Is Campina lactosevrij melk een marketingstunt of helpt het echt?

Lactosevrije melk van Campina

Product:
Campina halfvolle melkdrank lactosevrij van FrieslandCampina (DE NW 401 EG). DE NW 401 EG staat voor de productielocatie. Dit product wordt in Duitsland afgevuld (DE staat voor Duitsland).

Bijzonderheden:
Het product is lactosevrij.

Lactose-intolerantie:
Dit product is lactosevrij oftewel het bevat minder 0.01 gram lactose per 100 ml. Is dit product een toegevoegde waarde voor mensen met lactose-tolerantie? Om deze vraag te kunnen beantwoorden, is het eerst goed om te weten wat lactose-tolerantie inhoudt en hoeveel lactose mensen met lactose-tolerantie kunnen verdragen?

Lactose oftewel melksuiker is een disacharide en bestaat uit de monosacharide glucose en de monosacharide galactose. Lactose dient bij zoogdieren (zoals de koe en de mens) als enige energiebron in de eerste 6 levensmaanden. Na deze eerste 6 maanden – door bijvoeding – is een zoogdier niet meer uisluitend afhankelijk van lactose als energiebron. Als gevolg hiervan gaat het lichaam het enzym lactase in de dunne darm niet meer aanmaken. Dat is de reden dat lactose-intolerantie ook nooit in de eerste 6 levensmaanden optreedt!

Aangezien het lichaam niet in staat is om een disacharide op te nemen, moet lactose in de dunne darm van het menselijk lichaam door het enzym lactase afgebroken worden tot de monosacharide glucose en galactose. Het menselijk lichaam is namelijk alleen in staat om de monosachariden op te nemen.
Bij mensen met lactose-intolerantie is de dunne darm – door gebrek aan het enzym lactase – niet meer in staat om lactose af te breken. Lactose komt zo onveranderd in de dikke darm terecht en daar wordt lactose door de dikke darmbacteriën afgebroken tot stoffen die klachten als buikpijn, opgeblazen gevoel, winderigheid en diarree geven.

Maar kunnen mensen met lactose-intolerantie werkelijk geen enkele gram lactose verdragen? Nee, de meerderheid van de mensen met een lactose-intolerantie kan tot 12 gram lactose per keer verdragen en tot 24 gram lactose per dag (mits verdeeld over meerdere porties per dag) verdragen. Dit gegeven is vastgelegd door de EFSA (Europese Voedselveiligheidsautoriteit, de Europese waakhond op het gebied van voeding en voedingssupplementen). Maar dit gegeven hoeft de fabrikant niet naar de consument toe te communiceren!

Maar hoe weet ik als consument hoeveel lactose in melk zit? De enige suiker die in melk zit, is lactose en in 100 ml melk (ongeacht of het halfvol, magere of karnemelk is) zit zo’n 4.7 gram lactose. Dat is te zien in de tabel voedingswaarde per 100 ml op de verpakking van een pak melk. In die tabel staat altijd 4.6 tot 4.8 gram suikers (lees lactose) per 100 ml.
Dus 12 gram lactose komt overeen met 255 ml (12/4.7) melk. Anders gezegd, mensen met een lactose-intolerantie kunnen tot 255 ml melk per keer verdragen en 510 ml melk per dag verdragen.
In yoghurt zit 4.7 gram lactose per 100 ml, in drinkyoghurt 2.8 gram lactose per 100 ml en in kwark 3.3 gram lactose per 100 gram.

Samenvattend: mensen met een lactose-intolerantie kunnen 255 ml melk per keer verdragen en 510 ml melk per dag verdragen. Maar deze informatie hoeft de fabrikant niet naar de consument toe te communiceren!
 

Minder 0.01 gram lactose per 100 ml:
Op de verpakking staan 2 sterretjes achter lactosevrije en de sterretjes staan voor minder 0.01 gram lactose per 100 ml. Waarom staat “minder dan 0.01 gram lactose per 100 ml” op de verpakking? Dit heeft te maken met wetgeving.

In het EFSA Journal 2010;8(9):1777 staat dat lactosevrij melk in Duitsland maximaal 0.1 gram lactose per 100 ml mag bevatten. Dit product wordt gemaakt in Duitsland. Dit is te zien aan de code DE NW 401 EG op de verpakking. DE staat voor Duitsland.

De EFSA ziet toe dat de fabrikant aan de Europese levensmiddelenwetgeving houdt.

Productie van lactosevrije melkdrank:
In gewone melk zit per 100 ml 4.7 gram lactose. Dat is de reden dat 4.7 gram suikers per 100 ml in de tabel voedingswaarde per 100 ml staat!
De zoete smaak van melk wordt veroorzaakt door 4.7 gram lactose per 100 ml.

