Voeding en gezondheid

Onderzoeksvraag:
Verlaagt zowel het eten van vis als n-3 PUFA’s de kans op het krijgen van heupfracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 7 prospectieve cohort studies en 3 patiënt-controle studies met in totaal 292657 deelnemers. De deelnemers waren minimaal 20 jaar.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van vis, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 12% verlaagde [gepoold effect = 0.88, 95% BI = 0.79-0.98, p = 0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van n-3 PUFA’s, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 12% verlaagde [gepoold effect = 0.88, 95% BI = 0.80-0.98, p = 0.02] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat zowel het eten van vis als n-3 PUFA’s, de kans op het krijgen van heupfracturen verlaagden.

Oorspronkelijke titel:
Dietary intake of fish, n-3 polyunsaturated fatty acids and risk of hip fracture: A systematic review and meta-analysis on observational studies by Sadeghi O, Djafarian K, […], Shab-Bidar S.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29244536

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over visconsumptie en ouderdom.

Het vet in vis is allemaal n-3 PUFA’s.

Deze maaltijden bevatten vis.

Onderzoeksvraag:
Is er een relatie tussen vitamine A en de kans op het krijgen van fracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 11 prospectieve cohort studies en 2 geneste patiënt-controle studies met in totaal 319077 deelnemers, waarvan 109056 post-menopauzale vrouwen (=vrouwen na de menopauze. De leeftijd van de laatste menstruatie (menopauze) is gemiddeld 51 jaar).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge inname van retinol (dierlijke variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van fracturen significant met 5% [RR = 0.95, 95% BI = 0.91-1.00, I2 = 30.01%, p = 0.40] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van retinol (dierlijke variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 40% [RR = 1.40, 95% BI = 1.02-1.91, I2 = 64.64%, p = 0.04] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van vitamine A (zowel dierlijke als plantaardige variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van fracturen significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.88-0.99, I2 = 35.18%, p = 0.20] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat een hoge inname van vitamine A (zowel dierlijke als plantaardige variant van vitamine A) via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 29% [RR = 1.29, 95% BI = 1.06-1.57, I2 = 0.00%, p = 0.60] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat een lage retinolbloedwaarde, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 27% [RR = 1.27, 95% BI = 1.05-1.53, I2 = 0.00%, p = 0.62] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge vitamine A-inname via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen verhoogde. Echter, het verlaagde de kans op het krijgen van totale fracturen.

Oorspronkelijke titel:
The Effect of Vitamin A on Fracture Risk: A Meta-Analysis of Cohort Studies by Zhang X, Zhang R, [...], Chen G.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5615580/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine A en ouderdom.

Post-menopauzale vrouwen zijn vrouwen na de menopauze. De leeftijd van de laatste menstruatie (menopauze) is gemiddeld 51 jaar. Dus post-menopauzale vrouwen zijn vrouwen vaak ouder dan 51 jaar.

Vitamine A bestaat uit de dierlijke variant, retinol en de plantaardige variant, beta-caroteen.
 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van groente en fruit de kans op het krijgen van cognitieve stoornissen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 cohort studies met in totaal 21175 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van groente en fruit, de kans op het krijgen van cognitieve stoornissen significant met 26% [gepoolde RR = 0.74, 95% BI = 0.62-0.88, I2 = 68%] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van groente en fruit, de kans op het krijgen van cognitieve stoornissen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Intake of Fruit and Vegetables and the Incident Risk of Cognitive Disorders: A Systematic Review and Meta-Analysis of Cohort Studies by Wu L, Sun D and Tan Y.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29188891

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over groenten en fruit en dementie.
 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van volle granen de kans op doodgaan (mortaliteit)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 19 cohort studies met in totaal 1041692 deelnemers, waarvan  96710 doden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel volle granen de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 16% [RR = 0.84, 95% BI = 0.81-0.88, n = 9] verlaagde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel volle granen de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten significant met 17% [RR = 0.83, 95% BI = 0.79-0.86, n = 8] verlaagde. Significant omdat RR van 1 niet in de 95% BI van 0.79 tot 0.86 zat. RR van 1 wil zeggen, er is geen verband/risico. 

De onderzoekers vonden dat het eten van veel volle granen de kans op doodgaan aan kanker niet significant met 6% [RR = 0.94, 95% BI = 0.87-1.01, n = 14] verlaagde.
Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van volle granen en de kans op doodgaan aan alle oorzaken, hart- en vaatziekten en kanker.

