
Volgens de producent zitten in dit product geen kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen. Maar hoe wordt het product dan gekleurd en op smaak gebracht?

Dit product wordt op smaak gebracht met een natuurlijk aroma (zie ingrediëntenlijst). Maar de levensmiddelenwetgeving verstaat onder natuurlijk aroma heel iets anders dan de consument. Voor de levensmiddelenwetgeving bestaat 1 mg natuurlijk aroma uit 0.095 mg natuurlijke bestanddelen (uitgaande dat de aroma uit 90% oplosmiddelen bestaat) en de rest oftewel 0.905 mg is onnatuurlijk!

Dit product heet yoghurt-aardbei maar wat doet “geconcentreerd zwart wortelsap” in dit product (zie ingrediëntenlijst) dan? Geconcentreerd zwart wortelsap wordt toegevoegd om dit product de rode kleur van aardbei te geven. Dus dit product wordt niet gekleurd met aardbeiensap maar met zwart wortelsap. Waarom eigenlijk? Aardbeiensap verliest namelijk tijdens het bewaren haar kleur, wat zal betekenen dat aan het einde van de THT de aardbei in dit product kleurloos uitziet en dat wil de consument niet. Daarom wordt dit product gekleurd met het kleurbestendige, zwarte wortelsap.

Dit product heet yoghurt-aardbei maar wordt gekleurd met geconcentreerd zwart wortelsap. Hoe natuurlijk is dat?

Aardbeien bevatten van nature toch altijd pitjes maar waarom zit in dit product naast het ingrediënt aardbei ook het ingrediënt aardbeipitjes. De levensmiddelenindustrie verstaat onder een aardbei heel iets anders dan de consument. Voor de levensmiddelenindustrie mag een vrucht toch nog een aardbei genoemd worden wanneer aan de desbetreffende vrucht aardbeipitjes wordt toegevoegd en de vrucht vervolgens wordt gekleurd met zwart wortelsap! Dit noemt de levensmiddelenindustrie een “natuurlijke aardbei”!

0% vet:
Dit product bevat 0% vet. 0% vet is een voedingsclaim en mag pas op de verpakking staan wanneer het product maximaal 0.5 gram vet per 100 gram product bevat. 0.5 gram vet per 100 gram komt overeen met 0.5%. Naar beneden afgerond is dat 0%, vandaar de voedingsclaim 0% vet!
De ingrediëntenlijst laat zien dat in dit product 0.1 gram vet per 100 gram product zit en dus voldoet de fabrikant aan de wettelijke eis om “0% vet” op de verpakking te mogen zetten.

Rijk aan proteïne:
Rijk aan proteïne is ook een voedingsclaim. De fabrikant mag deze voedingsclaim pas op de verpakking zetten wanneer proteïne (eiwit) minimaal 20% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit product.

Dit product levert per 100 gram 80 kcal en 7.9 gram eiwit. 7.9 gram eiwit levert 31.6 (7.9x4) kcal want 1 gram eiwit levert 4 kcal. 31.6 kcal draagt 39.5% bij aan 80 kcal. De fabrikant voldoet dus aan de wettelijke eis om “rijk aan proteïne” op de verpakking te mogen zetten.

“Rijk aan proteïne” zal de consument in de toekomst steeds vaker op de verpakking tegenkomen want wetenschappelijke studies laten zien dat het eten van producten rijk aan proteïne bijdraagt aan gewichtsverlies. Dit wetenschappelijke feit wordt nu door de fabrikant gebruikt om de verkoop van haar producten te verhogen.

Geen conserveringsmiddelen:
In dit product zit inderdaad geen conserveringsmiddelen maar dat wil niet zeggen dat in dit product geen conserverende stoffen zitten. In dit product zitten geconcentreerd citroensap en natriumcitraat. Deze 2 ingrediënten hebben net als conserveringsmiddelen een conserverende werking maar vallen niet onder het kopje “conserveringsmiddelen” van de levensmiddelenwetgeving!

Elk product wordt in de levensmiddelenindustrie geconserveerd anders is het product al bedorven voordat het in de supermarkt komt. Maar het toevoegen van conserveringsmiddelen is slechts een van vele manieren om een product te conserveren.

10% aardbei:
In de ingrediëntenlijst valt te lezen dat in dit product 10% aardbei zit. Waarom is slechts het percentage van aardbei in het product bekend? Dit heeft te maken met wetgeving. Dit product heet yoghurt-aardbei. De fabrikant claimt in de naam dat in dit product aardbei zit en daarom moet hij van de wet het percentage aardbei in de ingrediëntenlijst vermelden. Hij claimt in de naam van het product niet dat in dit product ook suiker zit en daarom hoeft hij van de wet het suikerpercentage niet vrij te geven. Dus het percentage van een bepaald ingrediënt wordt pas in de ingrediëntenlijst vrijgegeven wanneer het desbetreffende ingrediënt ook in de naam van het product terug te vinden is!

Het vrijgeven van de percentages in de ingrediëntenlijst maakt het product alleen maar makkelijker op om na te maken. De huismerken zijn in de regel niets anders dan goed verkochte A-merken en daarom is de ingrediëntenlijst voor de consument niet te lezen want de fabrikant wil niet dat zijn product nagemaakt wordt!

Zit er E-nummers in?
Ja, er zitten namelijk 4 E-nummers. Natriumcitraat (E331), gemodificeerde maïszetmeel (E1400-1500), carrageen (E407) en guargom (E412).

In het gebruikte ingrediënt “aardbei” kunnen ook E-nummers zitten maar de fabrikant is niet wettelijke verplicht de eventuele E-nummers in de afzonderlijke ingrediënten ook op de verpakking van het eindproduct te zetten. Dus hoeveel E-nummers uiteindelijk in het eindproduct zitten, komt u als consument nooit achter!
Hoe meer E-nummers in een ingrediënt zitten, des goedkoper het ingrediënt wordt.

Onderzoeksvraag:
Hoewel eerdere literatuur laat zien dat een regelmatige consumptie van groene thee de bloeddruk verbetert, zijn de aanwijzingen uit wetenschappelijke studies niet consistent. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het drinken van groene thee de bloeddruk en het cholesterolgehalte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 13 RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van groene thee de systolische bloeddruk (bovendruk) significant met 2.08 mmHg [95 % BI = -3.06 tot -1.05] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van groene thee de diastolische bloeddruk (onderdruk) significant met 1.71 mmHg [95 % BI = -2.86 tot -0.56] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van groene thee het totale cholesterolgehalte significant met 0.15 mmol/L [95 % BI = -0.27 tot -0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van groene thee het LDL-cholesterolgehalte (het slechte cholesterol) significant met 0.16 mmol/L [95 % BI = -0.22 tot -0.09] verlaagde.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses (om meer informatie te krijgen) een grotere verlaging van de systolische en diastolische bloeddruk in deelnemers met een gemiddelde baseline systolische bloeddruk van ≥ 130 mmHg en in studies waarbij groene thee als extract werd gegeven.

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van groene thee (met name als extract oftewel groene thee catecinen) de bloeddruk en het cholesterolgehalte (met name bij mensen met een verhoogde bloeddruk) verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Green tea catechins and blood pressure: a systematic review and meta-analysis of randomised controlled trials by Khalesi S, Sun J, […], Khosravi-Boroujeni H.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24861099

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het drinken van groene thee.

