Wat betekent deze woorden op Arla Zin! mango eigenlijk?

Product:
Arla zuiveldrank Zin! mango, gezoet met honingkruidextract.

Bijzonderheden:
Het product is gezoet met steviolglycosiden (honingkruidextract oftewel stevia) en bevat geen toegevoegde suiker.
Het product bevat verder 0% vet én geen kunstmatige zoetstoffen.

Dit is de derde keer dat de fabrikant de verpakking van dit product veranderd heeft. De eerste verpakking heet 100% natuurlijk, op de tweede verpakking is “100% natuurlijk” weggelaten maar is het aantal gram rietsuiker bekendgemaakt en op deze derde verpakking staat “geen suiker toegevoegd”.

Zonder kunstmatige zoetstoffen:
Op de voorkant van de verpakking valt te lezen “met honingkruidextract” en “zonder kunstmatige zoetstoffen”. Honingkruidextract is een andere naam voor stevia oftewel E960. Stevia wordt in reclame neergezet als een natuurlijke zoetstof zonder calorieën (zie de zijkant van de verpakking). Maar als dit product toch gezoet is met stevia, waarom zet de fabrikant dan niet op de voorkant van de verpakking gezoet met “de natuurlijke zoetstof stevia”. In plaats daarvan staat nu op de voorkant “zonder kunstmatige zoetstoffen”? Wat is de reden hiervan?

De honingkruidextract ook wel stevia genoemd is de nieuwste zoetstof die door de EFSA toegelaten is in levensmiddelen, waarbij door de fabrikant geclaimd wordt dat het hier om een natuurlijke zoetstof met nagenoeg geen calorieën, gaat. Echter, voor de levensmiddelenwetgeving is de honingkruidextract een extract (van de zoetstoffen uit het blad van de stevia-plant) met minimaal 95% zuiverheid aan steviolglycosiden.
Anders gezegd, voor de levensmiddelenwetgeving is de honingkruidextract dus geen natuurlijke zoetstof maar een natuurlijk plantenextract dat 200-300 keer zoeter is dan suiker.

Aangezien stevia voor de wet geen natuurlijke zoetstof is, mag de fabrikant de woorden “natuurlijke zoetstof” niet op de voorkant van de verpakking zetten. De fabrikant is namelijk niet verplicht de consument te vertellen hoe stevia bij de wet is geregeld.
Om de consument toch het gevoel te geven dat stevia een natuurlijke zoetstof is terwijl het voor de wet niet is, vervangt de fabrikant de woorden “natuurlijke zoetstof” door de woorden “zonder kunstmatige zoetstoffen”. Door deze vervanging kan de fabrikant toch nog de gewenste boodschap uitdragen zonder de wet daarbij te overtreden want een product gezoet met stevia heeft voor de consument dezelfde betekenis als een product zonder kunstmatige zoetstoffen!

Dit voorbeeld laat zien dat de fabrikant altijd een manier vindt om de wet te ontwijken.

Dat stevia voor de wet geen natuurlijke zoetstof is, is terug te zien in de ingrediëntenlijst. In de ingrediëntenlijst staat alleen het woord “zoetstof” en niet de woorden “natuurlijke zoetstof”. De wet heeft namelijk in de ingrediëntenlijst altijd het laatste woord. Zou de fabrikant de woorden “natuurlijke zoetstof” in de ingrediëntenlijst zetten dan overtreedt hij hierbij de wet!

Als consument is goed om te weten dat de fabrikant alles op de verpakking mag zetten om de consument te verleiden tot het kopen van het product zolang de ingrediëntenlijst maar wettelijk klopt. Daarom moet u als consument altijd de ingrediëntenlijst lezen.
Hierbij moet ook gezegd worden dat het controleren van de verpakking op misleidende teksten op niet hoog op de agenda van de NVWA (de toezichthouder) staat.

Geen suiker toegevoegd:
Op de voorkant van de verpakking valt te lezen “geen suiker toegevoegd”. Het geeft de consument het gevoel dat tijdens de productie geen suiker aan dit product is toegevoegd en dus is het product gezonder dan zijn vorige variant waar rietsuiker inzit. Maar heeft de fabrikant tijdens de productie werkelijk geen suiker toegevoegd of heeft hij handig gebruikgemaakt van de wet?

