Waarom is suikervrij van Klene misleidend?

Product:
Klene ademin suikervrij eucalyptus-honingsmaak.

Bijzonderheden:
Het product is gezoet met sucralose en maltitolstroop. Het product is suikervrij.

Suikervrij:
Op de voorkant van de verpakking staat “suikervrij”. Het geeft de consument het gevoel dat in dit product geen calorieën zitten en dus gezond is want de consument associeert suiker met calorie. Dus suikervrij op de verpakking associeert de consument met een “nul calorie-product”. Maar zit in dit product werkelijk geen calorieën?

De tabel voedingswaarde per 100 gram laat zien dat in dit product 205 kcal per 100 gram product zit. Dus suikervrij op de verpakking wil niet zeggen dat het product ook geen calorieën bevat!

Maar als de fabrikant tijdens de productie 205 kcal per 100 gram toevoegt, waarom mag hij dan toch “suikervrij” op de verpakking zetten. Dat is toch misleidend! Dat klopt, maar de fabrikant maakt handig gebruik van de fout in de levensmiddelenwetgeving.

Suikervrij is voor de wet een voedingsclaim en de fabrikant mag deze claim pas op de verpakking zetten wanneer hij tijdens de productie geen suiker heeft toegevoegd in de vorm van glucose, fructose en/of sacharose. De fabrikant heeft tijdens de productie van dit product ook geen suiker toegevoegd in de vorm van glucose, fructose en/of sacharose en daarom mag hij van de wet deze voedingsclaim op de verpakking zetten. Maar hij heeft suiker toegevoegd in de vorm van maltitolstroop. Echter, maltitolstroop is voor de levensmiddelenwetgeving geen suiker maar een zoetstof, die 2.4 kcal per gram levert.

Maltitolstroop is volgens het Warenwetbesluit zoetstoffen:

• Een polyol en is E965.
• Chemische benaming: gehydrogeneerde glucosestroop. Glucose is een andere naam voor suiker.
• Omschrijving: maltitolstroop is een mengsel van hoofdzakelijk maltitol met sorbitol en gehydrogeneerde oligo- en polysacchariden. Het wordt synthetisch vervaardigd door de katalytische hydrogenering van glucosestroop met een hoog maltosegehalte. Het handelsproduct wordt zowel als stroop als vast product geleverd.

Maltitolstroop is voor de levensmiddelenwetgeving een polyol. De tabel voedingswaarde per 100 gram laat zien dat in dit product per 100 gram 53 gram polyolen bevat. Een gram polyol levert 2.4 kcal (zie artikel 10 van Warenwetbesluit Voedingswaarde-informatie levensmiddelen, dus 53 gram levert 127.2 kcal.

Anders gezegd, tijdens de productie heeft de fabrikant suiker toegevoegd in de vorm van 53 gram maltitolstroop per 100 gram product, die 127.2 kcal levert!
Dus “suikervrij” op de voorkant van de verpakking van dit product houdt in werkelijkheid in, dat de fabrikant tijdens de productie 127.2 kcal per 100 gram product heeft toegevoegd!

Suikervrij of geen suikers toegevoegd is een misleidende voedingsclaim want de fabrikant heeft tijdens de productie wel degelijk suiker (vaak in de vorm van maltitolstroop, vruchtensap, inuline of oligofructose) toegevoegd, alleen vallen “deze suikers” niet onder het kopje “suikers” van de levensmiddelenwetgeving. Het zou goed zijn wanneer de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) het gebruik van deze voedingsclaim verbiedt.

Als consument vraagt u waarschijnlijk af, waarom voegt de fabrikant juist de caloriebevattende zoetstof maltitolstroop toe? Waarom kiest hij niet voor de “nul-calorie zoetstof”, zoals sucralose, aspartaam of stevia, zodat het product zoet smaakt maar toch nul calorie bevat. Dat is toch veel gezonder dan maltitolstroop?

Maltitolstroop:
Dit product wordt machinaal gemaakt en machines kunnen alleen een product maken met een bepaalde grootte. Om een product een bepaalde grootte te geven, moet de fabrikant dit product met een ingrediënt opvullen, de zogenaamde vulstof. De vulstof in dit product moet een suikersmaak hebben en hij moet een lage zoetkracht hebben. De enige die hieraan voldoet, is maltitolstroop. De “nul-calorie zoetstoffen”, zoals sucralose, aspartaam of stevia kunnen namelijk een product niet opvullen tot een bepaalde grootte en zijn daarom ongeschikt als vulstof. Anders gezegd, zonder toevoeging van maltitolstroop kan de fabrikant dit product met zijn specifieke machine niet produceren.

Een vulstof kunt u vergelijken met het volgende voorbeeld. Stelt de dokter moet bij een patiënt 0.03 mg van een bepaald medicijn toedienen. 0.03 mg is erg lastig om toe te dienen, dus om het toedienen gemakkelijk te maken, wordt dit medicijn met een vulstof opgevuld tot 30 mg.