Onderzoeksvraag:
Epidemiologische studies hebben gerapporteerd over de preventieve werking van vitamine A-inname op blaaskanker. Echter, de resultaten zijn inconsistent. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt een hoge inname van vitamine A of carotenoïden de kans op het krijgen van blaaskanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 25 studies (11 cohort en 14 patiënt-controles studies) tussen 1988 en 2013 met in totaal 11580 mensen met blaaskanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 11 studies dat een hoge totale vitamine A-inname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 18% [95% BI = 0.65-0.95, I2 = 46.3%] verlaagde

De onderzoekers vonden dat een hoge totale vitamine A-inname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker in cohort studies niet-significant met 14% [95% BI = 0.67-1.03, I2 = 33.3%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge totale vitamine A-inname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker in patiënt-controle studies significant met 32% [95% BI = 0.59-0.97, I2 = 60.4%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge retinol-inname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker niet-significant met 12% [95% BI = 0.73-1.02, I2 = 53.9%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge retinol bloedwaarde vergeleken met een lage bloedwaarde, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 36% [95% BI = 0.38-0.90, I2 = 7.6%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge carotenoïden-inname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 33% [95% BI = 0.55-0.79] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge alfa-caroteeninname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 13% [95% BI = 0.76-0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge beta-caroteeninname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 11% [95% BI = 0.82-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge beta-cryptoxanthine-inname vergeleken met een lage inname, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 14% [95% BI = 0.73-1.00] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge carotenoïden bloedwaarde vergeleken met een lage bloedwaarde, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 57% [95% BI = 0.55-0.79] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge alfa-caroteen bloedwaarde vergeleken met een lage bloedwaarde, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 44% [95% BI = 0.37-0.75] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge beta-caroteen bloedwaarde vergeleken met een lage bloedwaarde, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 59% [95% BI = 0.05-0.78] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge luteïne en zeaxanthine bloedwaarde vergeleken met een lage bloedwaarde, de kans op het krijgen van blaaskanker significant met 50% [95% BI = 0.12-0.87] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat een dieet met veel vitamine A of carotenoïden de kans op het krijgen van blaaskanker waarschijnlijk verlaagde. Waarschijnlijk omdat het verlaagde risico in cohort studies niet-significant was.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin A and risk of bladder cancer: a meta-analysis of epidemiological studies by Tang JE, Wang RJ, […], Chen Y.

Link:
http://www.wjso.com/content/pdf/1477-7819-12-130.pdf

Extra informatie van El Mondo:
Het verlaagde risico gevonden in cohort studies weegt nu eenmaal zwaarder dan gevonden in patiënt-control studies omdat cohort studies minder gevoeliger zijn voor fouten die de resultaten kunnen beïnvloeden. Vind hier meer studies over carotenoïden.    
 

Wetenschappelijke studies (overzichtsartikelen) over de relatie tussen vleesconsumptie en ziektes:
Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van RCT's geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Is het zinvol om voedingssupplementen te slikken?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

Één zwaluw maakt nog geen zomer. Dus een énkele wetenschappelijke studie over een bepaald onderwerp zegt niet zoveel maar een overzichtsartikel (=een verzameling van wetenschappelijke studies over een bepaald onderwerp) van (prospectieve) cohort studies of patënt-controle studies geeft wel antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen of niet?”.

1. Veel witvlees en vis verlagen leverkanker
2. Veel zuiveleiwitten via voeding verlaagt mogelijk nierstenen
3. Vlees verhoogt niet astma bij kinderen
4. Roodvlees, zeevruchten, fructose en alcohol verhogen jicht
5. Regelmatig visconsumptie verlaagt leeftijdsgebonden oogziekte
6. Veel vlees en alcohol verhogen leeftijdsgebonden maculaire degeneratie
7. Veel roodvlees verhoogt longkanker onder niet-rokers
8. Dagelijks 100 gram roodvlees, 50 gram bewerkt vlees en 250 mL suikergezoete frisdrank verhogen de bloeddruk
9. Suikergezoete frisdrank, eieren en rood- en bewerkt vlees verhogen hart- en vaatzieken
10. 100 gram roodvlees per dag verhoogt mogelijk de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten
11. 100 gram roodvlees per dag verhoogt maagkanker
12. Dagelijks 100 gram bewerkt en roodvlees verhoogt slokdarmkanker
13. Veel rood en verwerkt vlees verhogen slokdarmkanker
14. Roodvlees verhoogt metabole syndroom
15. Een hoge rood- en bewerkt vleesconsumptie verhogen waarschijnlijk obesitas
16. Een voedingspatroon met veel vezels en zuivelproducten en minder geraffineerde granen, vlees en suikerrijke voedingsmiddelen en dranken verlaagt het lichaamsgewicht
17. Dagelijks 30 gram volle granen, 100 gram fruit, 100 gram groente of 200 gram zuivelproducten verlaagt dikke darmkanker
18. Veel heem-ijzer verhoogt dikke darmkanker
19. Roodvlees verhoogt niet prostaatkanker
20. Dagelijks 100 gram (rood)vlees verhoogt suikeziekte type 2
21. Een hoog ferritinegehalte en een hoge heem-ijzerinname verhogen de kans op het krijgen van suikerziekte type 2
22. Heemijzer verhoogt suikerziekte type 2
23. Veel gevogelte verhoogt alvleesklierkanker
24. Geen verband tussen gevogelte en hersenkanker
25. 50 gram gevogelte per dag verlaagt dikke darmkanker
26. Witvlees, vis en gevogelte verlagen niet dikke darm adenoom
27. Veel witvlees verlaagt doogaan aan alle oorzaken
28. Witvlees verlaagt een beroerte
29. 1 portie gevogelte per week verlaagt een beroerte onder vrouwen

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXX

• Vlees is het eetbare deel van een landbouwhuisdier of wild. Tot vlees wordt gerekend spierweefsel, maar ook vet (spek) en bindweefsel, bloed, organen (lever, nieren en hartjes) klierweefsel (zwezerik) en huid (zwoerd aan spek).
• Vlees wordt grofweg verdeeld in rood- en witvlees. Roodvlees komt van runderen, schapen, geiten, paarden en varkens. Kip en gevogelte (zoals kalkoen, parelhoen, gans en eend) worden witvlees genoemd. 
• In roodvlees zit meer heem-ijzer dan in witvlees. Hoe roder het vlees, hoe meer heem-ijzer het bevat.
  Heemijzer is de stof die vlees haar rode kleur geeft.
• Bewerkt vlees zijn alle vleeswaren (zoals ontbijtworst, ham, salami of paté), hamburger, worsten en gemarineerd vlees. Bewerkt vlees is vlees dat voorafgaand aan de verkoop is bewerkt om de houdbaarheid of smaak te beïnvloeden door middel van het roken, het zouten, het drogen, het begassen en/of het toevoegen van conserveringsmiddelen, antioxidanten of voedingszuren. Bewerkt vlees kan zowel rood- of witvlees zijn.
• Vlees is rijk aan de vitamines B1, B6 en B12 en het mineraal zink. Daarnaast levert vlees ook vitamine B2 en de mineralen ijzer, fosfor en selenium. Lever is bovendien rijk aan vitamine A.
• Vitamine B12 komt alleen in vlees en vleesproducten voor. Aan vleesvervangers wordt tijdens de productie vitamine B12 kunstmatig toegevoegd.
• Vlees bestaat uit 50-75% water, 18-22% eiwit, 2-35% vet en 0% koolhydraten, terwijl mineralen, vitamines en extractiestoffen samen 3.5% leveren.
• Vlees is een van de meest milieubelastende voedingsmiddelen. Voor elke kilo vlees is gemiddeld bijna 5 kilo vlees als veevoer nodig, al verschilt die hoeveelheid wel per diersoort.
• Het eten van vleesvervangers is altijd beter voor het milieu dan het eten van een stukje vlees.
• Plantaardige vleesvervangers zoals tahoe, peulvruchten en groenteburgers zijn een volwaardig alternatief voor vlees en de klimaatbelasting is lager.
• Van minst naar meest milieubelastend:
  • peulvruchten
  • vleesvervangers
  • eieren
  • kip
  • varkensvlees
  • kaas
  • rundvlees
• Het vetgehalte van vlees en vleesproducten is wettelijk vastgelegd in het Warenwetbesluit Vlees, gehakt en vleesproducten. Zo mag mager gehakt van de wet maximaal 15% vet bevatten.
• Vanaf 13 december 2014 wordt de wettelijke vermelding van het land van herkomst voor rundvlees uitgebreid naar vers vlees van varkens, gevogelte, geiten en schapen.
• Het is voor de gezondheid beter om witvlees te eten.
• Het Voedingscentrum adviseert om niet meer dan 500 gram vlees per week te eten, waarvan maximaal 300 gram roodvlees.