“Geen suiker toegevoegd” is een voedingsclaim en de fabrikant mag van de wet de voedingsclaim “geen suiker toegevoegd” op de verpakking zetten wanneer hij tijdens de productie geen suiker heeft toegevoegd in de vorm van glucose, fructose en/of sacharose. Maar hij mag suiker toevoegen in de vorm van vruchtensap en dat heeft hij ook gedaan; er zit namelijk 3% vruchtensap in dit product die 4.5 gram suikers per 100 ml levert (zie tabel voedingswaarde per 100 ml).
Echter, vruchtensap is voor de wet niet hetzelfde als glucose, fructose of sacharose ondanks dat in vruchtensap ook glucose en fructose zitten.
Anders gezegd, de fabrikant mag van de wet “geen suiker toegevoegd” op de verpakking zetten, ook al heeft hij suiker toegevoegd in de vorm van 3% vruchtensap. Hij maakt handig gebruikt van de mazen in de wet!

“Geen suiker toegevoegd” op de verpakking wil niet zeggen dat de fabrikant tijdens de productie geen suiker heeft toegevoegd. Geen suiker toegevoegd is wettelijk gezien zelfs toegestaan op een pak suiker of anders gezegd, deze voedingsclaim is misleidend. De EFSA zou deze voedingsclaim uit te wet moeten halen.

Als dit product toch gezoet is met stevia die nagenoeg geen calorieën bevat, zoals op de verpakking te lezen valt. Waarom voegt de fabrikant dan toch suikers in de vorm van 3% vruchtensap aan dit product toe? Is hij dan niet staat om het product met 100% stevia te zoeten?

3% vruchtensap:
Op de verpakking valt te lezen “stevia, nagenoeg geen calorieën!”. De consument zal dus verwachten dat een product gezoet is met stevia, geen toegevoegde suikers kent.  Maar in de tabel voedingswaarde per 100 ml valt te lezen “4.5 gram suikers in de vorm van 3% toegevoegde vruchtensap. Waarom eigenlijk?

4.5 gram suikers in de vorm van 3% toegevoegde vruchtensap wordt toegevoegd om de onaangename dropachtige smaak van stevia te maskeren. Stevia mag wel geen calorieën bevatten maar de levensmiddelenindustrie is niet staat om een product met 100% stevia (dus zonder suikers) te maken. Een zuiveldrank met 100% stevia is door de dropachtige smaak van stevia niet te drinken. Anders gezegd, een zuiveldrank met stevia bevat altijd suikers om de onaangename dropachtige smaak van stevia te maskeren.

Het verschil ten opzichte van de tweede verpakking waarin 1% vruchtensap en 2.5 gram rietsuiker per 100 ml inzitten, is dat in deze derde verpakking rietsuiker is vervangen door 3% vruchtensap. Doordat de fabrikant in deze derde verpakking rietsuiker weglaat en het vruchtensap van 1 naar 3% heeft verhoogd (om zo voldoende suikers aan het product te kunnen toe voegen om de dropachtige smaak van stevia te maskeren), mag hij van de wet nu op de verpakking “geen suiker toegevoegd” zetten.

Tegenwoordig wordt suiker niet meer in de vorm van glucose, fructose en/of sacharose (riet- of bietsuiker) aan een levensmiddel toegevoegd want in deze 3 vormen mag de fabrikant van de wet niet de woorden “geen suiker toegevoegd” op de verpakking zetten. De fabrikant voegt nu suiker in de vorm van vruchtensap, vruchten, oligofructose of maltitolstroop toe. In deze vormen mag de fabrikant van de wet wel de woorden “geen suiker toegevoegd” op de verpakking zetten!

Citroensap:
In de ingrediëntenlijst is het woord “citroensap” te lezen. Citroensap wordt toegevoegd om de zuurgraad van het product te verlagen, dan wel te handhaven. Het handhaven van de zuurgraad is nodig om het product een aantal weken mee te geven. Het toevoegen van citroensap heeft als voordeel dat de fabrikant geen zuurteregelaars nodig heeft om de zuurgraad van het product te handhaven (=gelijk te houden). Zuurteregelaars zijn namelijk E-nummers en citroensap dus niet.

Verder kan citroensap de zure smaak van het product maskeren.

Als consument is goed om te weten dat ingrediënten altijd uit technologisch oogpunt aan levensmiddelen worden toegevoegd en nooit enkel voor de smaak!