De onderzoekers vonden dat het eten van elke 28 gram volle granen per dag, de kans op doodgaan aan alle oorzaken significant met 9% [RR = 0.91, 95% BI = 0.90-0.93] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van elke 28 gram volle granen per dag, de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten significant met 14% [RR = 0.86, 95% BI = 0.83-0.89] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van elke 28 gram volle granen per dag, de kans op doodgaan aan kanker significant met 3% [RR = 0.97, 95% BI = 0.95-0.99] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel volle granen (minimaal 28 gram per dag) de kans op doodgaan aan alle oorzaken, hart- en vaatziekten en kanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Association of whole grain intake with all-cause, cardiovascular, and cancer mortality: a systematic review and dose-response meta-analysis from prospective cohort studies by Zhang B, Zhao Q, [...], Wang X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29091078

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over overzichtsartikel/cohort, volkorenproducten, kanker en hart- en vaatziekten.
Volkorenproducten worden gemaakt van volle granen. Volkorenproducten zijn onder andere muesli-producten, havermoutpap en roggebrood.

Onderzoeksvraag:
Eerdere studies lieten inconsistente bevindingen zien met betrekking tot het verband tussen de inname van vitamine C en het risico op het krijgen van heupfracturen. Daarom werd dit overzichtsartikel uitgevoerd.

Verlaagt het eten van vitamine C de kans op het krijgen van heupfracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 studies met 7908 mensen zonder heupfracturen en 2899 mensen met heupfracturen.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine C vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 27% [OR = 0.73, 95% BI = 0.55-0.97, I2 = 69.1%] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke 50 mg vitamine C per dag via voeding, de kans op het krijgen van heupfracturen significant met 5% [OR = 0.95, 95% BI = 0.91-1.00, p = 0.05] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vitamine C (minimaal 50 mg per dag) de kans op het krijgen van heupfracturen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary vitamin C intake and the risk of hip fracture: a dose-response meta-analysis by Sun Y, Liu C, […], Lu Q.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29101410

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine C en ouderdom.

Deze maaltijden leveren minimaal 50 mg vitamine C per dag.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen vitamine D en het verbeteren van het geheugen van gezonde volwasssenen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 26 observationele studies (cross-sectionele en cohort studies) en 3 interventie studies (studies in mensen) (n = 19-9556).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 26 observationele studies, dat een lage vitamine D status in het lichaam de cognitieve prestaties van gezonde volwasssenen significant met 24% verslechtte [OR = 1.24, BI = 1.14-1.35]. Deze bevinding was sterker in cross-sectionele studies dan in cohort studies.

De onderzoekers vonden in 26 observationele studies, dat een lage vitamine D status in het lichaam de cognitieve achteruitgang van gezonde volwasssenen significant met 26% verhoogde [OR = 1.26, BI = 1.09-1.23]. Deze bevinding was sterker in cross-sectionele studies dan in cohort studies.

De onderzoekers vonden in de interventie studies dat het slikken van vitamine D de cognitie van gezonde volwasssenen niet significant verbeterde [SMD = 0.21, CI = -0.05 tot 0.46]. Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers concludeerden dat een lage vitamine D status in het lichaam, het geheugen van gezonde volwasssenen verslechtte.

Oorspronkelijke titel:
A Systematic Review and Meta-Analysis of The Effect of Low Vitamin D on Cognition by Goodwill AM and Szoeke C.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28758188

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine D en dementie.

De vitamine D status in het lichaam kan verhoogd worden door vitamine D supplementen te slikken, vitamine D-rijke levensmiddelen te eten en/of vaker in zonlicht door te brengen. Vitamine D wordt door zonlicht aangemaakt.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het bloed zink-, koper- en ijzergehalte en de ziekte van Alzheimer?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 44 patiënt-controle studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 35 patiënt-controle studies (2128 mensen met de ziekte van Alzheimer and 2889 mensen zonder de ziekte van Alzheimer), dat het serum kopergehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant hoger was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [MD = 9.13, 95% BI = 6.17 tot 12.09, p 0.00001].

De onderzoekers vonden in 22 patiënt-controle studies (1027 mensen met de ziekte van Alzheimer and 1949 mensen zonder de ziekte van Alzheimer), dat het serum zinkgehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant lager was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [MD = -7.80, 95% BI = -11.61 tot -3.99, p = 0.0001].

De onderzoekers vonden in 25 patiënt-controle studies (1379 mensen met de ziekte van Alzheimer and 1664 mensen zonder de ziekte van Alzheimer), dat het serum ijzergehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant lager was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [MD = -13.01, 95% BI = -20.75 tot -5.27,  p = 0.001].

De onderzoekers concludeerden dat patiënten met de ziekte van Alzheimer een verhoogd serum kopergehalte hadden, terwijl zowel het serum zink- als ijzergehalte verlaagd waren bij deze patiënten.  