Onderzoeksvraag:
Er wordt verondersteld dat suikerinname via voeding een oorzaak is van obesitas, een aantal chronische ziekten en een reeks cardiometabolische risicofactoren, maar er is geen overtuigend bewijs voor een causaal verband tussen suikerinname en andere risicofactoren, behalve dan het lichaamsgewicht. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Bestaat er een verband tussen suikerinname en cardiometabolische (hart- en vaatziektengerelateerde) risicofactoren?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 37 RCTs over vetbloedwaarden (zoals cholesterol, triglyceriden) en 12 RCTs over bloeddruk.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge suikerinname vergeleken met een lage inname, het triglyceridengehalte significant met 0.11 mmol/L [95% BI = 0.07-0.15 mmol/L, p < 0.0001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een hoge suikerinname vergeleken met een lage inname, het totale cholesterolgehalte significant met 0.16 mmol/L [95% BI = 0.10-0.24 mmol/L, p < 0.0001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een hoge suikerinname vergeleken met een lage inname, het LDL-cholesterolgehalte significant met 0.12 mmol/L [95% BI = 0.05-0.19 mmol/L, p = 0.0001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een hoge suikerinname vergeleken met een lage inname, het HDL-cholesterolgehalte significant met 0.02 mmol/L [95% BI = 0.00-0.03 mmol/L, p = 0.03] verhoogde.

De onderzoekers vonden in studies langer dan 8 weken, dat een hoge suikerinname vergeleken met een lage inname, de bovendruk significant met 6.9 mmHg [95% CI = 3.4-10.3 mmHg, p < 0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden in studies langer dan 8 weken, dat een hoge suikerinname vergeleken met een lage inname, de onderdruk significant met 5.6 mmHg [95% CI = 2.5-8.8 mmHg, p = 0.0005] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge suikerinname de bloeddruk, het triglyceriden- en cholesterolgehalte verhoogde. Het gevonden verband is onafhankelijk van het positieve effect van suikers op het lichaamsgewicht.

Oorspronkelijke titel:
Dietary sugars and cardiometabolic risk: systematic review and meta-analyses of randomized controlled trials of the effects on blood pressure and lipids by Te Morenga LA, Howatson AJ, [...], Mann J.

Link:
http://ajcn.nutrition.org/content/100/1/65.abstract

Extra informatie van El Mondo:
Hartpatiënten en mensen met overgewicht hebben vaak een hoge bloeddruk en een hoog triglyceriden- en cholesterolgehalte.

Vind hier meer studies over het verlagen van het cholesterolgehalte en suikerinname.

Een dagelijkse voeding met een hoge suikerinname is een voeding met meer dan 70 En% koolhydraten en/of meer dan 25 En% suikers. Welke producten uit de supermarkt meer dan 70 En% koolhydraten en/of meer dan 25 En% suikers bevatten, kunt u hier opzoeken. 25% En% suikers wil zeggen, dat het aantal gram suikers 25% bedraagt aan het totale caloriegehalte van het desbetreffende product.

 

Onderzoeksvraag:
De consumptie van gevogelte wordt in verband gebracht met de incidentie en mortaliteit van dikke darmkanker in epidemiologische studies. Echter, dit verband was inconsistent. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt de consumptie van gevogelte de kans op het krijgen van dikke darmkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 16 studies over dikke darmkanker incidentie en 4 studies over dikke darmkanker mortaliteit met in totaal 13949 mensen met dikke darmkanker en 983 mensen die dood waren gegaan aan dikke darmkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat elke 50 gram gevogelte per dag de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 11% [95% BI = 0.81-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke 50 gram gevogelte per dag de kans op doodgaan aan dikke darmkanker niet-significant met 3% [95% BI = 0.79-1.20] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van gevogelte de kans op het krijgen van dikke darmkanker verlaagde, maar niet de kans op doodgaan aan dikke darmkanker.

Oorspronkelijke titel:
Dose–response meta-analysis of poultry intake and colorectal cancer incidence and mortality by Shi Y, Yu PW and Zeng DZ.

Link:
http://link.springer.com/article/10.1007/s00394-014-0705-0

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over dikke darmkanker en vleesconsumptie.

 

Bereiding & Ingrediënten

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 755 kcal, 35 gram eiwit, 39 gram vet en 65 gram koolhydraten oftewel 19 En% eiwit, 47 En% vet en 34 En% koolhydraten. Dit recept bevat 12 En% verzadigd vet en 1 gram vezels per 100 kcal.
Het hoge vetgehalte (>35 En%) en verzadigd vetgehalte (>10 En%) van deze maaltijd worden veroorzaakt door gerookte makreelfilet, zonnebloemolie en eieren.
47 En% vet wil zeggen, dat 39 gram vet 47% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 755 kcal. 1 gram vet levert 9 kcal.
1 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 755 kcal dus 7.6 gram vezels zit.

Deze maaltijd levert 47 En% vet, 12 En% verzadigd vet en 1 gram vezels per 100 kcal en is daarom ongezond want een gezonde maaltijd mag maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal bevatten.

Om te corrigeren voor het ongezonde deel van deze maaltijd moet het volgende product maximaal 23 En% vet, maximaal 8 En% verzadigd vet en minimaal 1.6 gram vezels per 100 kcal bevatten.
47 + 23 = 70. 70/2 (producten) = 35 En% vet (richtlijn van een gezond product/maaltijd).
12 + 8 = 20. 20/2 (producten) = 10 En% verzadigd vet (richtlijn van een gezond product/maaltijd).
1 + 1.6 = 2.6. 2.6/2 (producten) = 1.3 gram vezels per 100 kcal (richtlijn van een gezond product/maaltijd).
Ongezonde maaltijden kunnen altijd deel uitmaken van een dagelijks gezonde voeding mits u maar in de volgende producten correcties uitvoert voor het ongezonde deel van de vorige maaltijd.
Welke producten uit de supermarkt 23 En% vet, 8 En% verzadigd vet en 1.6 gram vezels per 100 kcal bevatten, kunt u hier opzoeken.