Bij de productie van lactosevrije melk wordt eerst een deel van lactose uit melk gefilterd en de rest wordt via het enzym lactase afgebroken tot glucose en galactose. Maar waarom wordt slechts een deel van lactose uit melk gehaald en niet helemaal?
Lactose is namelijk verantwoordelijk voor de zoete smaak van melk. Dus wanneer lactose helemaal uit melk wordt gehaald, zal lactosevrije melk dus niet meer de zoete smaak hebben en dat vindt de consument niet lekker. Om de zoete smaak te houden wordt dus slechts een deel van lactose uit melk gehaald en de rest wordt afgebroken tot glucose en galactose. Glucose en galactose geven de lactosevrije melk vervolgens de zoete smaak. Het blijkt dat 4.7 gram lactose per 100 ml dezelfde zoete smaak geeft als 3 gram glucose en galactose samen. Vandaar 3 gram suikers (lees glucose en galactose) per 100 ml in de tabel voedingswaarde per 100 ml!

Het uitfilteren van lactose en de afbraak van lactose door het enzym lactase maken dat lactosevrije melk duurder is dan gewone melk.

Tijdens de productie van lactosevrije melk is de eigenschap van halfvolle melk zo veranderd dat het niet meer voldoet aan de wettelijke eis om “melk” genoemd te mogen worden. Vandaar dat op de verpakking ook niet melk maar “melkdrank” staat.
Waarschijn voldoet het vriespunt van lactosevrije melk niet meer aan de wettelijke eis. Melk bevat 4.7 gram lactose per 100 ml en dat geeft een bepaald vriespunt. Het controleren van het vriespunt is om te zien of melk niet gemengd is met water. Door water toe te voegen aan melk wordt het vriespunt namelijk veranderd. Het controleren van het vriespunt van melk is namelijk bedoeld om fraude op te sporen.

1.5 gram vet per 100 ml:
Waarom zit in dit product 1.5 gram vet 100 ml? Dit product moet voldoen aan het warenwetbesluit Zuivel. In het warenwetbesluit Zuivel staat dat halfvolle melkproducten minstens 1.5% en maximaal 1.8% vet mag bevatten. Dit product heet halfvolle melkdrank en 1.5 gram vet per 100 ml komt overeen met 1.5% vet. Vandaar 1.5 gram vet per 100 ml op de verpakking!

Als consument is goed om te weten dat de naam van een product, zoals halfvolle melk, yoghurt en kaas altijd wettelijk vastligt. Dit is om de identiteit van het product te bewaren.

13% fosfor:
Op de verpakking valt te lezen 13% ADH fosfor per 100 ml. Waarom 13% AHD en niet 15% ADH? Fosfor wordt namelijk niet kunstmatig aan dit product toegevoegd en hoeft dus niet te voldoen aan de minimale wettelijke eis van 15% ADH per 100 ml. Het vermelden van fosfor (maar ook andere mineralen en vitamines) in de tabel voedingswaarde per 100 ml is niet wettelijk verplicht. Dus melk zonder fosforvermelding in de tabel voedingswaarde per 100 ml wil niet zeggen dat de desbetreffende melk geen fosfor bevat! Dat de fabrikant het doet, is om de verkoop te stimuleren. Maar het vermelden van fosfor op de verpakking maakt de verpakking namelijk duurder en een dure verpakking geeft een duur product. Als consument is goed om te weten dat hoe meer teksten en foto’s op de verpakking staan, des duurder de verpakking wordt!

Bij 15% AHD per 100 ml kan de consument vaak vanuit gaan dat het hier om een kunstmatige toevoeging gaat. De AHD op de verpakking is afkomstig van de EFSA.

Zit er E-nummers in?
In dit product zit geen E-nummer.

Voedingswaarden:
Dit product levert per 100 ml 41 kcal, 36.1 En% eiwit, 29.27 En% koolhydraten (waarvan 29.27 En% eenvoudige suikers) en 32.93 En% vet, waarvan 24.15 En% verzadigd vet. Het product bevat 0.04 gram natrium per 100 ml.

36.1 En% eiwit wil zeggen dat eiwit 36.1% bijdraagt aan 41 kcal en dat komt neer op 3.7 gram eiwit per 100 ml. 3.7 gram eiwit levert 14.8 kcal want 1 gram eiwit levert 4 kcal. 14.8 kcal is 36.1% van 41 kcal.

Voedingskundig gezien mag een gezond product maximaal 35 En% eiwit, maximaal 25 En% eenvoudige suikers en maximaal 10 En% verzadigd vet bevatten.