Oorspronkelijke titel:
Serum Copper, Zinc, and Iron Levels in Patients with Alzheimer's Disease: A Meta-Analysis of Case-Control Studies by Li DD, Zhang W, [...], Zhao P.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5605551/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zink, koper, ijzer en dementie.
Het zink- en ijzergehalte in het lichaam kunnen verhoogd worden door zink- en ijzerijke levensmiddelen te eten en/of zink- en ijzersupplementen te slikken.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het geven van borstvoeding de kans op het krijgen van baarmoederkanker?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 14 patiënt-controle studies en 3 cohort studies met 8981 vrouwen met baarmoederkanker en 17241 vrouwen zonder baarmoederkanker.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het geven van borstvoeding de kans op het krijgen van baarmoederkanker significant met 11% [gepoolde OR = 0.89, 95% BI = 0.81-0.98] verlaagde. Dit significant verlaagde risico nam niet meer toe na 6-9 maanden.

De onderzoekers concludeerden dat het geven van borstvoeding tot 6-9 maanden, de kans op het krijgen van baarmoederkanker verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Breastfeeding and Endometrial Cancer Risk: An Analysis From the Epidemiology of Endometrial Cancer Consortium by Jordan SJ, Na R, […], Webb PM.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28486362

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en kanker.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van noten de mortaliteit (doodgaan aan)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 18 cohort studies met 81034 doden.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden in 18 studies met 81034 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.78-0.84] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 17 studies met 20381 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan hart- en vaatziekten significant met 25% [RR = 0.75, 95% BI = 0.71-0.79] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 14 studies met 10438 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan coronaire hartziekte significant met 27% [RR = 0.73, 95% BI = 0.67-0.80] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 13 studies met 4850 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan een beroerte significant met 18% [RR = 0.82, 95% BI = 0.73-0.91] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden in 11 studies met 21353 doden, dat het eten van veel noten, met name pinda en boomnoten vergeleken met weinig, de kans op doodgaan aan kanker significant met 13% [RR = 0.87, 95% BI = 0.80-0.93] verlaagde. Dit significant verlaagde risico bleef gehandhaafd in de subgroepenanalyses en de sensitiviteitsanalyses.

De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het eten van noten en het verlaagde risico op doodgaan aan zowel alle oorzaken, hart- en vaatziekten, coronaire hartziekte als aan een beroerte. Het verlaagde risico nam niet meer toe na 12 gram noten per dag.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van maximaal 12 gram noten, met name pinda en boomnoten per dag, de kans op doodgaan aan zowel alle oorzaken, hart- en vaatziekten, coronaire hartziekte, kanker als aan een beroerte verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Nut consumption in relation to all-cause and cause-specific mortality: a meta-analysis 18 prospective studies by Chen GC, Zhang R, [...], Qin LQ.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28875220

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over notenconsumptie, hart- en vaatziekten, een beroerte, kanker en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verhogen zowel het eten van veel ijzer als het hebben van een hoog ijzergehalte, de kans op het krijgen van zwangerschapsdiabetes?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 patiënt-controle studies, 9 cohort studies en 2 RCT’s met in totaal 3034 zwangere vrouwen met zwangerschapsdiabetes en 26344 zwangere vrouwen zonder zwangerschapsdiabetes.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel heemijzer vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van zwangerschapsdiabetes significant met 65% [RR = 1.65, 95% BI = 1.28 tot 2.12, I2 = 0%] deed toenemen. Dit significant verhoogde risico bleef gehandhaafd in de sensitiviteitsanalyse.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 1 mg heemijzer per dag, de kans op het krijgen van zwangerschapsdiabetes significant met 38% [RR = 1.38, 95% BI = 1.19 tot 1.61, I2 = 0%] deed toenemen.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van veel totaal ijzer (heem en non-heemijzer), non-heemijzer en ijzersupplementen en het krijgen van zwangerschapsdiabetes.

De onderzoekers vonden dat een hoog ferritinegehalte de kans op het krijgen van zwangerschapsdiabetes significant met 64% [RR = 1.64, 95% BI = 1.27 tot 2.11, I2 = 7%] verhoogde. Dit significant verhoogde risico bleef gehandhaafd in de sensitiviteitsanalyse.

De onderzoekers concludeerden dat zowel het eten van veel heemijzer (ten minste 1 mg heemijzer per dag) als het hebben van een hoog ijzergehalte in het lichaam, de kans op het krijgen van zwangerschapsdiabetes verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Dietary intake of heme iron and body iron status are associated with the risk of gestational diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis by Zhao L, Lian J, [...], Wang F.