Deze maaltijd dekt dankzij gerookte makreelfilet per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 8 dagen.
450 mg EPA en DHA per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. 450 mg EPA en DHA per dag is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid en komt in de praktijk overeen met 2 keer per week vis, waarvan tenminste 1 keer vette vis. Vette vissen bevatten veel EPA en DHA dan niet vette vissen.
Haal EPA en DHA liever uit vis dan uit visoliesupplementen!

Deze maaltijd dekt dankzij zonnebloemolie, sperziebonen en eieren per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine E van 1 dag.
Eet zonnebloemolie, sperziebonen en eieren voor vitamine E.
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is de (minimale) hoeveelheid die nodig is om het dagelijkse verlies van een bepaalde voedingsstof (bijvoorbeeld vitamine E) in het menselijk lichaam te compenseren

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 6 sneetjes volkorenbrood met diverse zaden en 2 bananen (200 gram) levert 25 gram vezels.
Eet groenten, fruit en volkorenbrood voor vezels.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
25 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bijzonderheden:
Deze maaltijd levert per persoon 200 gram sperziebonen.

Bereiding:

• Kook de pasta in ruim water beetgaar. Spoel onder warm stromend water en laat uitlekken [Door met water na te spoelen wordt de uitgetreden zetmeel weggespoeld, hierdoor wordt voorkomen dat de pasta aan elkaar blijven plakken].
• Kook ondertussen de eieren in 8 minuten hard en de sperziebonen in 5 minuten beetgaar. Spoel de eieren en de sperziebonen onder koud stromend water, pel de eieren en snijd ze in vieren.
• Halveer de tomaten, snij de komkommer in blokjes en trek de makreel met de vingers of vork in kleine stukjes uit elkaar.
• Klop de olie, mosterd en azijn tot een dressing. Breng op smaak met peper en zout [Er is gekozen voor zonnebloemolie omdat het veel vitamine E bevat].
• Schep de sperziebonen, tomaten, komkommer, makreel en dressing door de pasta. Breng met peper en zout op smaak.
• Garneer de pastasalade met eieren en verdeel over 4 borden.

Ingrediënten:

• Schelpjes (pasta, 300 gram ongekookt)
• Sperziebonen (600 gram)
• Cherrytomaten (100 gram)
• 4 eieren (200 gram)
• 1 komkommer (300 gram)
• Gerookte makreelfilet (300 gram)
• 1 eetlepel dijonmosterd
• 3 eetlepels witte wijnazijn
• 4 eetlepels zonnebloemolie (40 ml)
• Peper en zout

Onderzoeksvraag:
Obesitas is een belangrijk probleem voor de volksgezondheid en levert een belangrijke bijdrage aan de globale last van chronische ziekten. Studies tonen aan dat vis en omega-3 meervoudig onverzadigde vetzuren (n3-PUFA) supplementen cardiovasculaire en metabole ziekten kunnen helpen voorkomen. Echter, het effect van visolie op de lichaamssamenstelling is nog onzeker. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Bestaat er een relatie tussen vis- of visolieconsumptie en de lichaamssamenstelling?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte RCT’s.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat deelnemers die vis of visolie innamen, 0.59 kg [95% BI = -0.96 tot -0.21] meer gewicht verloren dat deelnemers die geen vis of visolie innamen (=de controles).

De onderzoekers vonden bij deelnemers die vis of visolie innamen, dat het BMI met 0.24 punt [95% BI = -0.40 tot -0.08] meer verlaagde vergeleken met deelnemers die geen vis of visolie innamen (=de controles).

De onderzoekers vonden dat deelnemers die vis of visolie innamen, 0.49% [95% BI = -0.97 tot -0.01] meer lichaamsvet verloren dan deelnemers die geen vis of visolie innamen (=de controles).

De onderzoekers vonden bij deelnemers die vis of visolie innamen, dat de buikomtrek met 0.81 cm [95% BI = -1.34 tot -0.28] meer verlaagde vergeleken met deelnemers die geen vis of visolie innamen (=de controles).

De onderzoekers vonden geen significant verschil voor vetmassa en spiermassa.

De onderzoekers concludeerden dat consumptie van vis of visolie het gewicht, het BMI, het lichaamsvet en de buikomtrek verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Fish or n3-PUFA intake and body composition: a systematic review and meta-analysis by Bender N, Portmann M, […], Egger M.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24891155

Extra informatie van El Mondo:
Lees hier meer studies over visconsumptie en overgewicht.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van magnesium de kans op het krijgen van kanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 patiënt-controle studies en 7 cohort studies met samen 1236004 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge magnesiuminname via voeding, de kans op het krijgen van kanker significant met 19.1% [RR = 0.801, 95% BI = 0.664-0.966] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge magnesiuminname via voeding, de kans op het krijgen van kanker significant met 33.7% [RR = 0.663, 95% BI = 0.475-0.925] in patiënt-controle studie verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge magnesiuminname via voeding, de kans op het krijgen van kanker niet-significant met 11.2% [RR = 0.888, 95% BI: 0.745-1.060] in prospectieve cohort studie verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge magnesiuminname via voeding, de kans op het krijgen van dikke darmkanker significant met 22.5% [RR = 0.775, 95% BI = 0.655-0.919] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge magnesiuminname via voeding, de kans op het krijgen van kanker significant in vrouwen maar niet in mannen verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel magnesium de kans op het krijgen van kanker, met name dikke darmkanker en met name onder vrouwen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary Magnesium Intake and Risk of Cancer: A Meta-Analysis of Epidemiologic Studies by Ko HJ, Youn CH, […], Lee WK.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24910891

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over dikke darmkanker en magnesium.
 

Product:
Multivitamines + ijzer van Vibovit

Bijzonderheden:
Het product bevat 17 essentiële vitamines en ijzer.

Wetgeving:
Voedingssupplementen vallen net als levensmiddelen onder de levensmiddelenwetgeving, ook wel de Warenwet genoemd. Voedingssupplementen wordt bij de wet geregeld door het Warenwetbesluit Voedingssupplementen. Het Warenwetbesluit Voedingssupplementen verplicht de fabrikant de volgende teksten op de verpakking te zetten “ een gevarieerde, evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl zijn belangrijk. Voedingssupplementen zijn geen vervanging van een gevarieerde voeding. De aanbevolen dagelijkse dosering niet overschrijden. Buiten het bereik van jonge kinderen bewaren”. Vandaar dat deze teksten op de verpakking staan!

Suikervrij:
Op de verpakking staat “suikervrij”. Suikervrij geeft de consument het gevoel dat in dit product geen calorieën zit want de consument associeert suiker met calorieën. Echter, de ingrediëntenlijst laat zien dat in dit product sucrose, maltodextrine, xylitol, mannitol en sorbitol zitten. Sucrose en maltodextrine zijn suikers die 4 kcal per gram leveren terwijl xylitol, mannitol en sorbitol per gram 2.4 kcal leveren. Dus in dit product zit wel degelijk calorieën! Hoeveel calorieën in dit product zitten, is niet bekend want het percentage sucrose, maltodextrine, xylitol, mannitol en sorbitol zijn niet vrijgegeven. De fabrikant geeft het percentage van een ingrediënt pas vrij wanneer het wettelijk verplicht is want het vrijgeven van de percentages maakt het voor de concurrent makkelijker om het product na te maken!