0% vet:
0% vet is een voedingsclaim. De fabrikant mag deze claim pas op de verpakking zetten wanneer het product maximaal 0.5 gram vet per 100 ml product bevat. 0.5 gram vet per 100 ml komt overeen met 0.5%, naar beneden afgerond is dat 0%, vandaar de voedingsclaim “0% vet”!
Dit product levert per 100 ml 35 kcal, 5 gram koolhydraten en 3 gram eiwitten.
5 gram koolhydraten leveren 5x4 = 20 kcal en 3 gram eiwitten leveren 3x4 = 12 kcal.
Maar 20 kcal + 12 kcal is niet 35 kcal maar 32 kcal!
Er komt dus 3 kcal tekort. Deze 3 kcal komt van vet. 3/9 = 0.33 gram vet.1 gram vet levert namelijk 9 kcal.

Dus in 100 ml Zin! zit nog 0.33 gram vet en niet 0 gram vet, zoals de tabel voedingswaarde per 100 ml weergeeft! Dit is misleidend en de NVWA zal eigenlijk in moeten grijpen.
Maar 0.33 gram vet per 100 ml voldoet aan de wettelijke eis van “0% vet”. Anders gezegd, de fabrikant mag dus van de wet 0% vet op de verpakking zetten.

Het schrapende gevoel op de tong na het drinken wordt veroorzaakt door het ontbreken van vet in het product.

Magere yoghurt:
In de ingrediëntenlijst is te zien dat het ingrediënt yoghurt vetgedrukt is. Volgens de nieuwe wetgeving die in 2014 ingaat, moet de fabrikant alle allergenen in de ingrediëntenlijst vetmaken. Yoghurt is voor de wet een allergeen en moet daarom vetgedrukt worden. Verder is de fabrikant in de nieuwe wetgeving niet meer verplicht natrium en vezels in de tabel voedingswaarde per 100 ml te vermelden. Dat is te zien bij het raadplegen van de tabel voedingswaarde per 100 ml.

De werkelijke betekenis:
100% natuurlijk:
Stevia is E960 en is geen natuurlijke zoetstof want de woorden “natuurlijke zoetstof” komen niet de ingrediëntenlijst (waar de wet het laatste woord heeft) voor!

Geen suiker toegevoegd:
Dit product bevat 4.5 gram toegevoegde suiker in de vorm van 3% vruchtensap!

0% vet:
Dit product bevat nog 0.33 gram vet per 100 ml!

Zit er E-nummers in?
Ja in dit product zit 1 E-nummer. De honingkruidextract oftewel stevia is voor de wet E960. De fabrikant mag van de wet een E-nummer voluit schrijven of als een E-nummer op de verpakking weergeven.
Voor de wet zijn alle zoetstoffen, zoals stevia, acesulfaam K en aspartaam E-nummers en kunstmatig. Dat is ook de reden waarom de woorden “natuurlijke zoetstof” nergens in de wettelijk verplichte ingrediëntenlijst terug te vinden zijn!

Voor de consument is het heel moeilijk om E-nummers op de verpakking te herkennen want een E-nummer bestaat voor de wet uit een naam en een nummer. De fabrikant is niet wettelijk verplicht een E-nummer als nummer te vermelden.
Waarom de ene fabrikant een E-nummer als nummer vermeldt en de andere niet heeft te maken met de bedrukkosten van de verpakking, het imago van een E-nummer en de ruimte in de ingrediëntenlijst.

Tegenwoordig wil de consument een clean label hebben. Clean label is Engels voor een schone verpakking oftewel een verpakking zonder E-nummers en kunstmatige toevoegingen.
Kort door de bocht is een verpakking zonder E-nummers niets anders dan een verpakking waarbij E-nummers niet als nummers maar voluit geschreven zijn. Het voluit schrijven van E-nummers maakt de verpakking duurder (de bedrukkosten van de verpakking wordt vaak per letter berekend) en een dure verpakking leidt tot een duur product.
Het voluit schrijven van E-nummers wordt vaak toegepast bij zuigelingenvoeding, frisdranken en sappen, bedoeld voor kinderen omdat ouders niet willen dat hun kinderen E-nummers binnenkrijgen.

Voedingswaarden:
Dit product levert 34.29 En% eiwit, 57.14 En% koolhydraten (waarvan 51.42 En% eenvoudige suikers) en 8.49 En% vet. Het product bevat 0.04 gram natrium per 100 ml.