Link:
http://apjcn.nhri.org.tw/server/APJCN/26/6/1092.pdf

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en ijzer.
Zwangerschapsdiabetes is een tijdelijke soort diabetes, die meteen overgaat na de bevalling.

Ijzer komt in voeding in 2 vormen voor: non-heemijzer en heemijzer.
Ijzer in voedingssupplementen is altijd non-heemijzer.
Heemijzer zit voornamelijk in vlees.
Non-heemijzer zit voornamelijk in plantaardige producten.

Welk vleessoort minimaal 1 mg heemijzer bevat, kunt u hier opzoeken.
 

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het hebben van een laag seleniumgehalte in het lichaam de ziekte van Alzheimer?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 12 patiënt-controle studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat mensen met de ziekte van Alzheimer een lage seleniumbloedwaarde [SMD = -0.44] hadden dan mensen zonder de ziekte van Alzheimer. Deze lage seleniumbloedwaarde bleef ook gehandhaafd wanneer er gecorrigeerd werd voor de leeftijd.

De onderzoekers vonden dat mensen met de ziekte van Alzheimer weinig selenium in de rode bloedcellen [SMD = -0.52] hadden dan mensen zonder de ziekte van Alzheimer. Deze lage waarde bleef ook gehandhaafd wanneer er gecorrigeerd werd voor de leeftijd.

De onderzoekers vonden dat mensen met de ziekte van Alzheimer weinig selenium in het hersenvocht [SMD = -0.14] hadden dan mensen zonder de ziekte van Alzheimer. Deze lage waarde bleef ook gehandhaafd wanneer er gecorrigeerd werd voor de leeftijd.

De onderzoekers vonden ook een direct verband tussen het verlaagde seleniumgehalte en het antioxidatieve enzym glutathione peroxidase bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.

De onderzoekers concludeerden dat een laag seleniumgehalte in het lichaam de ziekte van Alzheimer verhoogde. Verder verlaagde een laag seleniumgehalte ook het gehalte van het antioxidatieve enzym glutathione peroxidase bij patiënten met de ziekte van Alzheimer.

Oorspronkelijke titel:
A systematic review and meta-analysis of the circulatory, erythrocellular and CSF selenium levels in Alzheimer's disease: A metal meta-analysis (AMMA study-I) by Reddya VS, Bukkeb S, […], Pandeye AK.

Link:
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0946672X1630205X%20

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over selenium en dementie.

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het hebben van een laag vitamine D-gehalte in het bloed de kans op het krijgen van een spontane miskraam tijdens de zwangerschap?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 5 studies (patiënt-controle studies en cohort studies) met in totaal 10630 zwangere vrouwen.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden geen significant verschil tussen een laag vitamine D-gehalte en de verhoogde kans op het krijgen van een spontane miskraam tijdens de zwangerschap.

De onderzoekers vonden in de subgroepenanalyses dat een vitamine D-gehalte van minder dan 20 ng/mL, het risico op het krijgen van een spontane miskraam tijdens de eerste trimester van de zwangerschap significant met 124% verhoogde [RR = 2.24, 95% BI = 1.15-4.37, I2 = 0.0%, p = 0.355].

De onderzoekers concludeerden dat een vitamine D-gehalte van minder dan 20 ng/mL, het risico op het krijgen van een spontane miskraam tijdens de eerste trimester van de zwangerschap verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Meta-analysis of the effect of the maternal vitamin D level on the risk of spontaneous pregnancy loss by Zhang H, Huang Z, [...], Wei Y.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28500757

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en vitamine D.

Een vitamine D-gehalte van minder dan 20 ng/mL wordt beschouwd als een vitamine D-tekort.

Onderzoeksvraag:
Remt het drinken van thee botverlies?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 4 cohort studies, 1 patiënt-controle studies en 8 cross-sectionele studies met in totaal 12635 deelnemers (6059 mensen in de theegroep en 6576 mensen in de controle groep).  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de kans op het krijgen van een lage botmassa significant met 36% [OR  =  0.66, 95% BI  =  0.47-0.94, p =  0.02] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de lumbale wervelkolom signifcant [SMD = 0.19, 95% BI = 0.08-0.31, p  = 0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de heup signifcant [SMD = 0.19, 95% BI = 0.05-0.34, p =  0.01] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de femorale nek signifcant [MD = 0.01, 95% BI = 0.00-0.02, p  =  0.04] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de driehoek van Ward signifcant [MD = 0.02, 95% BI = 0.01-0.04, p =  0.001] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat het drinken van thee de botdichtheid van de grote trochanter signifcant [MD = 0.03, 95% BI = 0.02-0.04, p    0.00001] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het drinken van thee de botdichtheid verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Updated association of tea consumption and bone mineral density: A meta-analysis by Zhang ZF, Yang JL, [...], Liu ZX.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5371490/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over thee consumptie en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het hebben van een hoog serum kopergehalte in het bloed de kans op het krijgen van zwangerschapsvergiftiging (pre-eclampsie) onder Aziaten?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte studies tot november 2016.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat vrouwen met zwangerschapsvergiftiging een significant verhoogd serum kopergehalte hadden dan vrouwen zonder zwangerschapsvergiftiging [SMD = 1.05, 95% BI = 0.34 tot 1.77, I2 = 96.9%,  p 0.0001]. 