Suikervrij is voor de wet een voedingsclaim. De fabrikant mag “suikervrij” pas op de verpakking zetten wanneer hij tijdens de productie geen suiker heeft toegevoegd in de vorm van glucose, lactose, fructose en/of sacharose. Echter, de ingrediëntenlijst laat zien dat de fabrikant tijdens de productie sucrose heeft toegevoegd. Sucrose is een andere naam voor sacharose (ook wel tafelsuiker genoemd). Anders gezegd, de fabrikant voldoet niet aan de wettelijke eis om de voedingsclaim “suikervrij” op de verpakking te mogen zetten. De Nederlandse voedingswaakhond NVWA zal de fabrikant op de vingers moeten tikken.

Geen lactose:
Lactose wordt vaak aan voedingssupplementen toegevoegd om het tablet tot een bepaalde grootte op te vullen. Het tablet moet een bepaalde grootte hebben anders kan het niet machinaal geproduceerd worden. Anders gezegd, lactose dient als vulstof in voedingssupplementen. Nu de fabrikant lactose weglaat, moet hij het voedingssupplement met iets anders opvullen. Dat doet hij met sucrose, maïszetmeel, maltodextrine, xylitol, mannitol en sorbitol.

Er moet altijd een vulstof in een voedingssupplement zitten anders kan het niet machinaal geproduceerd worden. De goedkoopste vulstoffen zijn lactose en maltodextrine.

Geen conserveringsmiddelen:
Op de verpakking valt te lezen “geen conserveringsmiddelen”. Conserveringsmiddelen hebben bij de consument een slecht imago en daarom vermijdt de fabrikant het gebruik ervan. Aangezien de fabrikant geen conserveringsmiddelen gebruikt, moet hij het product met iets anders conserveren want het product moet geconserveerd worden anders is hij al bedorven vóórdat hij bij de consument komt. De fabrikant conserveert dit product met citroenzuur (E330). Citroenzuur is net als conserveringsmiddelen een E-nummer maar is voor de wet geen conserveringsmiddel maar een zuur. De fabrikant maakt dus handig gebruik van de wet!

Antioxidanten:
De antioxidanten natriumascorbaat (E301) en magnesiumhydroxide (E528) worden aan dit product toegevoegd om de natuurlijke kleur- en smaakstoffen tegen afbraak te beschermen. Dat is het nadeel van het gebruik van natuurlijke kleur- en smaakstoffen. Ze zijn gevoelig voor afbraak en moeten daarom tijdens het bewaren door antioxidanten beschermd worden. Natuurlijke kleur- en smaakstoffen worden afgebroken wanneer ze in aanraking komen met licht en/of zuurstof. Door de afbraak verliest het product kleur en smaak en dat wil de consument niet.

Als consumenten krijgen wij niet alleen via zout natrium binnen maar ook via bepaalde E-nummers, zoals natriumascorbaat. Natrium verhoogt namelijk de bloeddruk.

30% ADH ijzer:
Op de verpakking valt te lezen “ijzer draagt bij aan een normale mentale ontwikkeling van kinderen”. Deze zin voor de wet een gezondheidsclaim (een gezondheidsclaim zegt de werking van vitamines en mineralen). Vanaf 14 december 2012 mogen op de verpakking van voedingssupplementen nog alleen maar goedgekeurde gezondheidsclaims van de EFSA staan. De EFSA acht het wetenschappelijk bewijzen dat ijzer bijdraagt aan een normale mentale ontwikkeling van kinderen. Echter, de EFSA heeft de goedgekeurde gezondheidsclaims niet gekoppeld aan de werkzame dosering (de werkzame dosering is vaak minimaal 100% ADH) maar aan minimaal 15% ADH per portie (een portie kan een tablet zijn). In de praktijk, houdt het in dat de fabrikant “ijzer bijdraagt aan een normale mentale ontwikkeling van kinderen” op de verpakking mag zetten bij 15% ADH per tablet maar ook bij 40% ADH of 200% ADH. Voor de consument is het daarom erg moeilijk om de juiste voedingssupplement te kiezen want wat is nu de werkzame dosering. Is het 15% of 40% of 200% of 300% ADH?

De ADH op de verpakking van voedingssupplementen (maar ook levensmiddelen) komt van de EFSA en dus niet van het Voedingscentrum. Zo is de ADH van vitamine D volgens de EFSA 5 µg (vandaar 200% ADH op de verpakking!) maar is volgens het Voedingscentrum 10 µg voor kinderen.

Zolang de EFSA de gezondheidsclaims niet koppelt aan de werkzame dosering moet u als consument niet te veel waarde hechten aan teksten zoals “ijzer draagt bij aan een normale mentale ontwikkeling van kinderen of jodium draagt bij aan de normale groei van kinderen of vitamine D is nodig voor de een normale botgroei en botontwikkeling”. Tenzij u de werkzame dosering van deze vitamines en mineraal weet!

Sojaboon:
Vanaf december 2014 moeten alle allergenen in de ingrediëntenlijst vetgedrukt staan. De fabrikant wil dus de wet voor zijn. Allergenen zijn soja, vis, noten en gluten.

Zit er E-nummers in?
Ja in dit product zitten 16 E-nummers. Sorbitol (E420), xylitol (E967), mannitol (E421), magnesiumhydroxide (E528), dicalciumfosfaat (E341), hydroxypropylcellulose (E463), natriumascorbaat (E301), citroenzuur (E330), mono- en diglyceriden (E479), magnesiumstearaat (E572), ascorbinezuur (E300), ijzeroxide (E172), stearinezuur (E570), riboflavine (E101), acacia (E414) en siliciumdioxide (E551).   

Voor de consument is het heel moeilijk om E-nummers op de verpakking te herkennen want E-nummers hebben voor de wet een naam en een nummer. De fabrikant mag van de wet een E-nummer als naam of als nummer op de verpakking vermelden. Dus een verpakking zonder E-nummers wil niet zeggen dat het product geen E-nummers bevat!

E-nummers zijn voor de wet kunstmatig en daarom kan een product met E-nummers nooit 100% natuurlijk zijn!

Onderzoeksvraag:
Alvleesklierziekten drukken een zware stempel op de gezondheidszorgsystemen wereldwijd. Echter, er is gebrek aan overeenstemming over welke factoren het risico op het krijgen van alvleesklierziekten verhogen dan wel verlagen. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Wat zijn de risicofactoren van alvleesklierziekten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 51 populatie-gebaseerde studies (prospectieve cohort studies) met meer dan 3 miljoen deelnemers, waarvan meer dan 11 duizend patiënten met een alvleesklierziekte.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het tabaksgebruik de kans op het krijgen van alvleesklierziekten significant met 87% [RR = 1.87, 95% BI = 1.54-2.27] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat overgewicht de kans op het krijgen van alvleesklierziekten significant met 48% [RR = 1.48, 95% BI = 1.15-1.92] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een overmatig alcoholgebruik de kans op het krijgen van alvleesklierziekten significant met 37% [RR = 1.37, 95% BI = 1.19-1.58] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat zowel het tabaksgebruik als een overmatig alcoholgebruik een groter effect hadden op acute/chronische pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) dan op alvleesklierkanker.

De onderzoekers vonden dat het eten van groenten, de kans op het krijgen van alvleesklierziekten significant met 29% [RR = 0.71, 95% BI = 0.57-0.88] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van fruit, de kans op het krijgen van alvleesklierziekten significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.60-0.90] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het tabaksgebruik, een overmatig alcoholgebruik en het hebben van overgewicht de kans op het krijgen van alvleesklierziekten verhoogde terwijl het eten van groenten en fruit de kans op het krijgen van alvleesklierziekten juist verlaagde. Preventiestrategieën voor acute pancreatitis, chronische pancreatitis en alvleesklierkanker moeten deze factoren in het achterhoofd houden.