Aroma’s:
In de ingrediëntenlijst valt het woord “aroma’s” te lezen. Maar welke aroma’s zitten in dit product? Dit product heeft een eucalyptus-honingsmaak, dus de toegevoegde aroma’s zijn eucalyptus en honingaroma. Door toevoeging van aroma’s is het mogelijk om een product naar honing te laten smaken zonder honing zelf aan dit product toe te voegen (zie ingrediëntenlijst want het woord “honing” komt niet eens daarin voor!).

Doordat de wet het gebruik van aroma’s in levensmiddelen toelaat, is het mogelijk om elk gewenst product te maken zonder het betreffende ingrediënt aan het product toe te voegen. Zo kan de fabrikant een perzikyoghurt maken zonder zelf perzik aan het product toe te voegen of een aardbei fruitdrink maken die uit 80% appelsap bestaat.
Zou de wet het gebruik van aroma’s in levensmiddelen verbieden dan ziet de schap van de supermarkt erg leeg uit!

Waarom wordt het woord “aroma’s” in de ingrediëntenlijst niet toegelicht of anders gezegd, waarom staan in de ingrediëntenlijst niet gewoon eucalyptus- en honing-aroma? De reden hiervoor is dat aroma voor de wet een ingrediënt is en niet een additief. Aangezien aroma een ingrediënt is, hoeft de fabrikant de gebruikte aroma niet toe te lichten. Hij hoeft niet te vertellen wat voor soort aroma in zijn product zit. De reden hierachter is dat het geheim van een product vaak in de gebruikte aroma zit (dus niet zo zeer in de gebruikte ingrediënten) en de fabrikant wil natuurlijk het geheim van de smid niet prijsgeven. Dat is ook de reden dat de levensmiddelenindustrie ervoor gezorgd heeft dat aroma niet als additief door het leven gaat. Bij een additief moet de fabrikant namelijk de gebruikte aroma op de verpakking toelichten en dat wil hij niet!

Gemodificeerd zetmeel:
Gemodificeerd zetmeel wordt gebruikt om het product een veerkrachtig structuur te geven maar kan ook gebruik worden als vulstof en conserveermiddel (door in dit product de wateractiviteit te verlagen). Zonder gemodificeerd zetmeel zal dit product hard op de tanden aanvullen.

205 kcal per 100 gram:
Dit product levert 205 kcal per 100 gram. Maar hoe wordt deze 205 kcal berekend?
Dit product levert per 100 gram 0.6 gram eiwit, 58 gram koolhydraten, waarvan 53 gram polyolen (en de rest (5 gram) is dus koolhydraten), 0.2 gram vet en 26 gram voedingsvezels.
0.6 gram eiwit levert 2.4 kcal want 1 gram eiwit levert 4 kcal.
53 gram polyolen levert 127.2 kcal want 1 gram polyol levert 2.4 kcal.
5 gram koolhydraten levert 20 kcal want 1 gram koolhydraat levert 4 kcal.
0.2 gram vet levert 1.8  kcal want 1 gram vet levert 9 kcal.
26 gram voedingsvezels levert 52 kcal want 1 gram voedingsvezel levert 2 kcal.

2.4 + 127.2 + 20 + 1.8 + 52 = 203.4 kcal, afgerond is dat rond 205 kcal.

Zit er E-nummers in?
Ja in dit product zitten 5 E-nummers. Maltitolstroop is E965, gemodificeerd zetmeel is E1400-E1500, sucralose is E955, arabische gom is E414 en bijenwas is E901.

Voor de consument is het heel moeilijk om E-nummers op de verpakking te herkennen want een E-nummer bestaat voor de wet uit een naam en een nummer. De fabrikant is niet wettelijk verplicht een E-nummer als nummer te vermelden.

Tegenwoordig wil de consument een clean label hebben. Clean label is Engels voor een schone verpakking oftewel een verpakking zonder E-nummers en kunstmatige toevoegingen.
Kort door de bocht is een verpakking zonder E-nummers niets anders dan een verpakking waarbij E-nummers niet als nummers maar voluit geschreven zijn. Het voluit schrijven van E-nummers maakt de verpakking duurder en een dure verpakking leidt tot een duur product.

Het voluit schrijven van E-nummers wordt vaak toegepast bij zuigelingenvoeding, snoepgoed en frisdranken en sappen, bedoeld voor kinderen omdat ouders niet willen dat hun kinderen E-nummers binnenkrijgen.

Alle zoetstoffen zijn voor de levensmiddelenwetgeving kunstmatig, zelfs stevia!

Voedingswaarden:
Dit product levert 1.17 En% eiwit, 100 En% koolhydraten, waarvan 0 En% suikers, 0.87 En% vet, waarvan 0.87 En% verzadigd vet. Het product bevat 0.04 gram natrium per 100 gram.  

Dit product draagt het logo bewuste keuze maar is dit wel terecht aangezien het woord “suikervrij” op de verpakking de consument op het verkeerde been zet.