De onderzoekers vonden in patiënt-controle studies dat vrouwen met zwangerschapsvergiftiging een significant verhoogd serum kopergehalte hadden dan vrouwen zonder zwangerschapsvergiftiging [SMD = 1.39, 95% BI = 0.44 tot 2.34].  

De onderzoekers vonden geen significant verschil in de koper-zink ratio tussen vrouwen met zwangerschapsvergiftiging en vrouwen zonder zwangerschapsvergiftiging [SMD = 0.26, 95% BI = -0.77 tot 1.29, I2 = 95.8%, p 0.0001].  

De onderzoekers concludeerden dat een hoog serum kopergehalte de kans op het krijgen van zwangerschapsvergiftiging onder Aziaten verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
High serum copper level is associated with an increased risk of preeclampsia in Asians: A meta-analysis by Song X, Li B, [...], Zhang D.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28385285

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en koper.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vitamine K (in de vorm van K1) de kans op het krijgen van fracturen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 4 cohort studies en 1 geneste patiënt-controle studie met in totaal 1114 mensen met fracturen onder 80982 deelnemers. Alle deelnemers waren ouder dan 30 jaar. De follow-up duur varieerde tussen 6.9 en 10 jaar. De meeste studie hadden gecorrigeerd voor leeftijd, BMI, BMD, lichamelijke activiteiten, vitamine D, calciuminname, roken en alcoholconsumptie.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine K vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van fracturen significant met 22% [R =  0.78, 95% BI = 0.56-0.99, I2  =  59.2%, p  = 0.04] verlaagde.

De onderzoekers vonden in dosisafhankelijke analyses dat elke verhoging met 50 microgram vitamine K per dag via voeding, de kans op het krijgen van fracturen significant met 3% [R =  0.97, 95% BI = 0.95-0.99, I2  =  25.9%, p  = 0.25] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van veel vitamine K gedurende 10 jaar of langer, de kans op het krijgen van fracturen significant met 24% [R =  0.76, 95% BI = 0.58-0.93] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vitamine K, ten minste 50 microgram vitamine K per dag, de kans op het krijgen van fracturen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin K intake and the risk of fractures: A meta-analysis by Hao G, Zhang B, [...], Cao X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5413254/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over vitamine K en ouderdom.

Onderzoeksvraag:
Verhoogt het hebben van een laag mangaangehalte in het lichaam de kans op het krijgen van dementie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 studies met 836 mensen met de ziekte van Alzheimer en 1254 zonder de ziekte van Alzheimer. De gemiddelde leeftijd van mensen met de ziekte van Alzheimer varieerde tussen 66.2 en 87.0 jaar.

Er was een grote heterogeniteit tussen de studies.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het serum mangaangehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer significant lager was dan van mensen zonder de ziekte van Alzheimer [SMD = -0.39, 95% BI = -0.71 tot -0.08, p = 0.015].

De onderzoekers vonden dat het serum mangaangehalte van mensen met een lichte cognitieve achteruitgang niet significant lager was dan van mensen zonder een lichte cognitieve achteruitgang [SMD = -0.31, 95% BI = -0.70 tot 0.08, p = 0.117].

De onderzoekers vonden dat het serum mangaangehalte van mensen met cognitieve achteruitgang (zowel mensen met de ziekte van Alzheimer als lichte cognitieve achteruitgang) significant lager was dan van mensen zonder cognitieve achteruitgang [SMD = -0.37, 95% BI = -0.60 tot -0.13, p = 0.002].

De onderzoekers vonden geen significant veschil tussen het serum mangaangehalte van mensen met de ziekte van Alzheimer en mensen met een milde cognitieve achteruitgang [SMD = 0.24, 95% BI = -0.23 tot 0.72, p = 0.310].

De onderzoekers concludeerden dat een tekort aan mangaan in het lichaam de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer mogelijk verhoogde. Mogelijk omdat er een grote heterogeniteit tussen de studies was.