Oorspronkelijke titel:
Factors That Affect Risk for Pancreatic Disease in the General Population: a Systematic Review and Meta-analysis of Prospective Cohort Studies by Alsamarrai A, Das SLM, […], Petro MS.

Link:
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1542356514001839

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over alcoholconsumptie, overgewicht en de groente- en fruitconsumptie.

Bereiding & Ingrediënten 

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 505 kcal, 33 gram eiwit, 30 gram vet en 25 gram koolhydraten oftewel 26 En% eiwit, 54 En% vet en 20 En% koolhydraten. Dit recept bevat 8 En% verzadigd vet en 2.1 gram vezels per 100 kcal.
26 En% eiwit wil zeggen, dat 33 gram eiwit 26% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 505 kcal.

Deze maaltijd bevat 54 En% vet en is daarom qua vet ongezond. Om te corrigeren voor het hoge vetgehalte van deze maaltijd mag de volgende maaltijd/het volgende product niet meer dan 16 En% vet (54 + 16 = 70. 70/2 = 35 En%) bevatten. Een gezonde maaltijd is een maaltijd met maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal.
Welke producten uit de supermarkt maximaal 16% vet bevatten, kunt u hier opzoeken.
Een dagelijks gezonde voeding is een voeding met voornamelijk gezonde producten/maaltijden oftewel de dagelijkse gegeten producten moeten gemiddeld maximaal 35 En% vet, maximaal 10 En% verzadigd vet en minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal bevatten.

Deze maaltijd dekt dankzij tonijn per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B3 van een halve dag.
Eet tonijn voor vitamine B3. Tonijn is geen vette vis en bevat daarom weining EPA en DHA. Lees hier meer over EPA en DHA.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 50 gram borrelnoten, 4 sneetjes volkorenbrood met zonnebloempitten en 3 kiwi's levert 230 mg vitamine C en 25 gram vezels. Deze combinatie dekt ook de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B3 van 1 dag.
Eet brood voor vezels en jodium, kiwi voor vitamine C en borrelnoten voor vitamine B3.

25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
25 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

 

Bereiding:

• Laat de pot witte bonen en de blikjes tonijnmoot op een zeef uitlekken.
• Pers de sinaasappel, snipper de sjalotten en hak de peterselie fijn.
• Meng het sinaasappelsap, de mosterd en olijfolie in een kom tot een dressing. Roer de sjalotten en de peterselie erdoor.
• Snijd de puntpaprika in dunne reepjes.
• Meng de dressing met de paprika, bonen en tonijn.
• Breng de salade op smaak met peper en zout.
• Verdeel de salade over 4 borden.

Ingrediënten:

• 1 sinaasappel
• 2 theelepels mosterd
• 5 eetlepels olijfolie basilicum (50 ml)
• 2 sjalotten (54 gram, gesneden)
• 1 bakje peterselie (20 gram, gesneden)
• 1 pot witte bonen (720 gram, uitgelekt)
• 2 blikjes tonijnmoot in olijfolie (160 gram, uitgelekt)
• 2 puntpaprika’s (170 gram, gesneden)

Onderzoeksvraag:
Eerdere studies suggereren een verband tussen een vegetarisch dieet en het verlagen van de bloeddruk, maar dit verband is niet goed vastgesteld. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het volgen van een vegetarisch dieet de bloeddruk?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 klinische studies (311 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 44.5 jaar) en 32 observationele studies (21604 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 46.6 jaar).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 7 klinische studies dat het volgen van een vegetarisch dieet, vergeleken met een omnivoor dieet, de systolische bloeddruk (bovendruk) significant met 4.8 mmHg [95% BI = -6.6 tot -3.1, I2 = 0%, p voor heterogeniteit = 0.45] verlaagde en de diastolische bloeddruk (onderdruk) significant met 2.2 mmHg [95% BI = -3.5 tot -1.0, I2 = 0%, p voor heterogeniteit = 0.43] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 32 observationele studies dat het volgen van een vegetarisch dieet, vergeleken met een omnivoor dieet, de systolische bloeddruk significant met 6.9 mmHg [95% BI = -9.1 tot -4.7, I2 = 91.4%, p voor heterogeniteit = 0.001] verlaagde en de diastolische bloeddruk significant met 4.7 mmHg [95% BI = -6.3 tot -3.1, I2 = 92.6%, p voor heterogeniteit = 0.001] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het volgen van een vegetarisch dieet de bloeddruk verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Vegetarian Diets and Blood Pressure: A Meta-analysis by Yokoyama Y, Nishimura K, [...], Miyamoto Y.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24566947

Extra informatie van El Mondo:
Een vegetarisch dieet is een dieet (=het gemiddelde van alle gegeten producten) met 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet, maximaal 0.1-0.5 gram natrium per 100 gram en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal. Welke producten uit de supermarkt het beste in een vegetarisch dieet passen, kunt u hier opzoeken.

Vind hier meer studies over een hoge bloeddruk.

Hieronder vindt u wetenschappelijke onderzoeken naar de relatie tussen het vegetarische dieet en de gezondheid.

De overzichtsartikelen van gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde dubbelblinde humane studies (RCT’s) geven antwoord op de volgende vraag:
“Is het slikken van voedingssupplementen zinvol?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

De overzichtsartikelen van cohort studies of van patiënt-controle studies geven antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen?”.

1. Een vegetarisch dieet verlaagt de bloeddruk

• Homocysteïne is een niet-essentieel zwavelhoudend aminozuur. De naam is gebaseerd op het feit dat het een homoloog is van cysteïne. Een niet-essentieel aminozuur wil zeggen, dat het lichaam het desbetreffende aminozuur zelf kan produceren.
  Aminozuren zijn bouwstenen van eiwitten.
• Homocysteïne ontstaat bij de stofwisseling van eiwitten door het essentiële aminozuur methionine.
• Homocysteïne is door de WHO bestempeld als een risicofactor voor hart- en vaatziekten.
• Homocysteïne maakt hart- en endotheelcellen gevoeliger voor ontstekingsmediatoren en kan direct celdood veroorzaken.
• Een verhoogd homocysteïnegehalte kan ontstaan door genetische afwijkingen, maar ook door een tekort aan foliumzuur, vitamine B6 en/of B12.
• Minimaal 200 microgram (mcg) foliumzuur is per dag nodig om een hoog homocysteïnegehalte te voorkomen.
• Homocysteïne kan gemeten worden in bloed en urine. In bloed is het voor ongeveer 70% gebonden aan de plasma-eiwitten.
• Het homocysteïnegehalte kan pas bepaald worden wanneer iemand 12 uur lang niet gegeten of gedronken heeft (nuchter is).
• Het normale homocysteïnegehalte in het bloed is ongeveer 13-14 µmol/liter voor mannen en 12-13 µmol/liter voor vrouwen.
  Een optimaal niveau ligt echter onder de 7.5. Een homocysteïnegehalte boven de 15 µmol/liter is te hoog.
• Met het toenemen van de leeftijd neemt het “normale” homocysteïnegehalte toe: met zo'n 5 tot 10% per 10 jaar.
• Welke factoren verhogen het homocysteïnegehalte?
  • hyperhomocysteïnemie. In ongeveer 10% van de personen bij wie een hyperhomocysteïnemie gevonden wordt, blijkt er een erfelijke oorzaak te zijn.
  • roken (roken inactiveert vitamine B12)
  • alcohol
  • een verhoogd cholesterolgehalte
  • een tekort aan vitamine B6, B12 en/of foliumzuur
  • gluten-overgevoeligheid
  • darmproblemen
  • geslacht. Mannen hebben een iets hoger homocysteïnegehalte dan vrouwen.
• De effectiefste manier om het homocysteïnegehalte te verlagen, is via foliumzuursupplementen.
  Vitamine B12 verlaagt heel licht het homocysteïnegehalte.
• Via foliumzuursupplementen kan het homocysteïnegehalte met gemiddeld 25% verlaagd worden.
  De effectieve dosis van foliumzuursupplementen ligt tussen 200-800 microgram per dag.
• Het is via voeding niet mogelijk om 400 microgram (mcg of µg) foliumzuur binnen te krijgen. Dus het verlagen van het homocysteïnegehalte verloopt via voedingssupplementen.
• Het verhoogde homocysteïnegehalte (>15 µmol/liter) kan niet verlaagd worden met vitamine B6.

Homocysteïneverlagende maaltijden (minimaal 200 microgram (mcg) foliumzuur):

• Spinazieschotel met ei en kaas voor 4 personen
• Krieljes met geroosterde spruitjes en pecannoten voor 4 personen
• Zoete aardappelen met zalm en spinazie voor 4 personen

Wetenschappelijke studies over het verband tussen een hoog homocysteïnegehalte en gezondheid:
De overzichtsartikelen van gerandomiseerde, placebo-gecontroleerde dubbelblinde humane studies (RCT’s) geven antwoord op de volgende vraag:
“Is het slikken van voedingssupplementen zinvol?”. Ja bij een positieve conclusie en nee bij een negatieve conclusie.

De overzichtsartikelen van cohort studies of van patiënt-controle studies geven antwoord op de volgende vraag:
”Moet ik mijn voedingspatroon veranderen?”.

• 5 mg foliumzuur per dag gedurende minimaal 4 weken verlaagt het homocysteïnegehalte van patiënten met een coronaire hartziekte
• Een hoog plasma homocysteïnegehalte verhoogt waarschijnlijk abdominale aorta aneurysma
• Foliumzuursupplementen verlagen het homocysteïnegehalte bij mensen met suikerziekte type 2
• Een hoog maternaal homocysteïnegehalte verhoogt de kans op een SGA-baby

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 440 kcal, 28 gram eiwit, 12 gram vet en 55 gram koolhydraten oftewel 25 En% eiwit, 25 En% vet en 50 En% koolhydraten. Dit recept bevat 4 En% verzadigd vet en 3.7 gram vezels per 100 kcal.
50 En% koolhydraten wil zeggen, dat 55 gram koolhydraten 50% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 440 kcal.
Het hoge vezelgehalte (>1.3 gram vezels per 100 kcal) van deze maaltijd wordt veroorzaakt door de bruine bonen, vegetarische balletjes en aardappelpartjes.

Deze maaltijd past goed in een vegetarisch dieet. Een vegetarisch dieet is een dieet met voornamelijk maaltijden/producten die 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal bevatten.

Deze maaltijd is geschikt voor mensen met een hoog cholesterolgehalte. Mensen met een  hoog cholesterol worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.

Deze maaltijd is geschikt voor mensen met overgewicht. Mensen met overgewicht worden aangeraden te kiezen voor maaltijden met 20-30 En% vet, maximaal 7 En% verzadigd vet en minimaal 1.5 gram vezels per 100 kcal.

Deze maaltijd levert per persoon 1.5 gram kalium. Kalium verlaagt de bloeddruk.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 10 stukjes gedroogde abrikozen levert 30 gram vezels en 3 gram kalium. Hartpatiënten en suikerpatiënten worden aangeraden dagelijks 30-40 gram vezels te eten.
Eet gedroogde abrikozen voor vezels en kalium.
25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
40 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 2 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 2 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bereiding & Ingrediënten van vegetarische bonenstoof voor 4 personen

Bereiding:

• Verwarm de oven voor op 200 graden Celcius.
• Pel de ui en snipper het fijn en snijd de peterselie grof.
• Voeg de bruine bonen, tomatenblokjes en gesnipperde ui aan de pan toe en breng ze aan de kook.
• Breng de pan met peper en zout op smaak en schep de inhoud over in de ovenschaal.
• Schep de aardappelpartjes erdoor en leg de balletjes ertussen.
• Stoof de bonenschotel in de oven gedurende 30 minuten gaar.
• Verdeel de bonenschotel over 4 borden en garneer de borden met grofgesneden peterselie.

Ingrediënten:

• 1 gesnipperde ui (100 gram)
• 1 blik bruine bonen (530 gram)
• 2 blikjes tomatenblokjes (800 gram)
• 12 vegetarische balletjes (240 gram)
• 1 zak gekruide aardappelpartjes (500 gram)
• 2 theelepels gemalen komijn
• 2 eetlepels grofgesneden peterselie
• Ovenschaal (25 cm, doorsnede)

Bereiding:

• Verwarm de oven voor op 200 graden Celcius.
• Pel de ui en snipper het fijn en snijd de peterselie grof.
• Voeg de bruine bonen, tomatenblokjes en gesnipperde ui aan de pan toe en breng ze aan de kook.
• Breng de pan met peper en zout op smaak en schep de inhoud over in de ovenschaal.
• Schep de aardappelpartjes erdoor en leg de balletjes ertussen.
• Stoof de bonenschotel in de oven gedurende 30 minuten gaar.
• Verdeel de bonenschotel over 4 borden en garneer de borden met grofgesneden peterselie.

Ingrediënten:

• 1 gesnipperde ui (100 gram)
• 1 blik bruine bonen (530 gram)
• 2 blikjes tomatenblokjes (800 gram)
• 12 vegetarische balletjes (240 gram)
• 1 zak gekruide aardappelpartjes (500 gram)
• 2 theelepels gemalen komijn
• 2 eetlepels grofgesneden peterselie
• Ovenschaal (25 cm, doorsnede)

Onderzoeksvraag:
De relatie tussen het eten van eieren en borstkanker is inconsistent. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verhoogt het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 13 studies (patiënt-controle en cohort studies).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker significant met 4% [RR = 1.04, 95% BI = 1.01-1.08] verhoogde.

De onderzoekers vonden in cohort studies dat het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker significant met 4% [RR = 1.04, 95% BI = 1.00-1.08] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker onder Europeanen significant met 5% [RR = 1.05, 95% BI = 1.01-1.09] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker onder Aziaten significant met 9% [RR = 1.09, 95% BI = 1.00-1.18] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker onder postmenopauzale vrouwen significant met 6% [RR = 1.06, 95% BI = 1.02-1.10] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het eten van 2-5 eieren per week, de kans op het krijgen van borstkanker significant met 10% [RR = 1.10, 95% BI = 1.02-1.17] verhoogde.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van eieren en het krijgen van borstkanker onder Amerikanen [RR = 1.04, 95% BI = 0.94-1.16], onder premenopauzale vrouwen [RR = 1.04, 95% BI = 0.98-1.11], in patiënt-controle studies [RR = 1.06, 95% BI = 0.97-1.15] en onder mensen die 1-2 eieren [RR = 1.04, 95% BI = 0.97-1.11] of meer dan 5 eieren per week aten [RR = 0.97, 95% BI = 0.88-1.06].