Oorspronkelijke titel:
Association of Serum Manganese Levels with Alzheimer’s Disease and Mild Cognitive Impairment: A Systematic Review and Meta-Analysis by Du K, Liu M, [...], Wei M.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5372894/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over mangaan en de ziekte van Alzheimer.
Een grote heterogeniteit tussen de studies kan leiden tot een appel-peer vergelijking. Daarom moet bij een grote heterogeniteit tussen de studies de gevonden resultaten met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vis tijdens de zwangerschap de kans op het krijgen van allergie bij nakomelingen in de kinderjaren?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 18 Europese en Amerikaanse cohort studies met in totaal 60774 deelnemers (moeder-kind combinatie).
Er waren 3 leeftijdsgroepen: 0-2, 3-4 en 5-8 jaar.

De visconsumptie varieerde tussen 0.44 tot 4.46 keer per week.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van vis tijdens de zwangerschap en  de kans op het krijgen van piepende ademhaling bij nakomelingen in alle 3 leeftijdsgroepen (0-2, 3-4 en 5-8 jaar).

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van vis tijdens de zwangerschap en het krijgen van astma bij kinderen [geadjusted relatieve risico voor 1 keer visconsumptie per week = 1.01, 95% BI = 0.97-1.05] en allergische rhinitis bij schoolleeftijd [RR = 1.01, 95% BI = 0.99-1.03]. Geen verband want RR van 1 zat in de 95% BI van 0.97 tot 1.05. RR van 1 betekent geen verband/risico.

De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van vis tijdens de zwangerschap en het krijgen van allergische rhinitis bij schoolgaande kinderen [RR = 1.01, 95% BI = 0.99-1.03].

De onderzoekers concludeerden dat er geen verband bestond tussen het eten van vis tijdens de zwangerschap en het krijgen van zowel piepende ademhaling bij nakomelingen in alle 3 leeftijdsgroepen (0-2, 3-4 en 5-8 jaar), het krijgen van astma bij kinderen als het krijgen van allergische rhinitis bij schoolgaande kinderen (5-8 jaar).

Oorspronkelijke titel:
Fish and seafood consumption during pregnancy and the risk of asthma and allergic rhinitis in childhood: a pooled analysis of 18 European and US birth cohorts by Stratakis N, Roumeliotaki T, […], Chatzi L.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28338907

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en visconsumptie.

Onderzoeksvraag:
Vertraagt het eten van vis de cognitieve achteruitgang?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 cohort studies met 28754 deelnemers.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van veel vis vergeleken met weinig, de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 20% [RR = 0.80,  95% BI = 0.65-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 gram vis per week, de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer significant met 12% [RR = 0.88,  95% BI = 0.79-0.99] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel vis, minimaal 100 gram per week, de kans op het krijgen van de ziekte van Alzheimer verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
An exploration of the role of a fish-oriented diet in cognitive decline: a systematic review of the literature by Zeng LF, Cao Y, […], Wang NS.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28418899

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over visconsumptie en de ziekte van Alzheimer.

Onderzoeksvraag:
Is er een verband tussen het eten van kaas en de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit)?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 9 prospectieve cohort studies met in totaal 21365 doden onder 177655 deelnemers. De follow-up duur (de duur van de studie) varieerde tussen 5 en 15 jaar. 

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden geen verband tussen het eten van veel kaas en de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) [RR = 1.02, 95% BI = 0.97-1.06, I2 = 0%].
Er was ook geen dosisafhankelijk verband [RR per 43 gram kaas per dag = 1.03, 95% BI = 0.99-1.07, I2 = 0%].

De onderzoekers concludeerden dat het eten van veel kaas de kans op doodgaan aan alle oorzaken (all-cause mortaliteit) niet verhoogde of verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Cheese Consumption and Risk of All-Cause Mortality: A Meta-Analysis of Prospective Studies by Xing T, Guo-Chong C, [...], Li-Qiang Q.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5295107/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het eten van kaas.

Onderzoeksvraag:
Is er een relatie tussen het moederlijke vitamine D-gehalte tijdens de zwangerschap en de kans op een vroeggeboorte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 6 RCT’s en 18 observationele studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat moeders met een vitamine D-tekort tijdens de zwangerschap hadden een significant verhoogde kans van 25% [gepoolde OR = 1.25, 95% BI = 1.13-1.38] op het krijgen van een vroeggeboorte.

De onderzoekers vonden dat het slikken van vitamine D tijdens de zwangerschap de kans op het krijgen van een vroeggeboorte significant met 43% [gepoolde RR = 0.57, 95% BI = 0.36-0.91] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat moeders met een vitamine D-gehalte 50 nmo/L tijdens de zwagenschap hadden een significant verhoogde kans van 45% [gepoolde OR = 1.45, 95% BI = 1.20-1.75] op het krijgen van een spontane vroeggeboorte.