De onderzoekers concludeerden dat het eten van eieren de kans op het krijgen van borstkanker onder Europeanen, Aziaten, postmenopauzale vrouwen en onder vrouwen die 2-5 eieren per week aten, verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Egg consumption and breast cancer risk: a meta-analysis by Si R, Qu K, […], Gao P.

Link:
http://link.springer.com/article/10.1007/s12282-014-0519-1

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over borstkanker.
 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt vitamine C-inname totale en borstkanker-gerelateerde mortaliteit?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 10 studies (vitamine C-supplementen (n=6) en vitamine C via voeding (n=7)) met 17696 patiënten met borstkanker en 2791 doden, waarvan 1558 dood zijn gegaan aan borstkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het gebruik van vitamine C-supplementen na de diagnose van borstkanker, de kans op totale mortaliteit significant met 19% [95% BI = 0.72-0.91] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het gebruik van vitamine C-supplementen na de diagnose van borstkanker, de kans op borstkanker-gerelateerde mortaliteit significant met 15% [95% BI = 0.74-0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 mg vitamine C via voeding, de kans op totale mortaliteit significant met 27% [95% BI = 0.59-0.89] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 mg vitamine C via voeding, de kans op borstkanker-gerelateerde mortaliteit significant met 22% [95% BI = 0.64-0.94] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat vitamine C zowel totale als borstkanker-gerelateerde mortaliteit verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin C and survival among women with breast cancer: A Meta-analysis by Harris HR, Orsini N and Wolk A.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24613622

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine C en borstkanker.
 

Onderzoeksvraag:
Bestaat er een relatie tussen het serum vitamine D-gehalte en de overlevingskansen onder zowel dikke darmkanker- als borstkankerpatiënten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 5 prospectieve cohort studies met 2330 dikke darmkankerpatiënten en 4413 borskankerpatiënten.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoog serum vitamine D-gehalte de totale mortaliteit (doodgaan aan) onder dikke darmkankerpatitënten significant met 29% [95% CI = 0.55-0.91] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoog serum vitamine D-gehalte de dikke darmkanker-gerelateerde mortaliteit onder dikke darmkankerpatitënten significant met 35% [95% CI = 0.49-0.86] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoog serum vitamine D-gehalte de totale mortaliteit onder borskankerpatiënten significant met 38% [95% CI = 0.49-0.78] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoog serum vitamine D-gehalte de borstkanker-gerelateerde mortaliteit onder borskankerpatiënten significant met 42% [95% CI = 0.38-0.84] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoger serum vitamine D-gehalte (>75 nmol/L) de  mortaliteit (doodgaan aan) onder zowel patiënten met dikke darmkanker als borstkanker verlaagde. Gerandomiseerde en gecontroleerde studies (RCT’s) zijn nodig om te beoordelen of vitamine D-suppletie de overlevingskansen onder zowel dikke darm- als borstkankerpatiënten met een lager vitamine D-gehalte (<50 nmol/L) bij de diagnose en voor de behandeling, kan verbeteren.

Oorspronkelijke titel:
Serum 25-hydroxyvitamin D levels and survival in colorectal and breast cancer patients: Systematic review and meta-analysis of prospective cohort studies by Maalmi H, Ordóñez-Mena JM, […], Brenner H.

Link:
http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24582912

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D en borstkanker.

 

Bereiding & Ingrediënten 

Voedingswaarde:
Dit recept levert per persoon 675 kcal, 40 gram eiwit, 26 gram vet en 70 gram koolhydraten oftewel 24 En% eiwit, 35 En% vet en 41 En% koolhydraten. Dit recept bevat 7 En% verzadigd vet en 1 gram vezels per 100 kcal.
24 En% eiwit wil zeggen, dat 40 gram eiwit 24% bijdraagt aan het totale caloriegehalte van dit recept van 675 kcal.
1 gram vezels per 100 kcal wil zeggen dat in dit recept van 675 kcal dus 6.75 gram vezels zit.

Deze maaltijd dekt dankzij de zalm per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid EPA en DHA van 5 dagen oftewel. Zalm is een vette vis en bevat daarom veel EPA en DHA.
Eet zalm voor EPA en DHA, jodium en vitamine B12.
450 mg EPA en DHA per dag (de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid) verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten. 450 mg EPA en DHA per dag komt in de praktijk overeen met 2 keer per week vis, waarvan tenminste 1 keer vette vis. Vette vissen bevatten veel EPA en DHA dan niet vette vissen.
Haal EPA en DHA liever uit vis dan uit visoliesupplementen!

Deze maaltijd dekt dankzij de zalm per persoon de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine B12 van 1.5 dagen. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is de hoeveelheid die nodig is om het dagelijkse verlies van een bepaalde voedingsstof (bijvoorbeeld vitamine B12) in het menselijk lichaam te compenseren. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) moet u als de ondergrens van een voedingstof zien.

Deze maaltijd is laag in vezels (1 gram vezels per 100 kcal in plaats van minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal. Om te corrigeren voor het lage vezelgehalte moet het volgende product minimaal 1.6 gram vezels per 100 kcal bevatten want 1+1.6 = 2.6. 2.6/2 = 1.3 gram vezels per 100 kcal (de norm voor een gezond(e) maaltijd/product). Welke producten uit de supermarkt 1.6 gram vezels per 100 kcal bevatten, kunt u hier opzoeken.

In combinatie met:
Deze maaltijd in combinatie met 6 sneetjes volkorenbrood en 100 gram gedroogde tutti frutti levert 29 gram vezels en 170 microgram jodium.
Eet volkorenbrood en gedroogde fruit voor vezels en jodium.

25-30 gram vezels per dag verlaagt de kans op het krijgen van hart- en vaatziekten, dikke darmkanker en overgewicht.
25 gram vezels komt overeen met producten die minimaal 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren. Welke producten uit de supermarkt 1.3 gram vezels per 100 kcal leveren, kunt u hier opzoeken.

Bereiding:

• Rasp de schil van de citroen dun af en pers de citroen vervolgens uit.
• Pel de ui en snipper de ui fijn.
• Verhit in een grote pan een halve eetepel olijfolie en fruit de ui gedurende 3 minuten.
• Schep de risottorijst erdoor en roer totdat de korrels glazig zien.
• Voeg 500 ml water, tuinkruidentabletten en citroensap toe en breng alles al roerend aan de kook.
• Laat de risotto op een laag vuur gedurende 30 minuten gaar koken en giet het af.
• Schep door de gekookte risotto de citroenrasp en de garnalen [U kunt de garnalen ook kort laten meekoken met de risotto].
• Bestrijk de zalmfilets met olijfolie en bestrooi met peper en zout.
• Bak de zalm in een grillpan aan beide kanten bruin en gaar.
• Warm ondertussen de doperwten en wortelen in eigen vocht op en giet af.
• Verdeel de risotto en de zalm  over 4 borden.
• Serveer de borden met doperwten en wortelen en garneer ze met fijngehakte peterselie.

Ingrediënten:

• 4 stuks zalmfilet (500 gram)
• 1 ui (100 gram, gesnipperd)
• Risottorijst (300 gram, ongekookt)
• 1 bakje gepelde roze garnalen (125 gram)
• 2 potjes doperwten en wortelen (430 gram, uitgelekt)
• 1 citroen
• 500 ml tuinkruidenbouillon (van tabletten)
• 2 eetlepels olijfolie (20 ml)
• 2 eetlepels fijngehakte peterselie
• Peper en zout