De onderzoekers concludeerden dat moeders met een vitamine D-gehalte 50 nmo/L tijdens de zwagenschap hadden een verhoogde kans op het krijgen van een (spontane) vroeggeboorte. Verder, verlaagt het slikken van vitamine D tijdens de zwangerschap de kans op het krijgen van een vroeggeboorte.

Oorspronkelijke titel:
Vitamin D and risk of preterm birth: Up-to-date meta-analysis of randomized controlled trials and observational studies by Zhou SS, Tao YH, […], Tao FB.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28150405

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en vitamine D.
 

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van groenten en fruit dementie onder ouderen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 5 cohort studies en 4 cross-sectionele studies met in totaal 4583 mensen met cognitieve achteruitgang en dementie onder 31104 deelnemers.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat een hoge consumptie van groenten en fruit de kans op het krijgen van cognitieve achteruitgang en dementie significant met 20% [OR = 0.80, 95% BI = 0.71-0.89, I2 = 55.2%, p = 0.005] verlaagde.
Echter, dit significant verlaagde risico werd alleen teruggevonden in mensen (zowel onder mannen als vrouwen) boven 65 jaar [OR = 0.80, 95% BI = 0.71-0.91].

De onderzoekers vonden dat elke verhoging met 100 gram groenten en fruit per dag, de kans op het krijgen van cognitieve achteruitgang en dementie significant met 13% [OR = 0.87, 95% BI = 0.77-0.99, I2 = 39.8%, p = 0.173] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat een hoge consumptie van groenten en fruit, ten minste 100 gram per dag, de kans op het krijgen van cognitieve achteruitgang en dementie onder mensen ouder dan 65 jaar verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Increased Consumption of Fruit and Vegetables Is Related to a Reduced Risk of Cognitive Impairment and Dementia: Meta-Analysis by Jiang X, Huang J, [...], Zhang Z.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5293796/

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over groente- en fruitconsumptie, het voorkomen van dementie en publicatie bias/overzichtsartikel.

Deze maaltijden leveren minimaal 100 gram groenten en fruit.

Onderzoeksvraag:
Is er een relatie tussen het moederlijke vitamine B12-gehalte tijdens de zwangerschap en een laag geboortegewicht of een vroeggeboorte?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 18 studies.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden een non-lineair verband tussen het moederlijke vitamine B12-gehalte tijdens de zwangerschap en het geboortegewicht.

De onderzoekers vonden dat een vitamine B12-tekort (148 picomol/L) tijdens de zwangerschap bij de moeder, het risico op het krijgen van een laag geboortegewicht significant met 15% [geadjusted RR  = 1.15, 95% BI = 1.01-1.31] verhoogde. Significant wil zeggen, er is een verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers vonden dat elke verhoging van het moedelijke vitamine B12-gehalte met 1 standaarddeviatie tijdens de zwangerschap, het risico op het krijgen van een laag geboortegewicht significant met 11% [geadjusted RR  = 0.89, 95% BI = 0.82-0.97] verlaagde. Significant want RR van 1 zat niet in de 95% BI van 0.82 tot 0.97. RR van 1 betekent geen risico/verband.

De onderzoekers vonden dat een vitamine B12-tekort (148 picomol/L) tijdens de zwangerschap bij de moeder, het risico op een vroeggeboorte niet significant met 21% [geadjusted RR  = 1.21, 95% BI = 0.99-1.49] verhoogde. Niet significant wil zeggen, er is geen verband bij een 95% betrouwbaarheid.

De onderzoekers concludeerden dat een vitamine B12-tekort (148 picomol/L) tijdens de zwangerschap bij de moeder, het risico op het krijgen van een laag geboortegewicht (2500 g) verhoogde.

Oorspronkelijke titel:
Associations of Maternal Vitamin B12 Concentration in Pregnancy With the Risks of Preterm Birth and Low Birth Weight: A Systematic Review and Meta-Analysis of Individual Participant Data by Rogne T, Tielemans MJ, [...], Risnes KR.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28108470

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en vitamine B12.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het lopen de kans op het krijgen van dementie onder ouderen?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 17 prospectieve cohort studies waarvan 10 studies over cognitieve achteruitgang (9949 deelnemers, waarvan 2547 mensen met cognitieve achteruitgang) en 10 studies over dementie (14140 deelnemers, waavan 1903 mensen met dementie).

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat weinig (stapvoets) lopen vergeleken met veel, de kans dat het geheugen van ouderen achteruit gaat significant met 89% [gepoolde RR = 1.89, 95% BI = 1.54-2.31] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat weinig (stapvoets) lopen vergeleken met veel, de kans op het krijgen van dementie bij ouderen significant met 66% [gepoolde RR = 1.66, 95% BI = 1.43-1.92] verhoogde.

De onderzoekers vonden dat elke verlaging van de loopsnelheid met 360 m per uur, de kans op het krijgen van dementie significant met 13% [gepoolde RR = 1.13, 95% BI = 1.08-1.18] verhoogde.

De onderzoekers concludeerden dat het lopen de kans op het krijgen van dementie onder ouderen verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Walking Pace and the Risk of Cognitive Decline and Dementia in Elderly Populations: A Meta-analysis of Prospective Cohort Studies by Quan M, Xun P, [...], He K.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27927757

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over het sporten en het voorkomen van dementie.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het slikken van foliumzuur zowel de kans op het krijgen van een vroeggeboorte als een SGA-baby?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte cohort studies.  

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het slikken van foliumzuur aan het begin van de zwangerschap de kans op het krijgen van een vroeggeboorte significant met 32% [RR = 0.68, 95% BI = 0.52-0.90] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het slikken van foliumzuur voor de zwangerschap de kans op het krijgen van een vroeggeboorte niet significant met 11% [RR = 0.89, 95% BI = 0.80-1.01] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het slikken van foliumzuur aan het begin van de zwangerschap de kans op het krijgen van een SGA-baby significant met 16% [RR = 0.84, 95% BI = 0.81-0.89] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het slikken van foliumzuur voor de zwangerschap de kans op het krijgen van een SGA-baby significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.57-0.85] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het slikken van foliumzuur zowel de kans op het krijgen van een vroeggeboorte als een SGA-baby verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Effect of folic acid supplementation on preterm delivery and small for gestational age births: A systematic review and meta-analysis by Zhang Q, Wang Y, [...], Ma X.

Link:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27856370

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over zwangerschap en foliumzuur. 

Een baby die bij de geboorte te klein is voor de zwangerschapsduur wordt “een SGA-baby” genoemd.

Bij een geboorte tot 16 weken zwangerschap spreekt men van een miskraam.
Bij een geboorte bij 24 tot 26 weken zwangerschap is er sprake van de grens van levensvatbaarheid.
Bij een geboorte bij 32 weken zwangerschap of minder spreekt men van extreme prematuriteit.
Bij een geboorte bij 28 tot 37 weken zwangerschap spreekt men van prematuriteit oftewel vroeggeboorte.
Bij een geboorte bij 37 tot 42 weken spreekt men van voldragen.

Onderzoeksvraag:
Verlaagt het eten van vis de kans op het krijgen van de oogziekte de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie?

Studieopzet:
Dit overzichtsartikel bevatte 8 prospectieve cohort studies met in totaal 4202 mensen met de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie onder 128988 deelnemers.

Er was geen publicatie bias.

Resultaten en conclusies:
De onderzoekers vonden dat het eten van vis de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 24% [RR = 0.76, 95% BI = 0.65-0.90, I2 = 49.6%] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 5 studies langer dan 10 jaar dat het eten van vis de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 19% [RR = 0.81, 95% BI = 0.67-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden in 3 studies korter dan 10 jaar dat het eten van vis de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 30% [RR = 0.70, 95% BI = 0.51-0.97] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van tonijn de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 42% [RR = 0.58, 95% BI = 0.47-0.71] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van vis met donker gekleurde vlees de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 32% [RR = 0.68, 95% BI = 0.46-0.99] verlaagde.

De onderzoekers vonden dat het eten van 1 keer vis per week de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie significant met 11% [RR = 0.89, 95% BI = 0.83-0.96] verlaagde.

De onderzoekers concludeerden dat het eten vis, met name 1 keer per week vis met donder gekleurde vlees of tonijn de kans op het krijgen van de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie verlaagde.

Oorspronkelijke titel:
Fish Consumption and Age-Related Macular Degeneration Incidence: A Meta-Analysis and Systematic Review of Prospective Cohort Studies by Zhu W, Wu Y, [...], Lu J.

Link:
http://www.mdpi.com/2072-6643/8/11/743/htm

Extra informatie van El Mondo:
Vind hier meer studies over ouderdom en visconsumptie.

1 keer vis of 1 portie vis komt in de praktijk overeen met 100-150 gram.

Vissen met donder gekleurde vlees zijn ansjovis, blauwvintonijn, haring, zalm en makreel. Vissen met donder gekleurde vlees zijn vette vissen.